Sveitarstjórnarmál - 01.02.1975, Blaðsíða 29

HJÁLMAR VILHJÁLMSSON,
fyrrv. ráðuneytisstjóri:
NÝ VIÐHORF
í MÁLEFNUM
SVEITARFÉLAGA
Á síðustu fjórum til fimm áratugum liafa orðið
afar miklar breytingar í þjóðlífi okkar Islend-
inga.
Þeir, sem þekktu landbúnaðarstörfin á þriðja
tug aldarinnar, hefðu þá naumast getað gert sér
í hugarlund þau vinnubrögð, sem nú tíðkast, t.d.
við heyskapinn. í stað sláttar með orfi og ljá,
rakstrar og þurrkunar með hrífu og heybands-
liirðingar með baggaflutningi á klökkum, eru
nú öll þessi erfiðu störf unnin með vélum, sem
jafnvel unglingar og börn stjórna. Heyforða
handa stórbúum er nú aflað á tveimur eða
Jjremur vikum, ef sæmilega viðrar, í stað 8-10
vikna erfiðisvinnu fjölda fólks til öflunar lieys
lianda bústofni, sem ekki var nema lítill hluti
Jiess bústofns, sem nú er víða á sveitabæjum.
Breyting á atvinnuháttum í sjávarútveginum
er ekki síður stórkostleg. Aflvélar í fiskibáta
konm fyrst til sögunnar á fyrsta áratug aldarinn-
ar. Þá og fram á þriðja tug aldarinnar var sóttur
sjór á árabátum og 6-12 smálesta vélbátum, sem
J^á Jjóttu mikil skip, J30 að á Jieim árum hafi
einnig stærri skip og togarar verið notuð til fisk-
veiða, einkum frá liöfnum við Faxaflóa. Vél-
bátaútgerðin ruddi sér til rúms um allt land,
hvarvetna Jrar, sem mögulegt 'var að athafna sig
með slíka báta og raunar víðar, Jrar sem mjög
erfitt var að stunda sjó vegna illra hafnarskil-
yrða. Nú eru bátar, sem eru allt að 20 smál. að
stærð, bara kallaðir trillur, en skip, sem eru
200-300 smálestir að stærð, kölluð bátar, J)ó að
Jrau séu stærri en stærstu fiskiskip okkar voru
á fyrstu áratugum aldarinnar.
í kjölfar þeirra miklu breytinga, sem nú var
vikið að í elztu atvinnuvegum okkar, landbúnaði
og fiskveiðum, Jrróaðist ný atvinnugrein, iðnað-
urinn, sem ásamt verzluninni og öðrunr þjón-
ustustörfunr nýtir Jrað vinnuafl, sem varð ofauk-
ið í elztu atvinnugreinunum með tilkomu vél-
anna og margvíslegrar annarrar tækni á ölluni
sviðunr atvinnulífsins.
Hlutverk „Jrarfasta þjóirsins“, senr áður var
mikilvægt við samgöngur og atvinnurekstur, er
nú breytt, en eigi að síður mikilvægt sem tónr-
stundaiðja til heilsubótar og upplyftingar. Bílar
og nrargs konar aðrar vélar koma nú í stað hest-
anna, en krefjast vega- og gatnageiða, sem
gerðar eru með Jressunr tækjum. í hafnar- og
vegagerðum hafa verið unnin stórvirki, sem eng-
an óraði fyrir á fyrstu þremur áratugum aldar-
innar. Allt leiðir þetta af þeirri byltingu, sem
orðin er í atvinnulifinu og er sanrslungin henni.
í öllu Jressu umrótihafaheinrilinbreytzt. Mikl-
ir fólksflutningar lrafa átt sér stað frá sveitununr
SVEITARSTJÓIÍNARMÁL