Alþýðuhelgin - 14.04.1949, Side 1

r
i
rrSit ég og syrgi mér horfinn..."
Þátfur um Guðnýju Jónsdóttur skáldkonu. — Síðari hlufi.
KAFLI Últ
LÍKHÆÐU.
Til er í tveim
aíritum Brynj-
°lfs Jónssonar
fl'á Minna Núpi
líkræöa sú, er
sÚ’a Vernharður
f’orkelsson, síð-
ar prestur í
Rsykholti í Borgarfirði, i'lutti yfir
'uoldum Guðnýjar Jónsdóttur, er
úún var jarðsett á Skinnastað. Ræða
Úcssi, sem nú cr geymd í Landsbóka-
sa£ni (Lbs. 1435, 8vo og Lbs. 1940,
8vo), er að sjálfsögðu brsnnd því
oiarki slíkra heimilda, að eigi cr á-
.stæða til að taka alltof bókstaflcga
stcrkústu lýsingarorðin, sem þar eru
notuð. En allt um það cr ræðan at-
''yglisvcrð og hefur að geyma ýmsar
uPplýsingar, sem eigi mun vera ann
ai's staðar að finna. Er því birtur hér
a eftir sá hluti ræðunnar, ssm íjallar
Uln Guðnýju sjáll'a, ævi hennar og
andlát, en ýmsar guðrækilegar hug-
leiöingar niður fclldar. Síra Vern.
harði farast þannig orð:
••Framúrskarandi munu gáfur
hennar verið hafa, en þótt hún nyti
sjaldgæfrar upplýsingar og mennt-
nnar af kvenmönnum til, eins og
hennar þrjár góðfrægu, eftirlifandi
systur; ræð ég það af því, að cn
Þ°tt skilningur hennar væri dýrkað-
Ur> varð ég þvílíks lífs var í hennar
sahú fjörs í þankanum, skarpleika í
*aÚ, snilldarlegra, djúpsærra cn
skáldlegra og náttúrlegra þanka, sem
Vlrtust lýsa yfirtaks gáfum. . . . Ekki
cr ég cinn til vitnis um, hvc fagurt
’nannelsku-dyggðin skartaði á hciini,
Var þó einn þeirra scm naut licnnar,
syo óvænt mér, að það vakti hjá mér
'ongun (ii aö þckkja hemiar mann-
hosti betur en ég þekkt haföi. Einka-
unihugsunarefni í öllu hennar tali
°8 sálin í öllum liennar verkum var
e'ska og meðaumkun. Elskan hncigöi
að hcnni allra hugi og var múrvegg-
ur fyrir því, að nokkur réðist í að
tala illa um liana; hún ckki einungis
sýndist að vcra, hcldur verðskuldaði
að heita mannvinur. Oft lýstu því tár
augnanna, hve sálin var gagntckin af
meðaumkun yfir þeim, sem bágt áttu.
Breytnin var ætíð samfara hugsun
hcnnar og tali, cn oft hafði hún fá
orö um þaö, scm meira varð þó úr í
verkinu . . . Mættu þeir hungruðu
nú orð min hevra, mcð hverjum hún
oft skipti litlum skerfi, oft sínum
cigin munnbita, þcir voluöu og ráð-
þrota, til hvcrra hugsvölunar og
hamingju hún var vcrkfæri í liendi
guðs, hverjum hún rétti fús hjálp-
arhönd og til liverra raunaléttis hýn
varöi ókeypis ómaki. þær hjálpar
þurfandi mæður, hvcrjum hún í
barnsnauð vottaði dugnaðarsama
hjálp, nákvæma, elskuríka aðhjúkr-
un, og réði þar að auki þót á öðrum
þörfum þeirra, og nýklakinna barna,
jafnvel örlátlcgar cn lítil cfni lcvfðu,
fyrir alls ekkert; — mæltu þessir
aliir orð min heyra, mundu þcir þá
scgja mig raupa. þó ég scgi lmna
alía clskað hafa guðs og Jesú vcgna
og að þeirra dæmi?
Þann 21. ágúst 1827 hófst nýll og
markvert æfinnar tímabil fyrir vora
sáluðu: hjúskapar samtenging við
gáfaðan snilldarmann, þávcrandi
djákna að Grcnjaðarslööum, Svein
NícJsson, hvcr að cr vön að vcrka
nokkuð, cins lil vorrar líkamJegu
scm andlcgu og cilífu vclfcrðar.
Þcirra hjónaband ávaxtaði guð með
fjórum efnileg-
um börnum,
hverra tveggja
missir að einu
æviári liðnu
varö móður-
hjartanu því
þungbærari,
sem manneskju-
vísirinn var frá-
bærari. Tvö þeirra, piltur og stúlka,
varðveita cnnþá hjá oss gáfur, mynd
og minningu farsællar móður. Þegar
hjón þessi giftust, var sem tvö
hjörtu bráðnuðu og rynnu saman í
eitt; — því svo sagði hún mér sjálf:
„Sú var tíð, að við bjuggum saman
sem hjón“. En svo gerðist þessi frá-
bæri gáfu- og snilldarmaður — af
fágætum orsökum — fráhverfur, að
hjónabandið varð henni óbærilcg
byrði og sorg, og það fyrr og í fleiru
cn alþýða merkt gat. Hún gaf honum
hjarta sitt með höndinni, liún girnt-
ist að leiöa hann til dauðans og
fylgja honum með trúfesti; hún vildi
þau skipti með sér sorg og sælu;
hrcinskilni og hjartaris staðfesta
fylgdi hcnni alla tíð; samt gat ckki
það hugarfar, sem var i Jcsú Kristi,
varðveitt bcggja hjörtu í innbyrðis
cisku. Þó raskaði það ekki þolgæði
hennar og siaka umburðarlyndi og
jafnaðargeði viö mann sinn, því
þolinmóðari sálu munum vér vart
finna, og sáttgjarnara hjarta mun
varla brjóst bera. Aldrei ámælli hún
manni sínum, og ckki þá svo langt
•var komið á næstliðnu vori, þegar
honum voru vcittir Blöndudalshólar,
að hann lét fjarlægðina gcfa sér til-
cfni til að bciðast upphafningar á
lijónabandinu, og skaul skuldinni
upp á fjarstætt lunderni hennar sinu
cigin, því cklcert annað jálaði hann
sig — íyrir forlíkun — gcta aö lienni
fundið, miklu licldur viðurkenndi
hana sem mestu og bcztu konu. Allt
þctta umbar hún án þess að mæla