Alþýðuhelgin - 15.01.1949, Blaðsíða 2

10
ALÞÝÐUHELGIN
þessum fornminjum, hvenær landið
byggðist og af hvaða löndum. Má og
geta þess( að fornfræðingar annars-
staðar á Norðurlöndum telja mikla
stoð að þessum íslenzk'u fornleifum
frá 10. öld, þegar þeir eru að ákvarða
aldur norslcra, danskra og sænskra
fornleifa.
— Ég sé, að hér er allmikið af forn.
um mannabeinum.
— Já, safnið á talsvert af þeim.
— Hafa þau ekki verið rannsökuð
vísindalega nú upp á 'síðkastið?
— Prófessor Jón Steffenssn hefur
rannsakað íslenzk ífiannabein frá
fornöld, og mun óhætt að fullyrða, að
þær rannsóknir séu mjög merlcilegar
frá mannfærðilegu sjónarmiði, og bó
eigi síður með tilliti til uppruna ís.
lendinga.
— Viltu nefna einhverja fornleifa.
fundi, sem eru öðrum fremur merki.
legir?
— Kaldárhöfðafundurinn er þar í
allra fremstu röð. Ário 1946 fannst
í Kaldárhöfða í Grímsnesi kumi, og‘
er það einhver anðugasti haugfundur,
sem hér hefur cnn fundizt. Þá má
nefna grafirnar frá Sílastöðum í
Eyjafirði, sem grafnar voru upp 1947.
Þar fannst mikið af fornum gripum,
einkum vopnum. Einnig má minnast
á gröfina frá Hafurbjarnarstöðum á
Miðnesi; það er gamall fundur, einn
hirtna fyrstu, sem til safnsins komu.
— Eru þess ekki dæmi, að fundizt
haíi báta- eða skipaleifar í haugum
hér á landi?
— Jú, komið hefur það fyrir. T. d.
hafði bátur verið meðal gripanna í
Kaldárhöfða. Þetta er saumurinn úr
honum. Annars eru kuml heiðinna
manna hér. á iandi yfirleitt fremur
fátækleg. Hér hefur eigi tíðkazt að
grafa eins mikið af allskonar munum
með látnum mönnum og altítt var
annarsstaðar á Norðurlöndum.
— Það stafar þá sennilega af því,
að landið hefur verið fátækt af góð.
um gripum.
— Ef til vill að einhverju leyti. En
höfuðástæðan mun þó vera sú, að
íslendingar hafa kynnzt greftrunar.
siðum kristinna nágrannaþjóða, t. d.
Breta og íra, og orðið fyrir áhrifum
af þeim.
— Voru lílc ekki brennd hér í
heiðnum sið?
— Hér hefur aldrei fundizt neinn
vottur þess, en sá siður var þó al-
gengur á þeim tíma annarsstaðar á
Norðurlöndum.
— Hvaí|i er merkilegt í púltunum,
scm standá hér nokkru utar í salnum?
— í þessum þrem sýningarpúltum
eru munir, sem fundizt hafa við rann.
sóknir Sigurðar Vigfússonar og Matt.
híasar Þórðarsonar á Bergþórslivoli.
Flest af þessu er mjög hversdagslegt,
hálfgert rusl, liggur mér við að segja,
svipað myndi vafalaust finnast í
flestum gömlum bæjarrústum, ef nógu
vandlega væri grafið. Ekki er hægt
að fullyrða, hvað af þessu kynni að
vera frá dögum Njáls, en flest af því
er vafalaust miklu yngra.
— Hvað viltu segja mér 'um skyrið
hennar Bergþóru?
— Þarna, í þessum krukkum, er
skyrið margnefnda, sem Sigurður Vig.
fússon fann, og stundum hefur verið
tengt við nafn Bergþóru. Enginn vafi
er á því, að þetta er skyr, en hvort
það sé úr búri Bergþóru húsfreyju, er
vissara að láta liggja á milli hluta.
— Hvaða fjalir eru þarna á veggn.
um? •
— Þetta eru fjalir, sem varðveitzt
hafa í gömlum skála á Möðrufelli í
Eyjafirði, útskornar í fornum stíl,
sem þekkja má að er frá síðari hluta
víkingaaldar.
— Þlve gamlar eru þiljurnar á að
gizka?
— Með miklu öryggi má segja, að
þær séu eigi yngri en frá miðri 11.
öld.
— Eru hér fleiri merkisgripir af
slíku tægi?
— Þarna eru leifar af þiljum frá
Flatatungu í Skagafirði. Þær eru með
sérstæðum og merkilegum útskurði
frá miðöldum. Fylgir þiljunum sú
saga, að hinn alkunni smiður og garp.
ur, Þórður hreða, hafi byggt skála
þennan.
STOFAN.
Þá er manni boðið til stofu. Svo
nefnist einhver stærsta og ágætasta
deild safnsins. Kennir þar margra og
góðra grasa.
— Hvað er hér merkilegra hluta?
— í þessum hluta safnsins er sam.
an komið fjölmargt muna og listiðn.
aðar af íslenzkum heimilum frá síð.
ari öldum. Að sumu leyti má segja,
að þetta sé fullkomnasta og merkileg.
asta deildin, a. m. k. líta margir út.
lendingar svo á. Hér er mikið safn
ýmis konar listiðnaðar, sem sýnir
glögglega, hve merkileg slík iðja hef.
ur verið.
— Hvað viltu Teinkum nefna af
munum þessarar deildar?
— Fyrst og fremst ber að nefna út.
skurðinn. Hann er hér mjög áberandi,
kistlar, rúmfjalir, trafakefli (notuð til
að strjúka lín), lárar, öskjur, prjóna.
Þiljurnar frá MöSrufelli.