Alþýðuhelgin - 18.06.1949, Blaðsíða 13

ALÞÝÐUHELGIN
173
Spurningar heilbrigðinnar.
Eftirfarandi pistill er tekinn úr
handriti einu á Landsbókasafni, þar
sem safnað hefur verið saman ýms-
um gömlum „alþýðuvisindum'1.
1. KAP.
1. Hvað segir heilög skrift um
heilbrigði?
Svar: Svo segir Jesús Sýrach:
Betri er fátækur, sem heill og
hraustur er, heldur en ríkur með
líkamans hruman.
2. Er þá skaparanum að kenna, að
allir eru ekki heilir og hraustir?
Svar: Nei! Fjöldi missir heilsuna
fyrir margs konar vanvizku eða
fyrir óhappa tilfelli.. Allskvns
meiðsli, byltur, sár, ólyfjan, stökk
og erfiði yfir megn fram, óhollustu
dampur og margt fleira, sem bágt
er að varast.
3. Hvernig geta foreldrarnir vald-
ið heilsuleysi barna sinna?
Svar: Þegar þeir sjálfir eru veik-
ir.
4. Hvernig skal barnfóstran vera?
Svar: Hún á líka að vera heilsu-
góð og hraust, einnig ræktarsöm, ár-
Vökul og aðgætin, ekki hneigð til
nöldurs, bráðlyndis, karlmanna né
brennivíns.
5. Hvernig þekkjast heilsugæði á
manni sjálfum?
Svar: Þegar hann er líflegur,
sterkur, vel vaxinn, þriflegur og
fastholda, gildur um herðar og get-
ur dregið langan og djúpan anda og
faer ekki hósta af því og verður ekki
strax veikur, þó hann mæti mis-
jöfnu, og ekki strax þreyttur, þó
hann taki nærri sér.
6. Hverjir af þessum, sem svo eru,
Ujóta lengst heilbrigðinnar?
Svar: Þeir, sem venja líkamann við
hreint loft og forðast óreglulegan
hfnað.
7. Er þá ódrykkja, nægjusemi,
kurteisi, iðjusemi og aðrar dyggðir
góðar til að geyma heilsuna?
Svar: Já, því dyggðugri sem
uiannneskjan er, því færra dregur
hana til að veikja krafta sína, hissa
upp blóðið og skerpa gallið og trufla
eðli líkamns, og þess fríari verður
hún fyrir sinnis órósemi og sam-
vizku nagan.
8. Getur geðslagið líka spillt og
bætt heilsu?
Svar: Já! Satt er það.
2. KAP:
1. Hvernig skal að ungbörnum
búa?
Svar: Þau eiga alltíð að vera í
hreinu lofti; halda skal þeim hrein-
um og þurrum og þvo þau daglega;
fyrst í stað verður að vera með þau
í hægum varma, því þar við hafa
þau vanizt í móðurlífi, en fljót um-
breyting er hættuleg fyrir alla. Ekki
er gott að hreyfa þau nema laust.
Gott er að lauga þau í köldu vatni;
það styrkir og endurnærir; það er
bezt með hreinum njarðarvetti, sem
difið sé í kalt vatn og strokið um
kroppinn barnsins. Þetta má ekki,
ef það er veikt eða sveitt; það á að
þvo svo fljótt sem verður og þurrka
strax á eftir. Ekki er gott að rugga
barnið. Létt kúamjólk og einkum
nýbærumjólk er bezt óflóuð eða
spenvolg handa börnum. Þó er
hverju hollust sín móðurmjólk. Ekki
er dúsa holl fyrir þau.
2. Hvað er nú fleira?
Svar: Að þau rnæti heldur hörðu
í uppvexti sínum en of miklu kjassi,
að þau séu smámsaman vanin á að
vera án ýmissa þæginda, og ekki
sé eftir þeim mælt þó eitthvað að
þeim gangi, og halda þeim til iðju-
semi að því leyti sem kraftar þeirra
leyfa, svo þau hafi ætíð nytsamlegt
fyrir stafni.
3. KAP:
Um loftið.
1. Hvernig á það loft að vera, sem
menn skulu draga andann í?
Svar: P.úmt, þurrt og daunlaust
og þægilegt; það er oss næsta heil-
næmt, það endurnærir blóðið og
styrkir þá krafta líkamans undir
eins og krafta sálarinnar.
2. Hvar af skemmist loftið?
Svar: Af slæmum útdömpum,
ellegar .er ekki endurnýjað með
jafnaði. Það á að viðra húsið iðu-
lega, með því móti að láta dyr og
glugga standa opið þess á milli, og
bezt er að láta setja reykháf í svefn-
húsin og halda húsunum hreinum,
því mikils er um vert að draga and-
ann í heilnæmu lofti, þegar menn
sofa. Lokrekkjur, þröng rúm og þétt
sparlök, eða að breiða yfir höfuð,
allt þetta er næsta óheilnæmt.
4. KAP:
Um hreinlæti.
Hreinlæti og rækt stvrkir heilsu
manns og skynsemi, eykur hans
náttúru gæði, glaðsinni og iðjusemi;
gott er að geta haldið börnunum
frá ungdómi til þrifa með líkama
sinn, ekki einungis að þvo sér um
hendur og andlit, heldur einu sinni
á viku eða oftar að baða sig eður þvo
sig allan í lcöldu vatni; það er oft
hollt; það gjörir kroppinn lireinan,
heilsugóðan, sterkan og léttan,
varnar flugkveisu, lúaverkjum,
yktsýki og fjölda sjúkdóma, en það
er að gætandi, þegar farið er í bað,
að veður sé blítt, maður ekki sveitt-
ur eða í geðshræringum, ekki ný-
búinn að matast, væti fyrst höíuðið
og stingi sér svo í kaf, fari svo upp
úr og þurrki vel. Sjávarböð eru góð
með að- og útfalli, þar sem nokkur
straumur gengur; gott er að þvo
sér þrisvar á dag. Á hverjum
morgni skal greiða hár sitt. Hófuð-
þvottur er góður fyrir erfiðisl'ólk,
sem mikið svitnar, og svo er gott
að kemba sér upp úr votu. Fóla-
þvottur er góður, styrkir höfuðið og
fætur og heldur þeim vörmum, en
vatnið á að vera kalt, þó ekki beg-
ar fætur eru sveittir; gott er að fara
oft í hreina sokka og standa ei lengi
kyrr né sitja í votu, maka fætur í
nýrri feiti við eld upp fyrir ökla eftir
örðugar og langar göngur.Menn eiga
líka hreinum að lialda sínum nær-
klæðum og öðrum fatnaði og rúm-
fötum, íveruhúsum og yfir höfuð
öllu utan og innan bæjar; líka ríður
á, að gott og hreint sé vatnsbólið.
ífs jý
STAKA
eftir Sigurð sýslumann Pétursson.
Enginn grætur og enginn hlær
og engum stofnast vandi,
þegar Siggi sínum rær
sálar kugg úr landi.