Sveitarstjórnarmál - 01.08.1976, Blaðsíða 49

Þessar tölur leiða glöggt í ljós ónákvæmnina í
heildaráætlunum Reykjavíkurborgar um fram-
kvæmdir og fjárfestingu. Þó eru hér einvörðungu
bornar sanian heildartölur um fjárfestingu, sem
íjallað var um við afgreiðslu fjárhagsáætlunar
livert áranna, sem hér um ræðir en það lætur að
líkum að dæmi eru um mun meiri frávik í áætlun-
um einstakra fyrirtækja eða málaflokka. Þessi frá-
vik eiga sér í höfuðatriðum þrjár skýringar. Eðli-
legasta skýringin er að frávik eigi rætur að rekja
til breytinga á gildistíma áætlunarinnar svo sem
verðhækkana og/eða breyttra ákvarðana af þeim
sökum eða öðrum. Önnur skýringin er sú að ónóg-
ar upplýsingar, eða hrein mistök hafi leitt til
rangrar niðurstöðu í áætlun. Þriðju skýringar-
innar er síðan að leita í einhvers konar sam-
blandi hinna tveggja.
Margir virðast þeirrar skoðunar, að frávik sem
þessi séu einhlítur mælikvarði á hagnýtt gildi
framkvæmda- og fjáröflunaráætlana og þess
vegna sé ástæðulaust að leggja mikla rækt við
gerð þeirra á verðbólgutímum. Þessi afstaða er
ætíð skiljanleg og oft réttlætanleg, ef Jjess er
ekki gætt að gera helztu forsendum í hverju til-
viki rækileg skil jafnt í texta sem tölum.
Tölurnar einar lýsa einvörðungu heildarum-
fangi, en Jtær eru byggðar á yfirlýsingum og á-
formum um tiltekna framkvæmda- og fjárfesting-
aráfanga, svo sem um gerð mannvirkja af tiltek-
inni stærð á tilteknunt stað, er skuli reist á til-
teknum tíma. Sé þessum atriðum lýst sem greini-
legast í áætlun jafnt í tölum sem mæltu máli og
síðan fylgzt vel með breytingum, sem kunna að
verða á gildistíma áætlunarinnar, kemur í ljós, að
framangreind frávik eru langt frá Jtví að vera
einhlítur mælikvarði á hagnýtt gildi áætlunar-
gerðar á Jjessu sviði. Framkvæmda- og fjáröflun-
aráætlanir eiga með öðrum orðum ekki að vera
almennar yfirlýsingar um að liltekin fjárhæð
skuli vera til ráðstöfunar á hvaða sviði fjárfest-
ingar sem er miðað við almenn rekstrarskilyrði
á Jteim tíma,' sem áætlanirnar eru gerðar.
Það skal fúslega viðurkennt, að misjafnlega
gengur að afla traustra gagna um einstök frani-
kvæmdaáform og ákvarðanir, sem snerta Jjau,
auk Jjcss sem oft er vanrækt að leita skýringa á
frávikum ekki sízt í skjóli Jtess að skella megi
skuldinni á verðbólguna. Slík vanræksla gefur
þeim byr undir báða vængi, sem lialda fram til-
gangsleysi umræddrar áætlunargerðar, og eykur
mjög hættuna á Jjví, að menn missi sjónar á Jteim
markmiðum, sem máli skipta. Þessi markmið eru
nefnilega ekki bundin fjárhæðunum, sem slík-
um, heldur tilteknum framkvæmdum og fjár-
festingu. Með áætlunargerðinni er fyrst og fremst
leitazt við að svara þremur spurningum. 1 fyrsta
lagi hvað skuli gert, hvernig skuli staðið að því
og hvað það kosti. í öðru lagi livað var gert,
hvernig var staðið að því og Itvað kostaði Jtað. í
Jjriðja lagi hvað breyttist, ef eitthvað, livers vegna
og er hægt að taka Jjað nteð í reikninginn fram-
vegis.
Mælikvarðinn á hagnýtt gildi áætlanagerðar-
innar er Jjví miklu fremur fólginn í svörurn við
Jjessum spurningum en einstökum frávikum á
samanburði á kostnaði samkvæmt niðurstöðutöl-
um áætlunar og reiknings, sem ekki gefa neitt til
kynna um raunveruleg markmið eða Jjað, hvern-
ig Jjeim var náð.
Við gerð framkvæmda- og fjáröflunaráætlunar
Reykjavíkurborgar hefur með ári hverju verið
lögð aukin áherzla á greinargerðir til skýringar
einstökum áformum til Jjess að treysta forsendur
áætlunargerðarinnar. Jafnframt hefur meiri rækt
verið lögð við könnun á því, hvernig tekizt ltefur
að ná einstökum framkvæmda- og fjárfestingar-
markmiðum. Birtar eru skrár yfir helztu fram-
kvæmdir og aðra fjárfestingu, sem fyrirhugað er
að ráðast í á vegum einstakra stofnana og fyrir-
tækja borgarsjóðs. Oft er reynt að gera nokkra
grein fyrir Jjví, hvers vegna sé ráðizt í gerð til-
tekinna mannvirkja, lýst er gerð og stærð mann-
virkja og skýrt er frá fyrirhuguðum áfangaskipt-
um í framkvæmdum. Jafnframt liefur í ýmsum
tilvikum verið reynt að skýra frávik frá áætlun.
Enginn vafi þykir leika á því, að Jjessi viðleitni
hefur borið árangur og auðveldað stjórnendum
borgarinnar undirbúning að ákvarðanatöku, svo
sem ráða má af Jjví, að sífellt berast óskir um
auknar upplýsingar og frekari sundurliðun gagna
um áform einstakra stofnana og fyrirtækja borg-
arinnar.
199
SVEITAUSTJÓRNARMÁL