Alþýðuhelgin - 18.06.1949, Blaðsíða 9

ALÞÝÐUHELGIN
1G9
SÍRA ÞORLEIFUR SKAFTASON
Síra Þorleifur var hið mesta mik-
ilmenni fyrir flestra hluta sakir,
naikill vexti og rammur .að afli, lærð-
ur vel og klerkur inn mesti, fc^rspár
°g margfróður. Eru um hann all-
u^argar sagnir, og skal hér geta
þeirra, er mér hafa til eyrna borizt.
^egar hann var á yngri árum, sigldi
hann til Danmerkur til lærdóms og
frama. Þá bjó að Nautabúi í Skaga-
iirði Jón Þorsteinsson, bróðir Einars
hiskups, og Þorbjörg, dóttir Ara pró-
fasts Guðmundssonar að Mælifelli,
°g áttu dóttur, er Ingibjörg hét. Þau
Unnu hvort öðru, Þorleifur og hún,
°g trúlofuðust þau sín á milli áður
en hann fór utan, en Þorbjörg stóð
niíög á móti því og hafði ásett sér
að gifta hana öðrum manni. Var það
um haust eitt, að Ingibjörg vissi, að
hún myndi verða að eiga þann mann
Um vorið, ef Þorleifur yrði ekki
kominn, og féll henni það sárt, og
vddi fyrir hvern mun geta komið
hréfi til Þorleifs með haustskipum.
^runaði móður hennar það og hafði
svo sterkt varðhald á Ingibjörgu, að
hún fékk aldrei færi á að skrifa
hréfið. Leið svo fram eftir haustinu.
Lítur helzt út, að þær hafi verið til
heimilis á kirkjustað, því svo segir
fagan, að einn helgan dag um haust-
gekk margt fólk til altaris og svo
þ®r mæðgur Ingibjörg og Þorbjörg.
h’að vissi Ingibjörg, að móðir sín
mundi ekki verða í fyrsta hring, þeg-
ar farið var að útdeila, og hún fór
Því í hann. En kerling fór í næsta
hring. Snarast þá Ingibjörg út úr
hirkjunni og inn í bæ, fór til stofu
°g læsti að sér; tekur ritföng og fer
að skrifa bréf til Þorleifs. En þegar
nún er nýsetzt niður, kemur móðir
nennar og klappar á dyr. Ingibjörg
íleygði öllum skriffærunum upp
undir rúm, er var í stofunni, og sló
hendinni mikið högg á nasir
sér og féll blóð um hana alla. Síðan
^uk hún upp fyrir móður sinni.
Nerling var heldur fasmikil og spyr,
hvl hún hafi farið svo snögglega úr
þirkjunni. Ingibjörg segir: „Eins og
þér getið séð sjálf, fékk ég svo mikl-
ar blóðnasir, að ég gat ekki setið í
nirkjunni.“ Kerling trúði þessu og
iór út aftur, en Ingibjörg hélt áfram
jueð bi'éfið í góðu næði. Sagði hún
honum, hvar nú var komið, og kvað
sv’° að orði, að ef hann hugsaði að
a sig til konu, yrði hann að koma
Uieð fyrstu vorskipum. Gat hún
komið bréfinu með haustskipi, og
komst það þannig til Þorleifs. Þótti
honum ekki ráðlegt, að leggja undir
höfuð að gera sem Ingibjörg liafði
fyrir mælt, og fékk sér far með
skipi því, er fyrst fór til íslands um
vorið, en það átti að fara á Djúpa-
vog við Berufjörð.
Þeir Þoiieifur urðu vel reiðfara,
og þegar hann kemur á land, fer
hann að spyrjast fyrir, hvort hann
ei mundi geta fengið keyptan einn
hest góðan til ferðarinnar. Vor hon-
um þá sagt, að á Teigarhorni, sem
er kot eitt skamt frá Djúpavogi,
byggi kerling gömul. Hún ætti hvítt
hross, sem hún kallaði Álft. Væii
svo, að hann gæti fengið hana, þyrfti
hann ekki að hugsa til að fá traustari
hest þar um sveitir. Þorleifur fer nú
til kerlingar og falar af henni hross-
ið, og kvað sér liggja mikið á að flýta
fei'ð sinni, en eiga langa leið fyrir
höndum. Kerling kvaðst ekki hafa
ætlað að lóga henni Álft; en með því
honum lægi mikið á, mundi ekki
gott að neita bón hans. Fór kerling
inn í bæ og kom út aftur með Álft,
og leizt Þorleifi reiðskjótinn góður.
Síðan kom kerling með mjólkur-
skjólu og smjörsköku, og rétti að
Álft, en hún tók vel við hvoru-
tveggju. Kerling segir þá við Þoi'leif:
„Þar er nú hrossið, og vona ég að
hún sé mannbær, og ekki hugði ég
að hún mundi þróttlaus verða. Óska
ég, að þú njótir hennar vel og lengi.“
Þorleifur kvað henni vel fara og
þakkaði henni með mörgum fögrum
orðum, en ekki er þess getið, hvort
hann borgaði Álft í það sinn. Kveð-
ur hann síðan kerlingu og heldur
sem leiðir liggja til Norðurlands.
Hvataði hann sem mest ferðinni, og
fór dagfari og náttfari, þar til lxann
kom í Skagafjörð. Er honum sagt,
að þá er komið að þeim degi, að
dreltka eigi kaupöl Ingibjargar og
manns þess, er ætlaði að fá hennar,
og muni það fram íara á Hólum.
Þorleifur ríður þangað, og hitti svo
á, að fólk var að drekka kaupölið.
Gekk hann í stofuna þar sem boðið
var inni, og að manninum, þar sem
hann sat við hlið Ingibjargar, tók í
öxl honum og kippti upp af bekkn-
urn og settist þar niður og sagði:
„Þetta er sæti mitt, en ekki þitt, karl
minn.“ Varð það svo úr, að Þorleifur
fékk Ingibjargar.*) Maður sá, er
ætlaði að eiga hana, fékk til skóla-
pilt þann, er Loftur hét og kallaður
Galdra-Loftur, að fyrirkoma Þor-
leifi, og sýndi Loftur honum ýmsar
glettur, en ekki sakaði það Þoiieif
að neinu.
Þegar Þorleifur hafði fengið Ingi-
bjargai', vai'ð hann dómkirkjuprest-
ur á Hólum. Þar var þá Steinn Jóns-
son biskup. Urðu stundum ýmsar
greinir með honum og síra Þorleifi,
því að pi'estur fór ekki að því, þó að
biskup ætti í hlut, ef svo bar undir.
Einu sinni voru þeir síra Þorleif-
ur og biskup að ganga um slegnar
engjar á Hólum. Þá segir biskup:
„Illa rakað og illa slegið.“ Síra Þor-
leifur tók undir og segir: „Ula laun-
að og illa þegið.“ Ekki töluðu þeir
fleira í það sinn.
Það var venja, að þegar síra Þor-
leifur prédikaði, spurði biskup
skólapilta úr ræðunni. Einhvern
messudag biðjá skólapiltar síra Þor-
leif að hafa einhver ráð til, að þeir
verði ekki spurðir úr ræðunni þann
dag. Hann tók því ekki fjarri. Síðan
vanda, þar til er prestur kemur upp
vanda, þar til er prestdur gemur upp
í stólinn; hefur hann þá ýmist svo
lágt, að varla heyrðist, eða svo hátt,
að glumdi í allri kirkjunni, og þessu
hélt hann út ræðuna. Eftir messu fer
biskup að spyrja pilta, en þeir af-
sökuðu sig allir í einu hljóði og
kváðust ekki hafa skilið ræðu
prestsins. „Það var engin von um
ykkur framar en mig,“ sagði biskup,
„að þið skilduð nokkuð.“ Varð
nokkur orðasinningur út úr þessu
milli þeirra biskups og síra Þorleifs.
Ingibjörg hét systir síra Þorleifs.
Hún giftist og bjó í Húnavatnssýslu,
en eigi er þess getið, hvað maður
hennar hét. Þá er saga þéssi gerðist
var harðæri og mikil umferð af fá-
tæku fólki. Frétti síra Þoi’leifur, að
systir hans vildi gei'a mörgum fá-
tækum gott, en fékk því eigi ráðið
*) Frá þessu er nokkuð öðruvísi
sagt í Árb. Espólíns.