Alþýðuhelgin - 13.08.1949, Blaðsíða 10

218
ALÞÝÐUHELGIN
þar andaðist 1695, Jónssonar. ^
Þótti hún með beztu kvenkost-
um og auðug. Var því máli vel
svarað og fluttist Jón þá sjálfur
að Staðarfelli. Keypti hann þá
brenriivínstunnu, en svo var
hann drykkjugjarn, að hann
drakk hana út um sumarmál. Má
og vera hann eyddi henni jafn-
framt með öðrum hætti, einkuin
veitingum við gesti sína, því
mjög var hann örlyndur og
drengilegur í skapi, og er mælt
það færi eftir áliti hans og
gjörvileik.
Vildi Katrín þá ekki meo hcn-
um ganga, er hún sá drykkju-
skap hans og eyðslu. Fór hann
þá að bæ í Dölum og hafði lög-
sögnina. En Katrínar fékk síðar
Gísli í Mávahlíð Jónsson; var
hún seinni kona hans og stjúp-
móðir Magnúsar amtmanns og
systkina hans, en Gísli maður
hennar drukknaði á góu 1715, er
þau höfðu tvo vetur saman ver-
ið; áttu eigi börn. Afarvel var
Katrín stjúpbörnum sínum;
fékk hún jafnan ágætisorð mik-
ið. Hún dó 1761.
8. ÞJÓFNAÐARMÁL.
Árið 1717 kom upp þjófnaðar-
mál mikið, er kallað var Skóga-
þjófnaðarmál, og Jón átti um að
gera að boði Odds lögmanns.
Stefndi Jón þá tvisvar til þings;
hét þjófur sá er dæmdur var
fyrir þennan stuld Þórhalli Jör- *
undarson, en sá, sem stolinn var,
Sigurður Marteinsson. En svo var þá
sagður mikill drykkjuskapur Jóns, að
í hvorttveggja sinn urðu þingglöp og
varð eigi gert við mólið. Spurði það
nú Oddur lögmaður og reið frá
Narfeyri og þingaði í málinu ú Stað-
arfelli. En það sagði hann við Jón
síðar er þeir fundust, að nær hefði
honum verið og þarflegra að gera lög
og rétt, en að yrkja Tímarímu. jón
svarði og kvað, að því fróðir menn
segja frá: \
Höfuðskammir vara við.
verð ég um það braga;
en lögin ykkar látið þið
litla glæpi jaga.
Eigi er þess getið, livort Oddur
reiddist þá svo mjög eða eigi, en afar
mjög reiddist hann honum um Tíma-
rímu, og þó Sigríður móðir Odds enn
meira.
Ingólfur Kristjánsson:
Saga konu og manns.
í gleðisölum dunar hljóðfall dátí
unz dagur rís og sól við fjallabrún, —
þá leiðast gegnum strætin, hann og liún,
á heimleið eftir næturlangan dans.
Þau skrafa margts en lmgsa fremur fátt;
]«au finna hrjóst sín titra, og hjörtun slá
í takt — af heitri, stoltri o" sterkri hrá
er síjórnar löngum framtíð konu og
manns.
lítils háttar kallaður, er Egill
hét, son Jóns hreppstjóra úr
Staðarsveit, hafði gert henni
barn. Ei er þess getið, að hún
andæpti Jóni. Skildu þau við
það og reið hann að Jörfa og
þingaði, en áður hann reið af
þinginu kvað hann vísu þessa,
og segja sumir að hann krítaði
har.a á þinghúsþilið:
Lifið er í herrans hönd,
livað skal hér lil segja,
að láni höfum allir önd,
eilt sinn skulum deyja.
En árum seinna sjá má hcssi tvö
við sýsl og hasl og hvcrskyns daglegl strit:
konan hætir, bregður nýja fit
og bjástrar jafnan fram á rauða nótí.
Því hönuim fjölgar — cru orðin sjö,
og oft er hóndinn heimi’inu fjær;
á miðum dorgar daglangt cr hann rær,
þóít dragi unp bliku og útlit gerist Ijótt.
Og ennþá lengra í framtíð þeirra finnst
fölvi dauðans marka þreyttar brár,
þá Iiðið hafa fjölmörg evfið ár
frá ungdómstíð er gengið var í dans. —
. .. í gleðisölum er þó ennbá minnst
og æskan finnur blóðið þjóta um sig
og gengur léttfætt lífsins bratta stig
í leit að nýrri framtíð — konu og manns.
9. DIUJKKNUN JON.S.
Jón lögsagnari vildi nú kvænast.
Þá bjó að Vatnshorni í Haukadal Jón
bóndi Iíákonarson lögréttumanns
Árnasonar. Var laundóttir hans
Helga, þá gjafvaxta, 18 vetra, væn
áliturh og kölluð hinn bezti kven-
kostur í Dölum. Hennar bað Jón og
var hún heitin honum. En um vorið
fór Jón að manntalsþingum og ætl-
aði að þinga á Jörfa í Haukadal. Kom
hann að Vatnshorni og hugðist finna
um leið heitmey sína Helgu, en hún
vildi sem forðast hann. Gekk Jón þá
í veg fyrir hana og sýndist henni að
nokkru brugðið. Mælti hann fram
stöku þessa:
Lofaðu mér að líta þig,
láttú ekki svona,
ef svo er sem yggir mig,
að orðin sértu kona!
En það hafði orðið, að maður sá,
Hann vildi nú sem fyrst komast
að Vatnshorni. Riðu margir þing
menn með honum yfir ána neð-
an við Leikskála, en er ofan í
daiinn kom, vildi hann hieypa
yfir ána bar sem skemmst var
að Vatnshorni. fyrir ofan vaðið,
en hláka var á og áin í vexti.
Þingmenn báðu hann ei þar
ríða. Hann kvaðst fara bein-
ustu leið, bað að þeir skyldu ei
eftir sér ríða, því enginn þeirra
hefðu svo góðan hest sem hann.
Var það og satt, að hann reið
töðuöldum hesti, allfjörugum,
en hann sjálfur nokkuð við öl;
reið hann þegar yfir ána. Ætla
menn að hesturinn synti skjót-
ar yfir ána en hann gætti sín að
halda sér áður hann hóf sig á
bakkann, svo Jón hrökk aftur
úr söðlinum og í ána, — og
bar þegar ofan eftir fyrir óðstreym-
inu. Þingmenn riðu niður á vaðið og
var áin þar í taglhvarf, en ei jafn
straumstríð sem ofar. Náðu þing-
menn þegar líki Jóns og báru í kirkju
á Vatnshorni og er hann þar grafinn
(1720).
Helga ól síðan sveinbarn, er Jón
hét, og kenndi Agli. Bjó hún lengi
ógift og ól upp son sinn, auðug mjög
og þótti merkiskona mikil og kven-
skörungur. Helgu fékk síðar Magnús
stúdertt Einarsson; þau bjuggu að
Jörfa, áttu ekkert barn og skildu.
• Jón Egilsson bjó lengst að Vatns-
horni en síðast að Jörfa. Hann var
ritari góður,. vitur og mikilhæfar, en
þótti við of kvenkær. Er fjöldi manna
frá honum komin.
Það ætlum vér, að Jón lögsagnari
dæi barnlaus, og erfði Kristín móðir
hans hann.