Sveitarstjórnarmál - 01.04.1951, Blaðsíða 38

34
SVEITARST J ÓRNARMÁL
JÓNAS GUÐMUNDSSON,
skiiístoíustjórí:
Framkvæmdarstjórn sveitarfélaga.
Frá því er sveitarstjórn hófst hér á landi, í
þeirri nrynd, sem hún nú er, hefur frarn-
kvæmdarvaldinu í sveitarstjórnamrálum
lengst af verið þannig h’rir komið, að for-
maður sveitarstjómarinnar, oddvitinn, hefur
haft framkvæmd alla á hendi, nema þegar
einhver mál liafa sérstaklega \’erið öðrum
falin með þar um gerðri samþvkkt eða á-
kvörðun sveitarstjómar. Oddvitinn er kjör-
inn af kjörnum hreppsnefndarmönnum fyrir
allt kjörtímabilið og verður ekki séð að
hreppsncfnd geti skipt um oddvita síðar á
kjörtímabilinu þótt rnálin kynnu að skipast
svo, að meirihluti hreppsnefndar yrði odd-
vita andvígur. Framkvæmdan'aldið er því í
hreppnum falið oddvita um fjögurra ára skeið.
Oddvita ber að framkvæma samþvkktir
hreppsnefndar þótt hann sé þeirn jafnvel
andvígur, ef þær eru lögum samkvæmar eða
sveitarstjóm liefur rétt til slíkra ákvarðana
almennt.
Framkvæmdarvaldi sýslufélaganna er aft-
ur á móti skipað á annan veg. Sýslunefndir
kjósa sér ekki formann eða oddvita til að fara
með framkvæmdarvaldið, heldur er stjórn-
skipaður embættismaður — sýslumaðurinn
— sjálfkjörinn formaður sýslunefndar og
framkvæmdarstjóri hennar. Fvrst eftir að
kaupstaðir tóku að myndast hér var bæjar-
fógetinn einnig sjálfkjörinn formaður og
framkvæmdarstjóri bæjarstjómarinnar.
Fyrsta breytingin, sem gerð var á þessu
skipulagi hér á landi, var þegar bæjarstjóm
Reykjavíkurkaupstaðar fékk með lögum, nr.
86 1907, rétt til að kjósa sérstakan borgar-
Jónas Gtiðniundsson.
stjóra. Það fyrirkomulag hélzt, að því er
Revkjavík snerti, til 1914, þá var ákveðið,
að borgarstjórinn í Reykjavík skvldi kosinn
af bæjarbúum, en því var aftur breytt með
lögurn, nr. 59 1929, sem ákváðu að bæjar-
stjóm skyldi kjósa borgarstjóra og skyldi
kjörtímabil hans vera hið sama og kjörtíma-
bil bæjarstjómarinnar.
í öðrunr kaupstöðum en Reykjavík var
bæjarstjóri aldrei kosinn beint af kjósend-
um, heldur varð breytingin þar mcð þeim
hætti, að bæjarstjóri, kjörinn af bæjarstjóm,
tók við af bæjarfógeta, sem þá hætti að vera
framkvæmdarstjóri bæjarins og formaður bæj-
arstjómarinnar. í fyrstu gafst þetta fyrir-
komulag ekki mjög illa, en eftir því sem