Sveitarstjórnarmál - 01.08.1976, Blaðsíða 24

sérsmíða hurð í stíl við þá gömlu og vandséð, að
hægt sé að fá iðnaðarmenn til að vinna verkið.
í þessu sambandi dettur mér í hug lítið og geð-
þekkt hús, sem ég geng oft framhjá. í húsinu
hafa alla tíð búið fjórar fjölskyldur, misjafnlega
efnum búnar. Nú hafa allir eigendur endurnýjað
útidyrahurðina hjá sér og við augum blasir þró-
unin í liurðagerð síðustu 25 árin — fjórar mis-
munandi hurðir. Nú kann einhver að segja, að
þetta eigi byggingaryfirvöld ekki að láta við-
gangast — hér sé eftirlitsleysi um að kenna. Vissu-
lega eru það sterk rök, en spurningin er, hver
treystir sér til að segja öldruðum verkamanni,
sem ef til vill lifir af ellistyrknum einum, að
liann megi ekki kaupa ódýrustu hurðina, sem
völ er á, hann verði að Iáta sérsmíða fyrir sig
hurð, enda þótt hún sé 3—4 sinnum dýrari? Það
séu áhugasamir húsafriðunarmenn í bænum, sem
eindregið óski eftir því. Ég geri ráð fyrir, að
blessaður öldungurinn myndi hrista höfuðið.
Hvað geta sveitarstjórnir gert?
Hugsanlegt er, að hér geti sveitarstjórnin grip-
ið inn í og tekið að sér að greiða mismuninn, til
þess að varðveita upprunalegt svipmót byggðar-
innar. Ég veit dæmi þess, að slíkt hefur verið
gert í Suður-Noregi, í Mandal og Flekkufirði og
ef til vill víðar. Þar hefur tekizt að varðveita stór
bæjarhverfi af gömlum húsum, sem rnynda mjög
skemmtilega heild í bæjarmyndinni. Hætt er þó
við, að slík ráðstöfun á almannafé kynni að verða
gagnrýnd og ýmsum þætti því fjármagni betur
varið til annarra þarflegri hluta.
Seinustu forvöð
Ég tel miklu máli skipta, að takast megi að
varðveita sýnishorn af fyrstu þéttbýlismyndun
landsins, hér í Reykjavík, á ísafirði og Akureyri
og ef til vill víðar. Ennþá er þetta hægt, en eftir
nokkur ár verður það ógerlegt. En við skulum
ekki loka augunum fyrir því, að þetta er miklu
kostnaðarsamara verkefni en svo, að litil sveitar-
félög fái risið undir þeim kostnaði, ef þau ættu
að bera kostnaðinn af því. En þau geta með
ýmsu móti liaft áhrif á, að þessum gömlu bæjar-
hverfum verði ekki spillt að óþörfu, t. d. með
steinkumböldum, sem ekki falla inn í þessa bæj-
armynd. Auðar lóðir mætti hæglega nýta með því
að flytja þangað gömul hús úr öðrum hverfum,
t. d. hús, sem nauðsynlegt reynist að flytja til
vegna aukins umferðarþunga. Einnig mætti hugsa
sér, að Húsnæðismálastofnun ríkisins veitti liag-
stæð lán til endurbóta og viðhalds á ytra útliti
þessara húsa. Með því móti væri hægt að hafa
áhrif á, að þau glötuðu ekki upprunalegu útliti
sínu. Yrði þá stofnaður sérstakur lánaflokkur til
að sinna þessu verkefni, og þyrfti þá meðmæli
húsafriðunarnefndar og viðkomandi sveitarstjórn-
ar til þess að fá lán úr honum. Hugsanlega gætu
viðkomandi sveitarfélög veitt einhverja fyrir-
greiðslu í þessum efnum og stutt við bakið á
íbúum þeirra.
Kjarni málsins er, að ákveðið verði, livað við
höfum hug á að ganga langt í þessum efnum, áð-
ur en við glötum dýrmætum tíma, og mótum
stefnuna fremur af raunsæi en óskhyggju.
SVEITARSTJÓRNARMÁL