Félagsbréf - 01.01.1956, Blaðsíða 18

16
FÉLAGSBRÉF
veit ekki, livort Stalin liefur trúað lengur á liina fögru hugsjón, en
svo mikið er víst, að persóna hans og öll hans verk liafa verið iklædd
ljóma hennar, allt atliæfi lians og þeirra, sem vaxið liafa upp í skjóli
lians, hefur verið umvafið töfraslikju þessarar fyrirheitnu framtíðar,
og út á innstæðu hennar liafa valdhafar þessara austrænu ríkja heimt-
að og fengið — ekki viðbjóð og fyrirlitningu, heldur aðdáun og lotn-
ingu skoðanabræðra sinna út um allan heim. Og ég spái því, að þeir
séu enn æði margir, sem í liuga sínum afsaka, fegra og réttlæta við-
bjóðinn, sein nú hefur aflijúpazt að nokkru, með hinu gamalkunna
marxíska slagorði: Alræði öreiganna.
Þetta alræði er algervast stjórnarfar sinnar tegundar, sem sögur
fara af. Einræði í ýmsum myndum liefur svo sein átt sér stað áður í
sögunni, en alræði ríkis gat aldrei orðið veruleiki fyrri en með tækni
nútínians og þá fyrst er það fullkomið, þegar allt auðmagn er komið
í sömu greipar. I alræðisríkjum 20. aldar liefur einn flokkur útnefnt
sig til þess að vera þjóðin, þ. e. sá kjarni liennar, sem liugsar, skilur
þjóðfélagsmálin og kann með þau að fara. Rödd flokksins -—• og hann
hefur aðeins eina rödd — segir síðan við lýðinn: Það, sem ég vil, það
verður þú að vilja, því að það er þinn eiginn innsti vilji, þó að þú
skiljir það ekki, mér er fengið það vit, sem þú ættir að liafa, hér er
lieili þinn og allar eðlilegar tilfinningar, ef þér finnst annað, þá er
það misskilningur, óstéttvísi, borgaraleg ólyfjan innvortis. Þér er fyrir
beztu að taka þetta trúanlegt, og ef þú þverskallast, þá er þér og öðr-
um hollast, að þú hverfir.
Á liverri stundu er hægt að framkvæma þessa velferðarpólitík, ræna
þegninn frelsi, færa liann að lieiman, reka liann í útlegð, svipta liann
lífi. Alræðisríkið liefur alltaf rétt fyrir sér gagnvart þegninum, í smáu
sem stóru, því að valdliafinn ákveður blátt áfram, livað sé rétt og livað
rangt, en sjálft er ríkið af engum lögum bundið né réttarreglum, það
getur sett sig yfir sín eigin lög, ef því er að skipta, og liefur svo ná-
kvæma forsjá fyrir lýðnum, að opinberar kenningar gilda um það,
hvað sé liungur og nekt og kuldi, og livað sé fullsæla matar og fjár,
en ekki tilfinning alþýðu fyrir þessu. Réttarhöld má liafa í málum
þeirra, sem vanþóknanlegir eru, en það breytir engu til eða frá um
málalok, þau eru fyrirfram ráðin. Bæði á Þýzkalandi nazismans, á
Italíu og Spáni fascismans liafa flokksdómstólar og s. n. alþýðudóm-
stólar fjallað um mál pólitískra andstæðinga, en auk þess liafði leyni-
lögreglan óbundnar liendur, gat tekið menn fasta, dæmt þá og tekið
af lífi án alls tillits til laga og réttar. Slíkum aðferðuin hefur þó livergi

- ---