Nýtt Helgafell - 01.12.1958, Qupperneq 75

161
ÚR EINU í ANNAÐ
ljóð, sem við vildum sizt missa, ef við ættum
aðeins tveggja kosta völ. Hér reis íslenzk stjóm-
málahugsun hæst, hér voru íslenzkar vonir bratt-
gengastar. Og hér eru geymd örlög fleiri ís-
lenzkra menntamanna en dæmi eru til annars
staðar. Hingað komu þeir, latínulærðir sveita-
menn úr íslenzka fásinninu, lítt við þvi búnir
að semja sig að háttum stórborgarlífsins, enda
luku sumir þeirra ævi sinni í borgarsikinu, ekki
allfáir fóru í hundana, en hinir voru þó fleiri,
sem gengu með sigur af hólmi.
Ég hefi drepið á þetta, ungu stúdentar, til
þess að minna ykkur á, að þegar þið hefjið nám
hér við Hafnarháskóla, þá eruð þið ekki ein-
göngu á danskri grund. Hér hafið þið í rauninni
íslenzka jörð undir fótum. Hér hefur allmikill
hluti íslenzkrar sögu gerzt. Og hér hafa örlög
margra íslendinga verið ráðin. Þegar þið gang-
ið að næturlagi um hljóðar götur hinnar gömlu
Kaupmannahafnar, þá megið þið kannski heyra
fótatak þeirra.
Islenzkir stúdentar eru nú ekki lengur bundn-
ir við Hafnarháskóla. Þeir fara um allar jarðir
heims til náms; til Vesturálfu, til landanna aust-
an járntjalds, já sumir fara allt austur undir
Himalajafjöll til að leita sér þroska, enn aðrir
fara til hinna gömlu háskóla Evrópu meðal stór-
þjóðanna. Þetta er holl og góð nýbreytni. Svo
fámenn þjóð og íslendingar verður að veita
menntamönnum sínum kost á fjölbreytni. En
við alla erlenda háskóla er íslenzki stúdentinn
aðeins næturgestur, í Höfn kennir hann tengsla
við íslenzka fortíð. Ég skal láta það ósagt, hvor
kosturinn er betri, ég tala bara sem gamall
Hafnarstúdent, og er því auðvitað mjög bornert.
Mér var falið það af forseta félagsins að tala
til ykkar, ungu Hafnrstúdentar. Ég er nú kom-
inn að ræðulokum, og mér finnst ræða mín vera
meira í ætt við eintal sálarinnar en ávarpsorð
til ykkar. Það er víst siður hér að leggja hinum
ungu stúdentum lífsreglurnar þegar þeir taka
vígslur á fyrsta stúdentafundinum. Ég get því
miður ekki lagt ykkur neinar þær lífsreglur,
sem þið ekki þegar kunnið. Þið komið hingað
frá íslandi, sem þekkir hvorki Nöisomhed né
Tarvelighed. Þið eruð sennilega fyrsta kynslóðin
á Islandi, sem hefir ekki soltið, enda sér maður
það á ykkur. Þið kunnið áreiðanlega allar nót-
ur lífsnautnarinnar, og þar get ég engu við bætt.
Og ég er svo gamall syndari að ég kveinka mér
við að flytja ykkur myglugráan boðskap dygð-
ugs lífernis. Ég vil aðeins að lokum minna ykk-
ur á það, að það hefur margan Hafnarstúdent-
inn hent að gleyma tímanum, þessari eign, sem
maður getur aldrei aftur heimt, hinni líðandi
stund, sem rennur úr greipum manns eins og
sandur, og það stoðar ekki neitt þótt maður
b'ðji með Faust:
Verweile doch, du bist so schön!
Tímaskynið er ekki æskunni gefið. Henni fer
eins og Jakob, sem vann hjá Laban fyrir Rakel
í 7 ár, en honum fannst þessi ár vera sem 7
dagar. Þetta skal skiljast sem kurteisleg við-
vörun, byggð á lífsreynslu gamals Hafnarstúd-
ents. Verið velkomnir í hópinn!
Sverrir Kristjánsson.
Sósíalismi andskotans
íslendingar hafa frá öndverðu lifað mestmegn-
is á fiski. Fiskur má heita eina útflutningsvara
okkar, um 95% af heildarútflutningnum. Það
liggja ekki fyrir jafnáreiðanlegar skýrslur um
okkar eigin fiskneyzlu, en auðvitað er ekki of-
sagt að enn í dag sé aðalfæða landsmanna fisk-
ur.
Nær helmingur allrar þjóðarinnar býr nú í
Reykjavík og nágrenni, og þó má heita að borg-
arbúar sitji almennt við sama borð og aðrir
landsmenn um öflun fyrsta flokks landbúnaðar-
afurða. Glænýtt kjöt er hér á hvers manns diski
engu síður en bóndans og grænmetisdreifing er
eftir atvikum í sæmilegu lagi.
Við strendur íslands eru beztu fiskimið í heimi.
Vélbátar sem legðu af stað að kvöldi af miðum
Vestmanneyinga, mundu koma hingað með fisk
í matinn að morgni, hvað þá þau skip, sem höfn
eiga nær, eins og t. d. á Akranesi, Sandgerði eða
Keflavík.
Óþarft er að fjölyrða um ágæti sjávarafurða
til neyzlu. Þær taka jafnvel öllu öðru fram, ef
þær eru nýttar réttilega, og um verðið þarf held-
ur ekki að skrifa langt mál. Fiskur í matinn
handa fimm manna fjölskyldu kostar útúr búð
6—20 krónur, og mun ekki í víðri veröld vera
hægt að fá þvílíka máltíð fyrir svo lítinn pening.
Verulega gimilegar fiskafurðir, bornar fram að
hætti nútíma kaupsýslumanna, fær maður ekki
að jafnaði í Reykjavík, nema með ærinni fyrir-
höfn og tilkostnaði. Slíkur munaður er aðeins að
staðaldri á borðum þess fólks, sem byggir sjávar-
þoi-pin, þar sem þær eru seldar beint uppúr bát-
unum eða úr hjólbörum eins og hjá Birni í
Brekkukoti.
Margir spyrja hvernig þessu sé eiginlega var-
ið, hvernig unnt sé á kaupsýsluöld að bægja
þeim mönnum frá þessari atvinnugrein, sem
lagni hafa og þekkingu til að gera viðskipti
ánægjuleg, og svarið hefir þjóðkunnur orðsmið-
ur gefið fyrir nokkuð löngu: Sósíalismi andskot-
ans.
Hér á landi er haldið uppi álíka víðtæku verð-