Sveitarstjórnarmál - 01.08.1976, Blaðsíða 21

Tjöruhús eSa beykishús byggt áriS 1734. HúsIS er IriSaS.
4. Turnhúsið a£ Konungsverzluninni síðari
(1774-1787).
Friðlýst hús
Sögufélag ísfirðinga og stjórn Byggðasafns
Vestfjarða hafa livatt til þess í mörg ár, að þessi
hús yrðu friðlýst, svo að þeim yrði forðað frá
skemmdum og eyðileggingu. Hefur Jtað nú verið
samþykkt. Formaður Sögufélags ísfirðinga, Jóh.
Gunnar Ólafsson, fyrrv. bæjarfógeti, hefur varið
miklurn tíma til þess að kanna uppruna og aldur
húsanna, og liggja nú fyrir óyggjandi upplýsing-
ar um það efni.
Sumarið 1970 dvöldu nokkrir nemendur Lista-
háskólans í Kaupmannahöfn á ísafirði á vegum
Stefáns Arnar Stefánssonar, sem Jtá var sjálfur
nemandi skólans, og teiknuðu Jreir og mældu upp
verzlunarhúsin í Neðstakaupstað. Hafa þeir nú
sent Byggðasafni Vestfjarða Jressar teikningar til
varðveizlu.
Ég tel, að með friðlýsingu húsanna í Neðsta-
kaupstað sé stórum áfanga náð. Það er svo fram-
tíðarverkefni að koma þeim í upprunalegt horf,
en það hlýtur óhjákvæmilega að taka langan
tíma. Upprunalegu útliti tveggja elztu húsanna —
Tjöruhússins og Krambúðarinnar — hefur verið
töluvert breytt, þó ekki gluggaskipan, en hið innra
eru Jtau næsta lítið spillt, og bæði eru húsin ófú-
in. Krambúðin hefur verið notuð sem íbúðarhús
um langt árabil, og er svo enn. Faktorshúsinu,
sem er plankabyggt og súðað, hefur nokkuð ver-
ið breytt frá upprunalegri mynd, gluggum hefur
verið breytt, og kvistum og viðbyggingum verið
klúðrað við Jrað.
Byggingarstíll á turnlnisinu sker sig ntjög úr
byggingarstíl hinna húsanna. Jóh. Gunnar telur,
að hér sé um að ræða fornan byggingarstil frá
Gcrmönum í Mið-Evrópu. „Minnir byggingar-
stíll Turnhússins á svonefndan „sparra-stova“-stíl
(sperrustofustíl), eins og tíðkaðist á bændabýlum jyj
S VEITARSTJÓRNARMÁL
Turnhúsið