Sveitarstjórnarmál - 01.06.1963, Blaðsíða 10
8
SVEITARST JÓRNARMÁL
Ný lög um lögreglumenn.
TJlNN 9. APRÍL síðaslliðinn voru sam-
A þykkt á AJþingi ný log um lögreglu-
menn. Voru þar lögteknar verulegar breyt-
ingar á fyrirkomulagi lögreglumálefna í
landinu, sérstaklega livað snertir skiptingu
löggæzlukostnaðarins milli ríkisins og sveit-
arféláganna. Breytingar þessar beinast allar
inn á þá braut, sem Samband íslenzkra sveit-
.aríélaga og önnur samtök sveitarfélaga liafa
;á undangengnum árum lagt til að farin
yrði.
Áður en gerð verður grein fyrir einstök-
um efnisatriðum nýju löggjafarinnar er rétt
að benda á nokkur atriði unr aðdraganda
þessarar lagabreytingar, sem staðið ltefur
yfir í nærfellt tvo áratugi.
☆
Fyrri lög um lögreglumenn voru frá ár-
inu 1940, en voru að meginefni til frá ár-
inu 1933. Aðalreglan í þeim lögum var sú,
að heimilt var að hafa lögregluþjóna í sveit-
arfélögum, sem höfðu 1000 íbúa eða fleiri
■og skyldi ríkissjóður greiða ]/6 hluta lög-
gæzlukostnaðarins en „þó eigi fyrr en að
minnsta kosti einn liigregluþjónn kemur á
hverja 700 íbúa“.
Þessi skipan gafst illa. Stærri kaupstað-
árnir, svo sem Akureyri, gátu ekki notið
.ríkislramlags af þeirri ástæðu, að lögreglu-
menn bæjarins voru ekki nógu margir til
að fullnægt yrði þessu síðastnefnda ákvæði
laganna. Annars staðar var það reynt með
þeirri óheilbrigðu viðleitni að hafa lög-
reglumenn fleiri en nauðsyn bar til og áii
þess að bæjarstjórnin hefði nokkur umráð
)fir störfum þeirra. í annan stað skapaði
þessi regla mikið misrétti milli bæjanna.
Mestu agnúa laganna var reynt að sníða
af með því annars vegar að setja niður ríkis-
lögreglumenn á nokkrum stöðum, svo sem
2 á Akureyri, 2 í Hafnarfirði og einn í
Keflavík, Siglufirði, í Kópavogi og á Seyðis-
firði og hins vegar með sérstökum fjárveit-
ingum til sumarlöggæzlu og vertíðarlög-
gæzlu og þó mjög af handahófi.
Þegar á heildina var litið, voru útgjöld
kaupstaðanna til löggæzlumála svo misjafn-
lega há, að ekkert eðlilegt samræmi var þar
á milli.
☆
A landsþingi Sambands íslenzkra sveitar-
félaga árið 1946 var kosin þriggja manna
nelnd, sem skyldi taka til rækilegrar athug-
unar alla skipan löggæzlu í landinu, og á
fundi bæjarstjóra árið 1951 var samið frum-
varp til laga um lögreglumenn. Var þar
gert ráð íyrir að ríkissjóður greiddi allan
kostnað við íramkvæmd löggæzlu í landinu.
Ætlunin var að fá Jsetta írumvarp flutt á
Alþingi ásamt frumvarpi til laga um hlut-
deild sveitaríélaga í söluskatti, og voru þessi
frumvörp hugsuð sem bráðabirgðaúrlausn
á fjárhagsvandræðum sveitarfélaganna. Var
það meginkrafa fundarins til þáverandi rík-
isstjórnar og Alþingis, að þá þegar yrði létt
af sveitarfélögunum öllum kostnaði við lög-
gæzlumál.