Alþýðuhelgin - 31.12.1949, Blaðsíða 31

ALÞÝÐUHELGIN
383
Frh. af bls. 361.
Þegar alþýðan áíti
ekkert blað.,.
þeirra höfðu það eftir hinum danska
manni, að meira byðist af fólki en
hægt væri að taka. Það var ósatt,
því að verkamenn vana þessari
vinnu var ekki að fá, og verkamenn
úr annarri vinnu litu ekki við þess-
ari. Annai’s ætla ég ekki að fjölyrða
um þessa vinnudeilu, hef minnzt á
hana áður. Aðeins vil ég sýna þá að-
stöðu, sem verkafólk átti áður en
það fékk blað, sem barðist fyrir rétti
þess og hagsmunum. En það varð
fyrst viðunandi eftir að Alþýðublað-
ið hóf göngu sína. Að vísu höfðu
verið gerðar titraunir með blaðaút-
gáfu. Upp úr hafnarverkfallinu var
gefið út blað. Hét það Verkamanna-
blaðið og stóð Dagsbrún ein að því.
En aðeins komu út fá blöð og varð
að hætta útgáfu þess. Síðar kom
svo blaðið „Dagsbrún", sem var
vikublað. En það blað markaði tíma-
mót í sögu verkalýðshreyfingarinn-
ar. Því stýrði ritstjóri með eldlegan
áhuga og ágætan penna. Um sama
leyti varð Alþýðusambandið til og
svo Alþýðublaðið. Og þau tvö sam-
eiginlegu öfl gerbreyttu á ótrúlega
skömmum tíma aðstöðu og kjörum
verkalýðsins í landinu. Þegar þau
öfl hófu baráttu sína, mátti segja að
atvinnurekendur litu á verkamenn-
ina líkt og verkfærin. Þeir töldu sig
eiga hvorttveggja. Alþýðublaðið
hafði því verk að vinna þegar það
hóf göngu sína, enda var óspart
reynt að hamla á móti tilveru þess.
Það tókst þó ekki, sem betur fór.
Undir því var líka gæfa og framtíð
verkalýðsins og allrar alþýðu í
landinu komin. Það er því furðulegt
að til skuli vera fólk í verkalýðs- og
launastéttum landsins, sem virðist
ekki vita hvað það á Alþýðublaðinu,
Alþýðusambandinu og Alþýðu-
flokknum að þakka. Virðist ekki
vita að allar félaglegar umbætur,
sem orðið hafa hér, eru fyrir for-
göngu Alþýðuflokksins, með AI-
þýðublaðið að vopni. Því að ef það
vissi þetta, og það skildi alla þá bar-
áttu og allt það starf, sem unnið hef-
ur verið, ef það vissnað ef Alþýðu-
ÓKINDARBÁS.
Norðan í Heimakletti í Vest-
mannaeyjum er allstór skúti inn í
bergið, sem nefndur hefur verið
Ókindarbás. Verpa þar nokkrir fýl-
ar, en nú er mjög langt síðan að sig-
ið hefur verið þangað til fýla. Sig
er allhátt ofan í básinn, og eftir-
tekjan lítil. Það er sögn manna, að
þarna hafi einhver illvættur haft
hæli sitt, og hafa menn þess vegna
ekki þorað að fara í básinn. Ein-
hverju sinni fyrir löngu, þegar ver-
ið var til fýla norðan í Heimakletti,
seig sigamaður í Ókindarbás. Er
hann var kominn fyrir munna báss-
ins, kom handleggur fram úr berg-
inu með sveðju í hendi og skar á
vaðinn. Þegar sigmaðurinn sá hepd-
ina, kallaði hann upp: „Hann er þrí-
þættur, í drottins nafni!“ Brá svo
við, að aðeins tveír þættir vaðsins
skárust sundur, og bjargaðist siga-
maðurinn á teininum, sem heill var.
Var hann þegar dreginn upp, án
þess að hafa farið í básinn. Síðan
hefur aldrei verið gerð tilraun til
þess að fara í Ókindarbás.
(Sögur og sagnir
úr Vestmannaeyjum.)
YFIRLÝSING.
í blaðinu „Haukur“, sem gefið var
út á ísafirði fyrir og um aldamótin
flokksins og Alþýðublaðsins nyti
ekki við, þá stæðu vinnandi stéttir
þessa lands aftur varnarlausar. Ég
segi því: Allt það fólk, sem skilur og
veit hvað gert hefur verið fyrir til-
stilli þessara afla, stendur sem þétt-
ast um þau, starfar fyrir þau og
gerir þau máttug og sterk. Um hina,
sem hlaupið hafa frá samtökunum,
klofið þau og unnið þeim allt það
ógagn, sem þeir máttu, hafa skipað
sér í raðir þeirra, sem ekkert hafa
gert annað en að sundra — en þótzt
vera vinir — þeir hafa unnið verka-
lýðnum og allri alþýðu meira ógagn
en hreinir andstæðingar, því þá
þekkir alþýðan.“ _________
síðustu, birtist eftirfarandi yfirlýs-
ing:
„Ég, Moris M. Gilsfjörð, neyti
héðan af einskis áfengis sem drykkj-
ar, og bið því vini mína og aðra, að
bjóða mér ekki neitt þess konar
framar.
Staddur á ísafirði, 21. okt. 1897.
Moris M. Gilsfjörð.“
Nokkru síðar birtist svohljóðandi
tilkynning í sama blaði:
„Að ég, eins og ýmsir helztu
menntamenn heimsins, þingmenn og
þjóðhöfðingjar, hef bi-eytt skoðun
minni, og afturkalla nú yfirlýsingu
þá, sem ég setti í 4. tbl. „Hauks“, —
það kunngerist hér með.
P. t. ísafirði, 26. nóv. 1897.
Moris M. Gilsfjörð.“
Guðleif á Lanibastöðum.
Einar og Guðleif, hjón á Lamba-
stöðum, áttu átján börn, og dóu þau
öll í æsku, nema einn sonur. Guðleif
var tápkona mikil og ákaflega heilsu-
hraust. Þegar hún var nýbúin að ala
börnin, var hún vön að borða þorsk-
helming, stóreflis köku og fjögra
marka ask af nýmjólk.
Einar og sonur hennar drukkn-
uðu skammt frá landi, og horfði
Guðlaug á það, því að hún stóð úti
og stúlka hjá henni. Þegar stúlkan
sá slysið, fór hún að gráta, en Guð-
leif sagði: „Ég væri brotin, væri ég
gler, og bráðnuð, væri ég smjör, og
farðu inn að sjóða Lauga“.
(Huld).
BJARNl REKTOR.
Bjarni Jónsson (rektor) var
strangur og stjórnsamur og þoldi
enga óhlýðni. Hann var stórbrotinn
í framgöngu og mikilfenglegur að
útliti, svo að enginn þorði að æmta
né skræmta á móti honum, og Bjarni
gerði sér engan mannamun og agaði
eigi að síður syni Trampe greifa en
aðra pilta. Hann horfði ekki í, ef
svo bar undir, að berja á piltum og
jafnvel kennurunum, hann var bráð-
ur, en reiðin rauk fljótt úr honum,
og laus var liann við alk langrækni