Sveitarstjórnarmál - 01.04.1951, Qupperneq 39

SVEITARST J ÓRNARMÁL
35
flokkabaráttunnar tók að gæta rneira innan
bæjarstjórnanna tók að bera á margs konar
göllum á þessu fyrirkomulagi og mun ég
drepa nánar á þá síðar í erindi þessu.
Eftir því sem þorpin við sjávarsíðuna urðu
fjölmennari tók að bera á ýmsurn erfiðleik-
um þar um stjórn sveitarmálefnanna, jafn-
vel þótt kauptúnið liefði alveg verið skilið
frá móðurhreppnum. Þeir rnenn, sem völd-
ust til sveitarstjórnar, áttu oft erfitt með að
taka að sér umfangsmikil og tímafrek odd-
vitastörf, þótt þeir gætu vel sinnt starfi sem
h reppsnefndarmenn.
í fjölmennustu kauptúnunum, þar sem
sýslumenn voru ekki búsettir, bar einnig á
nrargs konar óreglu og öðrurn örðugleikum í
sambandi við löggæzlumál og varð þetta
hvort tveggja til þess að alþingi \reitti á nokkr-
um stöðum heimild til þess að skipa sérstaka
lögreglustjóra, sem einnig mátti fela oddvita-
störfin í kauptúninu. Varð þetta eins konar
millistig milli hrepps og kaupstaðar. Fyrst
var þessi tilhögun reynd á Siglufirði og síðan
var hún einnig lieimiluð á Ólafsfirði, Kefla-
vík, Akranesi og Bolungarvík.
Ekki verður sagt, að þessi tilhögun hafi
gefizt vel, og nú eru allir þeir staðir, þar sem
hún hefur verið leyfð, búnir að fá kaupstaðar-
réttindi nema Bolungarvik. Vegna þess hve
þetta lögreglustjóra fyrirkomulag gafst yfir-
leitt illa hefur ekki verið haldið lengra á
þeirri braut, og verður sennilega ekki. Hins
vegar er það mál enn óleyst, hvemig bezt
rærður skipað framkvæmdarstjóm stærri
kauptúna. í sambandi við lausn þessa vanda-
máls kernur óhjákvæmilega til athugunar
hvort ekki beri einriig að brevta til um skipu-
lag á framkvæmdastjóm kaupstaðanna, því
á síðari árum hefur tekið rnjög að bera á því,
að sú skipan, sem nú er búið við í þeim efn-
um, sé stórgölluð.
Á alþingi 1948—’49 flutti Bemharð Stef-
ánsson, þingmaður Eyfirðinga, svohljóðandi
tillögu til þingsályktunar, er samþvkkt var
í sameinuðu þingi:
„Alþingi álvktar að skora á ríkisstjórn að
taka til athugunar, hvernig stjórn hinna
stærri kauptúna verði bezt og haganlegast
kornið fyrir, og að undirbúa nauðsynlegar
lagabreytingar um það efni fyrir næsta al-
þingi“.
Eins og tillagan og greinargerðin, sem
henni fylgdi, bera með sér, er þess vænzt, að
ríkisstjórnin reyni að finna lausn á þessu
vandamáli, og það kemur greinilega fram,
að ástæðan fyrir flutningi tillögunnar er sú,
að oddvitastörfin í stórurn kauptúnum eru
orðin of umfangsmikil til þess, að þeim verði
gengt með þeim hætti, sem sveitarstjómar-
lögin ætlast til.
Nú er rétt að geta þess strax, að sveitar-
stjórnir geta, með samþykki syslunefndar,
bæði hækkað svo laun oddvita sinna, að þeir
geti gefið sig óskiptir að oddvitastarfinu, og
enn fremur fengið oddvita aðstoð, senr launa
má úr sveitarsjóði, geti hann ekki óskiptur
gefið sig að oddvitastarfinu, eða það verður
of umfangsmikið fvrir einn mann. En sveit-
arstjórnarlögin heimila ekki ráðningu sér-
staks manns, utan sveitarstjórnar, til fram-
kvæmdarstjóra- eða oddvitastarfs. Einhvern
þeirra, sem kjörinn hefur verið í sveitarstjórn-
ina, verður að velja fyrir oddvita, sem þá jafn-
frarnt af sjálfu sér verður framkvæmdarstjóri
sveitarfélagsins, og gegn vilja hans getur
sveitarstjórn tæpast skipað honum aðstoðar-
rnann eða falið öðrurn störf, sem honum ber
lögum samkvæmt að hafa á hendi.
Þegar félagsmálaráðuneytinu var falið að
gera drög að frumvarpi samkvæmt þings-
ályktunartillögu Bemliarðs Stefánssonar,
varð þegar augljóst, að ekki var nerna um
eina leið til lausnar því að ræða, og hún var
sú, sem farin hafði verið í kaupstöðum, að
heimila sveitarstjóm í kauptúnum, sem
liöfðu náð ákveðnum íbúafjölda að kjósa