Sveitarstjórnarmál - 01.06.1976, Blaðsíða 4

ENN UM SKIPAN
SVEITARSTJÓRNAR-
UMDÆMA
Undanfarin ár er búið að tala svo mikið um
nauðsyn á því að efla sjálfstæði sveitarfélaganna
og landshlutanna, fá þeim aukin verkefni og
trausta tekjustofna, að flestum jrykir sjálfsagt
nóg um. Ekki verður annað séð en allir, sem tjá
sig, séu sammála um liugmyndina. En sá er liæng-
ur á, að jressi orð segja í sjállu sér ákaflega h'tið,
og jiegar á reynir, virðist hver liafa sinn túlkunar-
máta.
Þetta gerir þeim, sent í fyrirsvari e>ru, óneitan-
lega nokkuð erfitt fyrir, þegar ákveðin verkefni
og tekjustofnar korna til meðferðar. Mér verður
t. d. æ óljósara, liver á að vera hlutur landshluta-
samtakanna í Jtessum efnum. Ég taldi jtað lengi
vel sjálfsagðan hlut, og var víst ekki einn urn jtað,
að jtau ættu að fá lögboðna stöðu í stjórnkerfinu.
Ég var jtó engan veginn ánægður með jiað frum-
varp, sem sambandið og landshlutasamtökin
stóðu að á sínurn tíma. en taldi jtað þrátt fyrir
allt spor í rétta átt. Sá annmarki var að mínum
dómi mestur, að jnng landshlutasamtakanna gat
samkvæmt því varla orðið rétt mynd af vilja kjós-
enda í hlutaðeigandi umdæmi, en jrað er líka
hægara sagt en gert að koma slíku í kring. Nefnd-
in, sem félagsmálaráðherra skipaði árið 1973,
strandaði í starfi sínu á Jtessu atriði. Hvort
tveggja kom til, að á fundi með formönnum og
framkvæmdastjórum landshlutasamtakanna var
framkomnum hugmyndum hafnað. Hvorki J>á-
verandi ríkisstjórn né núverandi veittu nokkra
leiðbeiningu uni Jiað, hvaða hugmyndir Jjær að-
hylltust, en Jjað er náttúrlega fánýt iðja hjá einni
nefnd að þinga frarn og aftur um hugmyndir og
106 jafnvel færa Jjær í frumvarpsform, ef ekki er
SVEITARSTJÓRNARMÁL
neinn pólitískur vilji á bak við Jjær. Þegar svo
var komið, að forráðamenn landshlutasamtak-
anna studdu ekki framkomnar hugmyndir —
höfnuðu Jjcim í raun, og engin leiðbeining fékkst
hjá framkvæmdavaldinu, taldi formaður nefnd-
arinnar ekki starfsgrundvöll fyrir hendi, og var
nefndarstörfum þar með lokið. Nú er Jtað líka
komið fram, að forustumenn landshlutasamtak-
anna og ýrnsir aðrir, sent hlut eiga að rnáli, virð-
ast engan veginn sammála urn, hver skuli vera
staða þeirra og hlutverk. Hér er Jjví töluverður
vandi á höndum. Þetta sýnir aðeins, hvað Jressi
frasanotkun okkar Islendinga er í raun hættuleg.
Menn koma saman ár eftir ár og lýsa stuðningi
við ákveðna hugmynd. Þegar að því kemur að
móta hugmyndina með framkvæmd fyrir augum,
kemur á daginn, að menn eru ekki að tala um
sarna hlutinn. Þeir, sem hafa á annað borð lmgs-
að málið, leggja mismunandi merkingu í orðin
vegna Jjess, hve Jjokukennd Jjau voru.
1 mínurn huga hefur Jjað ]j<j allt frá samjjykkt
fulltrúaráðs sambandsins urn stuðning við lands-
hlutasamtökin árið 1968 verið stefnumark, að
umdæmi landshlutasamtakanna yrðu sem fyrst
lögbundnar stjórnsýslueiningar, sem tækju við
verulegum verkefnum frá ríkinu, leystu sýslurnar
frá afskiptum af sveitarstjórnarmálum og skipt-
ust e. t. v. á verkefnum við sveitarfélögin, er vrðu
eftir sem áður grunneiningar. Að sjálfsögðu yrði
stjórn Jressara fylkja, sem svo nefndust, í höndum
lýðræðislega kjörinnar fulltrúasamkomu, ]>ar sem
reynt væri allt í senn að tryggja tengslin við sveit-
arstjórnirnar, áhrif einstakra byggðarlaga og
sem jafnasta mijguleika manna í fylkinu til áhrifa