Alþýðuhelgin - 04.06.1949, Blaðsíða 9

ALÞYÐUHELGIN
153
EINHVER frægasta skáldsága sjómannaskáldsins núkla, Josephs Coiuad, „The Nigger of Tlie Narcissus,“ —
Verður cin af útgáfubókum ,,Sjómannaútgáfuiinar“ á jicssu ári. — Böðvar frá Ilnífsdal lieíur aimazt þýðinguna,
°g er hún ágætlega af Iicndi lcyst. Sagan hefur á íslenzkunni lilotið nafnið „Blániaður um borð.“ I sögu þcssari
scgir frá skipsliöfiiinni á brezka seglskipinu „Narcissus“, og cr svertinginn Janics Wait, „Jimmý“, aðalpersóna
sögunnar. Ilann lcggst veikur, nokkru cftir að liafin er langferð sú, scm frá greinir í sögunni. Suinir telja, að
l'ann gcri sér upp veikindi til að losna við vinnuna um borð, aðrir ala grun um það, að svertinginn sé dauð-
Vona. Sjálfur trúir hann stöðugt, að sér niuni batna. Er af mikilli skarpskyggni og snilld lýst viðhorfi skips-
hafnarinnar til þcssa önuglynda, sjúka blökkumanns, sem nær smám saman furðulegu valdi á félögum sínum.
Onnur cinkcnnilcgasta skapgcrðarlýsing sögunnar er lýsingin á hásetanuni Donkin, misyndismaniii og öfug-
ugga, scm svíkst undan flestum störfum og lætur þau Icnda á öðrum, rífst og skammast út af öllu og heldur
bruniuræður um það, að útgerð og yfirmenn brjóti á skipverjum öll réttindi. — Hér fer á cftir dálítill kafli úr
fimmta þætti bókarinnar, þar scm segir frá síðústu viðskiptum þessara tveggja manna, svcrtingjans og Donkins.
Joscph Conrad:
n
Blámaður um borð.u
• •. Á heiðríkum kvöldum, í köldu
^ánaskini, leit skipið út eins og
Vagga friðarins, líkt og landjörðin
Viiidir fannahjúpi vetrarins. Geislum
stafaði á dökkan hafflötinn. Hið
Sllfraða skin lá yfir skipinu eins og
héla. Seglin stóðu eins og keilu-
^yndaðir skaflar úr drifhvítum
s«jó. Umvafið þessu annarlega
geislaflóði virtist skipið táknmynd
hreinleikans, fagurt sem óskir
jttanna um fegurð, óverulegt, fjar-
*®gt og milt, eins og di’aumur um
heilagan frið.
Ekkert var þá raunverulegt um
hoi’ð, nema hinir dökku skuggar,
s°m voru á sífelldu, liljóðlátu flökkti
Urn þiljurnar, svartari en nóttin og
eirðarlausari en hugur manns.
Meðal skugganna ráfaði Donkin,
einn og heiftþrunginn.
Hann liugsaði um, að það tæki
minmý of langan tíma að deyja.
^etta kvöld hafði sézt til lands úr
reiðanum. Skipstjórinn hafði stillt
sJ°naukann og sagt gremjulega við
nerra Baker, að sjaldan væri ein
ávan stök. Nú, þegar við loksins
nefðuni þumlungað okkur áfram til
. oreyja, væri enn ekkert útlit fyr-
lr byr.
Himininn var heiður og loft-
Þyngdarmælirinn stóð hátt.
Meðan dagsbirtan entist, söfn-
oust menn saman á háþiljum, uppi
^1Ir hásetaklefunum, og störðu í
austurátt.
Hti við sjónarrönd reis eyjan
, l°res *) úr hafi. Óreglulegar og
. r°úiar útlínur hennar minntu helzt
a skuggaiegar nistir, sem gnæfa yf-
lr auðnir víðáttumikillar sléttu.
Þetta var fyrsta landið, sem þeir
sáu, í nær því fjóra mánuði.
Nokkrir gráhærðir sægarpar stóðu
saman í hóp. Þeir horfðu út yfir haf-
ið um stund, þungbúnir og athugul-
ir’
Allt í cinu sagði einn þeirra:
„Nú fer að styttast til London“.
„Fari bölvað, ef ég fæ mér ekki
ærlega steik, með öllu, sem slíkri
máltíð tilheyrir, fyrsta kvöldið, sem
ég verð í landi“, sagði annar „Já, og
hálfpott af bjór“, bætti hann við.
„Þú meinar hálftunnu“, kallaði
einhver.
„Reykt svínslæri og egg, þrisvar
á dag. Það er nú maturinn minn,
þegar ég er í landi“, hrópaði æst
rödd.
Það kom lireyfing á hópinn. Sam-
sinnandi muldur heyrðist, augun
ljómuðu, kjálkarnir jöpluðu á
ímynduðum kræsingum, Sumir
hlógu snöggt og stutt. Archie brosti
í kampinn.
Singleton kom upp, leit kæruleys-
islega til lands, fór svo niður aftur,
án þess að mæla orð. Hann hafði séð
eyjuna Flores svo oft, að það rask-
aði ekki ró hans.
Nóttin færðist yfir úr austri. Hún
þurrkaði hin purpuralitu merki
fjalllendisins af heiðum himninum.
„Stafalogn“, mælti einhver hóg-
látlega. Kliður fjörugra samræðna
lækkaði allt í einu og dó svo út.
Hóparnir riðluðust. Menn fóru að
tínast burtu. Þeir klifruðu niður
stigann, hver á fætur öðrum, fóru
hægt og voru alvarlegir á svip. Þeir
minntust þess, að höfuðskepnurnar
höfðu allt þeirra ráð í hendi sér.
Þegar máninn hækkaði á lofti,
leit hann þögult skip, sem virtist
fljóta sofandi í faðmi hafsins. . .
Donkin var argur út í þessa frið-
sælu nótt, argur út í skipið og arg-
ur út í liafið, sem teygði sig öróf
rasta á allan veg. Honum fannst
mótlæti sitt hvergi metið að verð-
leikum. Hann hafði verið kúgaður
líkamlega, en hið særða stolt hans
var ekki yfirunnið.
Þá var farið að sjást til lands.
Brátt var ferðin á enda. Iivað tók
þá við? Lítil útborgun — engin föt
— meira strit! — Öllu var öfugt
snúið. — Land! Landið, sem kreisti
líftóruna úr veikum sjómönnum.
Þessi blámaður þarna. Hann átti
peninga — föt — og náðuga daga —•
og vildi ekki deyja. Landið kreisti
úr mönnum líftóruna, sögðu þeir.
Það væri gaman að sjá, hvort það
reyndist rétt. Ef til vill var hann
skilinn við. Það væri svei mér
heppni. í kistunni hans- voru pen-
ingar.
Hann gekk hvatlega út úr skugg-
anum og út í tunglsljósið.
Andlit hans, sem venjulega var
sjúklega gult yfirlitum, sýndist nú
blágrátt. Hann opnaði dyrnar að
klefanum. Honum hnykkti við.
Sannarlega hlaut Jimmý að vera
dauður. Hann hreyfði sig ekki, frem-
ur en mynd, sem meitluð er í stein
á líkkistuloki.
Donkin glápti og græðgin skein úr
augum hans.
Þá deplaði Jimmý augunum, án
þess þó að hreyfa sig.
*) Vestasta eyjan í Azoreyjum.