Sveitarstjórnarmál - 01.12.1951, Blaðsíða 18

16
SVEITARSTJÓRNARMÁL
Meirihluti, sem verður til í flokkabaráttu
við kosningar eða með flokkasambandi eftir
kosningar, liefur skv. eðli málanna bæði rétt
og skyldu til þess að velja sér framkvæmdar-
stjóra (bæjarstjóra, sveitarstjóra eða oddvita).
Þetta má ekki af honum taka. Það ruglaði öllu
rími. Meirihlutinn fengi þá ekki fullkomna
aðstöðu til þess að sanna hvað hann gæti bezt,
ef hann mætti ekki ráða hvern hann hefði til
þess að framkvæma stefnu sína. Hinsvegar
fengi hann tækifæri til þess að afsaka getu-
leysi og afglöp með því að kenna frarn-
kvæmdarstjóra, sem hann bæri ekki ábyrgð
á, urn það sem aflaga færi.
Það er ekki til neins að hugsa sér fram-
kvæmdarstjór'a sveitarfélaga eins og þæg,
dauð, áhöld í hendi livaða meirihluta sem er.
Og þeir mega heldur ekki vera öfugir ræðar-
ar í því pólitíska straumfalli, sem hlutfalls-
kosningarnar skapa hverju sinni.
Þeir verða að stýra eftir stefnunni, sem
meirihlutinn telur vera til þess fyrirheitna
lands, sem hann hefur lofað í kosningabarátt-
unni.
Þeir eiga að vera menn meirihlutans hvert
kjörtímabil og ráðnir af honum, nýir menn
eða endurráðnir menn eftir atvikum, en ætíð
ráðnir af þeim, sem ábyrgð bera í það sinn.
Hugsum okkur „fastráðinn bæjarstjóra“,
sem hefur „með skipunarbréfi eða ráðninga-
sanmingi trs'ggt starf sitt, nema útaf beri í
embættisfærslu“. Hver réði hann? Meirihluti,
sem aðeins var við völd eitt kjörtímabil? Vel
getur það verið. Hvenær getur sveitarfélagið
skipt um bæjarstjóra? Þegar útaf ber í em-
bættisfærslu. Hvað telst hjá þessari þjóð, að
útaf beri í embættisfærslu? Þegar stolið er úr
kassa, varla annað, ef það er þá nóg ástæða.
Embættismenn ríkisins eru ráðnir á þenn-
an hátt.
Þeir eru fastráðnir til sjötugs, nema það
embætti, sem þeir gegna sé lagt niður, eða
„útaf beri í embættisfærslu".
Það fólk, sem starfsmaður ríkisins á að
veita þjónustu, situr með hann, hversu lé-
lega sem hann þjónar, ef hann vill þar vera
allt til sjötugs, gerist hann ekki glæpamað-
ur, svo uppvíst sé.
Þegar starfskerfi ríkisins vex um of, eins og
á nýliðnum tíma, þá er þessi fastráðning
mjög til fyrirstöðu um leiðréttingar. Og hún
hefur annað í för með sér líka.
Starfsmaður, senr veit sig fastan í sessi, ef
hann aðeins lætur vera að brjóta hegningar-
lögin, þarf ekki að vinna sér verðleika. Hann
þarf ekki að keppa við neitt eða neinn til að
halda starfi.
Fyrirkomulagið brýnir ekki manndóminn
til dáða. Það lýtur lögmálum kyrrstöðu, aftur-
farar og rotnunar.
Væri ekki giftusamlegra fyrir þjóðfélagið
og starfsmennina sjálfa, að þeir rnættu búast
við uppsögn á 5—10 ára fresti?
Þegar ég hugsa um föstu starfsmennina og
ríkið, dettur mér í hug sagan af fimmtu ferð
Sindbaðs farmanns í Þúsund og einni nótt.
Sindbað braut skip sitt við ey eina allstóra,
en konlst á land. Hann fór að kanna eyna,
kom að á nokkurri, hitti þar gamlan mann
liruman og sakleysislegan, sem bað hann að
bera sig yfir ána. Sindbað tók gamla mann-
inn á herðar sér og bar hann yfir ána. Síðan
ætlaði hann að setja karlinn niður. En þá
var maðurinn ekki lengur hrumur, hélt sér
fast með höndunr og fótum, lét Sindbað
bera sig áfram nætur sem daga og tók hann
kverkatökum, ef hann ætlaði að óhlýðnast.
Þannig liðu tímar, fólinn sleppti aldrei tök-
um, hvíldir voru naumar og Singbað ön’ænti.
Loks datt þó Sindbað það ráð í hug að
reyna að ginna kvalara sinn til þess að drekka
vín úr hnetum. Það hreif, hann varð fullur,
misti rnátt og sofnaði fast.
Þannig losnaði Sindbað við byrði sína.
Lélegir starfsmenn, fastráðnir, eru íslenzka
ríkinu, eins og byrðin Sindbað.