Sveitarstjórnarmál - 01.08.1951, Blaðsíða 14

12
SVEITARSTJÓRNARMÁL
Tn'ggingargjald samkvæmt 113. gr.
Skírteinisgjald (í eitt skipti).
Sjúkrasamlagsgjald.
Eignakönnunarskattur og stóreignaskattur,
ef svo ber undir.
Til bæjarfélagsins:
Fasteignaskattur af landverði.
Fasteignaskattur af húsverði.
Lóðargjald.
Vatnsskattur.
Holræsagjald.
Útsvar.
Kirkjugarðsgjald.
Kirkjugjald.
Vera má, að eitthvað sé enn ótalið. Aúk
alls þessa eru ýmis gjöld, sem menn inna af
hendi af frjálsum vilja til opinberra þarfa án
lagafyrirmæla í formi félagsgjalda og frjálsra
samskota.
Af þessari upptalningu er ljóst, að víða er
komið við og fjáröflunarleiðir hins opinbera
eru allyfirgripsmiklar og víðfeðma, og má
segja, að þær rnæti okkur svo að segja í hverju
fótmáli, enda þarf mikils við. Á sama hátt
mætti segja, að endurgjaldið mæti þegn-
unurn hvarvetna og hvenær sem er.
Vissulega eru öll þessi gjöld mörgum
þungur baggi, og vafalaust vantar mikið á,
að þau komi svo réttlátlega niður, sem segja
má að til sé ætlazt. En ég ætla ekki að ræða
um það, hvort öll þessi gjöld til samans, eða
hvert í sínu lagi séu of há eða ekki, en varpa
fram þeirri spumingu, hvoit álagningu þeirra
og innheimtu sé svo haganlega fyiiikomið
sem æskilegt væii.
Allir ættu að geta verið sammála
innheimta um Það> að nauðsvnlegt og raun-
opinberra ar sjálfsagt er, að þessurn fram-
gjaida. kvæmdum sé sem haganlegast
fyrir kornið, þannig að beinn kostnaður við
þær verði sem minnstur, jafnframt því að vera
þó sem bezt af hendi leystar, svo og að gjald-
þegnunum sé ekki gert erfiðara fyrir að inna
gjöldin af hendi en óumflýjanlegt er.
Fyrsti undirbúningur er sá, að gjaldþegn-
ar eru látnir telja fram tekjur sínar og eignir.
Ekki get ég séð, að hægt sé að komast hjá
því. Það næsta er að vinna úr framtölunum,
reikna þau út og sannprófa eftir því, sem
við verður kornið. Einnig það sýnist óhjá-
kvæmilegt. Þá er næst að leggja á gjöldin
eftir þeim gögnum, sem fyrir liggja. Við það
virðist mér vinnubrögðin óþarflega margbrot-
in og tímafrek.
Það er þá í fyrsta lagi, að tekjuskattur er
lagður á einn og sama aðila í mörgu lagi:
tekjuskattur, tekjuskattsviðauki og stríðs-
gróðaskattur (auk eignakönnunarskatts og
stóreignaskatts). Allt að fimrn tegundir af
tekjuskatti geta menn því fengið að greiða á
sanra tírna. öllum þessum sköttum verður að
halda sundurgreindum í bókhaldi. Alls hefur
mér talizt til, eins og áður er greint, að beinir
skattar til ríkisins séu í íjliðum.Ættiaðmega
gera ráð fyrir, að eitthvað af þessu rnætti sam-
eina að skaðlausu. Þessi mikla sundurliðun
hlýtur óhjákvæmilega að hafa í för með
sér mikla vinnu og kostnað, bæði við álagn-
ingu, innheimtu og bókhald. Sumar gjalda-
upphæðirnar eru lágar, en verður þó
að sundurliða í enn smærri upphæð-
ir. Þannig borga ég í fasteignaskatt
til ríkisins 21 kr., en það er talið
nauðsynlegt að sundurliða þessa upphæð í
kr. 4,35 af landverði og kr. 16,65 húsverði.
Fleira er þessu líkt.
Þegar búið er að leggja á alla þessa skatta
til ríkisins eftir öllum þeirn kúnstunr, sem
fyrir er mælt, setjast aðrir aðilar á rökstóla og
leggja aðra skatta á sömu aðila, eftir sönru
gögnum, en eftir allt öðrum leiðum og eftir
hreyfanlegum skattstiga, sem sarninn er ár-
lega og getur verið mjög mismunandi milli
ára og milli byggðarlaga á sama árinu. Á ég
þar einkum við útsvörin.