Alþýðuhelgin - 24.09.1949, Blaðsíða 7

ALÞÝÐUHELGIN
247
Nýtt háskólahverfi í Palestínu.
Þegar flóttamannaskipið kom í
höfn var hann fluttur á hvíldarheim-
ili. Á staðnum var fulltrúi frá
Histradut, og hann tók þegar að
ræða við Wermus um framtíð lians.
Wermus tjóði fulltrúanum að hann
vildi gjarnan komast til Glil Yam —
samyrkjubús, sem er um 20-—2ö km.
leið frá Tel Aviv — en þar ætti hann
vini.
„Mér var vel fagnao á samyrkju-
búinu“, segir Wermus. „Mér voru
gefin föt, og ég fékk þægilegt her-
bergi“.
Ritari Histraduts-deildar sam-
yrkjubúsins innritaði Wermus í fé-
lagið og tilkynnti honum, að hon-
um yrði veitt öll sú þjóðfélagsað-
stoð, sem hann þarfnaðist. Sam-
hjálp meðlimanna í Histradut er svo
öflug, að lífskjör félagsmanna bera
af kjörum alþýðu annarra Mið-Asíu-
landa. Um þessar mundir greiðir
Shlomo Wermus Histradut 7Vá til
lOVé af tekjum sínum — en sumir fé-
iagsmanna greiða ekki meir en 5rí.
Wermus ákvað að læra múraraiðn,
og var fljótlega fengin atvinna und-
ir handleiðslu múrarameistara.
Á hverju samyrkjubúi og hvcrri
iðnaðarstöð er deild úr Histradut
starfandi. Flestum iðnfyrirtækjum
er raunar stjórnað af Histradut.
Hvenær, sem Wermus þarf á að
halda, mun hann njóta styrks frá
Histradut-deild þeirri, sem hann til-
heyrir, eða — ef nauðsyn krefur —
frá æðri stöðum.
Eitt af höfuðverkefnum Histra-
duts hefur frá upphafi verið það, að
beina landbúnaðarverkamönnum aft
ur leið út í sveitirnar og fá þá til að
yrkja jörðina. Samybkjubúin eru all-
mismunandi, en algengust eru þau,
sem nefnd eru kibuz — á þeim hef-
ur samyrkjufyrirkomulagið gefist
mjög vel. v
„Hjá okkur,“ sagði mér gamall
kibuzvik (félagi í kibuz-búi), „vinn-
ur hver sem hann hefur þol til, og
starfar að því, sem hann er bezt fall-
inn til að inna af hendi, en launin
fara svo eftir afköstum og þörfum
hvers einstaks.“
Kibuz-búunum — en þau eru
starfrækt á landeignum ríkisins —
er stjórnað af nefnd, sem kosin er
úr hópi samyrkjumanna hvers bús
um sig. Nefnd þessi skipuleggur alla
vinnu við búið og er eins konar rík-
isvald í dvergríki samyrkjubúsins.
Histradut annast sölu afurðanna og
nauðsynleg innkaup til búsins.
Þegar lagður er grundvöllur að
nýju samyrkjubúi, sendir Histradut
verkfræðinga á vettvang, sem ætlað
er að leiða vatn til nýlendunnar. Me-
kurat-vatnsveitan ræður yfir 2 750-
000 kúbikvatnslítrum á ári, og í ráði
er að stækka hana, svo kleift verði
að veita um landið 4 000 000 kúbik-
lítrum.
Annar þáttur Histraduts til við-
reisnar landinu er skipamiðlunarfé-
lagið Nakhson Ldt. Nakhson er ætl-
að að halda uppi siglingum milli
Palestínu og útlanda, jafnframt því
sem það rekur eins konar sjómanna-
skóla og sér fiskimönnum fyrir nauð-
synlegum útbúnaði. Annað stórt
fyrirtæki á vegum Histraduts er
klakstöðin.
Histradut hefur komið á fót ýms-
um framkvæmdum, sem miða að því
að vinnuaflið fari ekki til spillis
milli vertíða. íbúarnir í Askdot og
Yaakov sjóða niður grænmeti og
aldin, í Gezer er dýnu- og sængur-
iðnaður, íbúar Gau Shmuels fram-
leiða varning úr gúm, og í Parden
Hama eru fullsmíðuð hús á markað-
inum.
Palestína treystir því, að Shikun
— enn eitt Histradut-fyrirtækið —
muni leysa húsnæðisvandræði lands-
manna. Shikun byggir hús og heilar
borgir. Félagið hefur einkum lagt á-
herzlu á að byggja smærri bæi, eins
og t. d. Kiryat Haim við Haifa. í
bæjum þessum eru þrjár tegundir
húsa, leiguhús, stærri einkabústaðir
og einbýlishús, en bæjarbúar hafa
sameiginlegan aðgang að barnaheim-
ilum, sjúkrastofum, leikvöllum og
heimavistarskólum bæjarins.
Ef um er að ræða byggingarfram-
kvæmdir, sem eru Shikun ofviða, get-
ur Histradut snúið sér til Soleh Ba-
neh Ltd. Það er stærsta byggingar-
félagið í Palestínu. Það byggir hafn-
ir, verksmiðjur, sjúkrahús, gistihús,
brýr og vegi.
Þótt aðalverkefni Histraduts sé að
rækta landið, hefur það engu síður
áhuga á menningarmálum. T. d. á
Histradut sinn þátt í því, að gera
hebreskuna aftur að lifandi máli. í
dag er hebreskan almennt töluð
meðal Gyðinga í Palestínu, og það
er talið, að nýir innflytjendur geti
náð valdi á henni á tveim árum.
Histradut hefur stofnsett fjöl-
marga barnaskóla, og lætur einnig
til sín taka í stjórn framhaldsskól-
anna. Hvarvetna í borgum og sveit-
um landsins eru starfræktir kvöld-
skólar, lestrarsalir og leshringar.
Námskeið eru haldin um helgar. T.
d. sendir hebreski háskólinn ýmsa af
kennurum sínum til fyrirlestrahalds
á samyrkjubúunum. Það tíðkast
mjög að kennararnir fari með nem-
endum sínum í stuttar ferðir um ná-
grenni skólanna til að kanna jurta-
gróður og veðurfar. (Frh. á bls. 257.)
i
k