Flóra: tímarit um íslenzka grasafræði - 01.03.1965, Síða 46

BREYTINGAR HÆÐARMARKANNA EFTIR FJAR-
LÆGÐ FRÁ ÚTHAFI.
Flestir þeir, sem við grasafræðiathuganir fást, munu kannast við
það, að jafnan er meiri fjallabragur á gróðri útsveita en inn til dala.
Þannig eru plöntur, sem aðeins vaxa til fjalla í innsveitum algengar á
láglendi í útsveitum. Neðri vaxtarmörk fjallaplantna lækka því eftir
því sem nær dregur úthafinu. Hér á eftir verður gerð nánari grein
l'yrir breytingum hæðarmarka plantna í Eyjafirði og í því skyni tekn-
ar fyrir nokkrar tegundir, sem gefa skýrar myndir af breytingum hæð-
armarkanna.
Snjódældaplöntur.
Allar snjódældaplöntur, sem ekki ná niður á láglendi í innsveit-
urn, lækka neðri rnörk sín til hafsins. Glöggust vaxtarmörk gefa
Gnaphalium supinum (grámulla) og Sibbaldia procumbens (fjalla-
smári). Þau eru sýnd á línuriti á 1. mynd. Eins og sjá má, lækka neðri
mörk þeirra ekki jafnt út til hafsins, heldur haldast þau jöfn í 300—
400 m hæð alla leið frá Torfufelli út fyrir Akureyri, en snöggfalla
svo á svæðinu frá Reistará út að Dalvík. Vaxa báðar tegundirnar nið-
ur að sjávarmáli við Dalvík og sömuleiðis í Höfðahverfi. Vaxtamörkin
falla því um 350 m á tiltölulega stuttu svæði. Ýmsar fleiri snjódælda-
plöntur sýna þetta snögga fall neðri vaxtarmarkanna á þessu svæði,
t. d. Cassiope hypnoides (mosalyng), Epilobium anagallidifolium
(fjalladúnurt), mosinn Conostomum boreale og fléttan Solorina crocea
(glóðarskóf). Athyglisvert er, að Eyjafjörðurinn þrengist allmikið um
svipað bil, þ. e. við Árskógsströndina. Landið er þar enn mjög opið
fyrir liafáttinni og snjóþyngslin eru meiri en sunnar, eftir að fjörður-
inn Jrrengist og breytir um stefnu.
Efri vaxtarmörk Jressara sömu plantna haldast hins vegar að jafn-
aði í svipaðri hæð allt út í Kaldbak og Sauðaneshnjúka. Ekki er ljóst,
SKÝRINGAR A LÍNURITUM.
Rrotna línan efst í hverju línuriti gefur til kynna mestit hæð fjallanna, þar sem athug-
anir fóru fram (topparnir).
Punktarnir sýna einstaka funclarstaði og heilar línur, sem oftast cru dregnar um efstu
og neðstu punktana, sýna mörkin.
42 Flóra - tímarit um íslenzka grasafræði