Alþýðuhelgin - 05.02.1949, Blaðsíða 6

38
ALÞÝÐUHELGIN
tel raér ómögulegt, kirkjunni íjar-
lægum, hana að vakta, verja og viö.
halda fyrir þcssum ógangi. Hún cr og
upp byggð scinast fyrir 16 árum, en
nú eru mörg'tré í henni íúin og for-
djörfuð; hefur þó verið órlcga bikuð,
leitast við að verja hana fyrir
sbemmdum og reparera, bæði af
prestinum síra Þórði og mér, síðan
ég við henni tók, svo sem fleirum cr
um kunnugt. ISins íordjarfar sandur-
inn læsing, saum og hurðarjárn kirkj-
unnar, svo það cr stór þungi liennar
utensilia og ornamenta að ábyrgjast
og hirðing að veita á cyðiplássi. Til-
mcð cr skaðvænlcg hætta, heJzt á
vecrartíma, í þcssari lcirkju að for-
rétta kennimaimlegt cmbætti, cinkan.
lega það liávcrðuga sacramentúm
(sem ckki má undan feliast), þá
stórviðri upp á falla, meðan það er
framflutt. Fólkið teppist í kirkjunni,
ásamt prcslinum, scm og ckki kann
að halda þar hcsti sínum skýjislaus-
um, nær svo fellur, livar íyrir, þá
vcöurlcgt er á sunnu- cða hclgidags-
morgni, ci vogar allt íólk til kirkj-
unnar að fara, helzt heilsulint og
gamalt fólk, ekki lieldur ungdómur-
inn, scm uppfræðast skal í cateshisa-
tioninni og öðrum guðs orða lærdómi.
Hér fyrir innfcllur mín allra inni-
legasta og auðmjúkasta vegiæring til
yðar hárespcctive herradóms, að þér
vilduð þcssar mínar hérgrcindar um-
kvartanir álíta, og ,ef ske mætti, til-
lilutast óg Icyíi gefa, að ncfnd kirkja
ílytjast maetti ó einn óhultan og hcnt-
ugri stað, livar til ég meö stærstu
subimission ncfni kirkjunnar jörð
Vogshús, og bið aúðmjúktlega, mínir
hágunslugu hcrrar, hér uppó skriflega
rcsolvcrað".
Prófasturinn í Árnesþingi, síra
lllugi Jónsson, jnælti cindregið mcð
flutningi kirkjunnar. Biskup flýtti
sér þó cigi að kveða upp úrskurð, cn
skömmu eftir vcturnætur, hinn 3.
nóvember, skipar hann svo íyrir, aö
fcngnu samþykkti Pingels amtmanns,
að flytja skuli kirkjuna að Vogsósum
og skuii bygging hennar framkvæmd
og lullgcrð á næstu tveimur árum.
„Til þessa erfiðis cr (ill sóknin skyldug
að þéna, cn kirkjan skal slanda hcnni
kost, á meðan verkið fram gengur, og
þá það er svo fullkomið, að þar megi
embætta, skal sóknarpreslurinn segja
mér til, svo sú nýja sóknarkirkja
mcgi með guðs orði, bæn og blessun
innvígjast á næsta helgum degi.
Sóknin skal og, svo mikið sem mögu.
legt cr, búa um kirkjugarðinn á
Strönd, með sóknarprestsins ráði, að
hann blási ckki upp af framliðinna
beinum, hvar til ckki sýnist óhcntugt
að þckja hann utan og ofan með und-
irlögðu grjóti . .
Hcr voru uppi ráðagerðir miklar,
cn minna varð úr framkvæmdum.
Þvi var líkast, scnr sterkari öfl cn
íylgdu biskups. og amtmannsvaldi,
tækju hér rækilega í taumana. Síra
Einari varð ckki vært í Sclvogi eftir
þetta, og flosnaði hann þar frá prcst-
skap 1753. Ólafur biskup lifði rúmt
ár frá því cr hann liafði fyrirskipað
kirkjuflutninginn, og andaðist 3.
janúar 1753. Illugi prófastur Jónsson
í Hruna lézt cinnig sama ór. 1753, og
Pingcl amtmaður missti ombættið sak-
ir ýmissa vanskila 8 maí 1752. Allir
þcir menn, er að kirkjuflutningnum
stóðu, biðu því annaðhvort hcl cða
grcipilega hrcmmingu óður cn sá
frcstur væri liðinn, er kirkjan skyldi
flutt vcra. En Selvogskirkja stóð
cftir sem áður óhögguö á Strandar-
sandi. Gcta má nærri, hvort ýmsum
liafi ckki þótt íingraför forsjónarinn.
ar auðsæ í þcssu, og trúað því, að
máttug rögn héldu verndarhcndi yfir
Strandarkirkj u.
IIÆTT VIÐ I LI TNINGINN.
Eftir þcssa atburði lá kirkjuflutn-
ingsmálið niðri um slreið. En árið
1756 skipar Finnur biskup Jónsson,
samkvæmt fyrra biskupsúrskurði, að
flytja kirkjuna að Vogsósum. Sókn.
armenn og prestur þcirra, síra Jón
Magnússon, þumba þctta fram af sér,
og sýnast hafa verið flutningnum
andvigir. Niðurstaðan . varð sú, aö
biskup og prófastar höfðu cngin
önnur ráð cn þau, að fyrirskipa að
gera viö kirkjuna þar scm hún stóð.
Var það gcrt 1758 og aftur 1763, og
svona var þvi haldiö ófram, að aldrei
var kirkjan flutt, hcldur alllaf gcrt
við þá gömlu ,sinátt og smátt, og á
þánn hátt stóð sama kirkjan á Strönd,
scm þar var byggð 1735, í 113 ár, þar
t.il síra Þorsteinn Jónsson tók hana
ofan og reisti nýja timburkirkju á
Strönd áriö 1848. Datt þá cngum í
hug aö færa kirkjuna frá Slrönd, cnda
heíur hún vcrið þar æ síðau.
Sú cr snn cin sögn um Strandar-
kirkju, að það óhapp vilrii til, þcgar
síra Þorsteinn var að lála gera þar
kirkjuna 1847—1848, og íara átti að
reisa grindina, aö bitar allir rcynd-
ust alin of sluttir; liöíðu orðið mistök
hjó smiðunum. Efni var ekkert við
hcndina í nýja bita. Var prestur íar-
inn að tygja sig í íerð austur á Eyrar.
bakka til þcss að útvega bitavið. En
áður cn hann lagði af stað, varð hon-
um gcngið niður að litilli sjávarvílc
skammt frá kirkjunni, cn kirkjan á
þar sjálf reka. Var þar þá að lánd-
festa sig kantað tré. Því var síðan velt
undan og flctl, og stóð það lieima í
bitana. Svo var kirkjan hamingju-
mikil, að hún bætti sér sjálf skaða
sinn.
KIRKJAN Á SANDINUM.
Ifór hcfur í stuttu máli vcrið grcint
frá nokkrum atriðum úr sögu Strand-
arkirkju. Strönd með Strandarkirkju
cr einn hinn mcrkilegasti slaður hér
á landi, Strönd gamalt liöfuðból og
kirkjugarðurinn þar legstaður margra
stórmcnna og#nafnfrægra manna. Af
þeim mönnum, scm þar cru grafnir,
mun almcnningur bczt kannazt við
Erlend lögmann og Eirík prcst í Vog-
ósum, liinn mikla og góða kunnáttu-
mann, scm þjóðsögur vorrar hafa
gcrt ódauðlegan. Forlög og ævintýr
kirkjunnar á Strönd eru mikil, enda
má tclja hana citt mcrkasta guðshús
á íslandi. Enginn hcfur oröið betur
við áhcilum en hún, og þcir, sem að
lienni hlynntu til gagns og góða, urðu
hamingjumeiri eftir. Væri jarteiknum
hennar á einn stað saínað, myndi sú
skrá vcrða mikil.
Reisum Slrönd í Selvogi
úr rúslum!
Frh. af, 35. síðu.
Hér sé ég innri veröld, nýja og
bjarla.
í smásjá hugans lít ég sömu leiki
i ljóskonungsins tafli um alla
geima.
llvcr duftsins ögn og bygging'
heilla heima,
mcö himna scgulmælti og sljarna-
rciki.
Mér finnst tign yfir Magnúsi Torfa-
syni, sem vildi vinna mcð almæltis-
kraftinum, að fx-amþróun lífsins.
—r En mér finnst lágkúrulegur foi'-
dildarsvipur yfir prestunum, þar scm
þcir eru á prestastefnunum að fram-
fylgja sínu innra réltlæti með því að
verja „friðhelgi opinberi-a sjóða og
eignarrétt“ fyrir lífi og gróðri.