Sveitarstjórnarmál - 01.02.1982, Blaðsíða 26

meira dýpi en 6 m er með grjótpramnra. Þó má geta
þess, að frarn til 1979 hefur okkur tekizt að ná réttu
formi fláa með þvi að nýta tilfallandi sjólög, sem
komu á framkvæmdatímanum og að nota dína-
mítpylsur til að sprengja fláann fram.
Kostnaður við akstur á grjóti er verulegur hluti
heildarkostnaðar, og vaxandi, eftir því sem fjarlægð
nárnu vex. Þvi væri mikill ávinningur að geta flutt
grjótið með stórum sérhæfðum grjótflutningabílum.
En hér kemur á móti heimamannasjónarmið gagn-
vart þeim bílaflota, sem fyrir er á stöðunum. Ut-
lagning yztu kápuklæðningarinnar með steinum á
Flokkuðu grjóti raðað í kápu og krónu á árinu 1981.
bilinu 6—12 tonn er erfið, fáist ekki til þess stórir
kranar með vökvadrifinni slökun. Steinar vilja ann-
ars brotna við útlagninguna. Manivotockrani
Hafnamálastofnunar er stór og mikill, en hann
vantar allan útbúnað til góðrar slökunar.
Annað, sem hefur mikil áhrif á útlagninguna, eru
grjóttengurnar, en þær eru efnismiklar og þungar
(3 — 5 tonn) og hafa þar af leiðandi mikil áhrif á
útlagnmgarfjarlægð kranans. Nauðsynlegt er, að
hannaðar og smíðaðar verði léttari grjóttangir eða
það, sem enn betra væri, að þróuð yrði upp aðferð til
að setja út stóra steina án grjóttanga. Við þetta fæst
verulega stærri útlagningarradíus, steinar brotna
síður við útlagninguna, þeir leggjast betur í kápuna
og stjórnun upphleðslunnar verður auðveldari og
hnitmiðaðri.
Ég er þess fullviss, að lausn finnst á þessu; það
vantar aðeins tíma og peninga til að þróa hana.
Einnig má geta þess í framhaldi af þessu, að nauð-
synlegt er að þróa heppilegri aðferðir til að kljúfa
stóra steina. Það hefur oft verið sárt að sjá t. d. 20
tonna stein brotna í marga smáa við sprengingu.
Augljóst er, að grjót verður i vaxandi mæli notað
við hinar ýmsu lausnir hafnarframkvæmda, enda
hefur það nú þegar ýtt til hliðar hefðbundnum
steinsteypukerjalausnum síðustu 50 ára. Því er
nauðsynlegt, að svigrúm fáist til að þróa nýjar og
bættar aðferðir til grjótvinnslu, við flutninga og við
grjótútlagningu i garða.
Timi til þessara hluta er yfirleitt ekki fyrir hendi
í sjálfum verkunum, þar sem þau hefjast yfirleitt of
seint og án nokkurs teljandi fyrirvara, og eftir að
verk er hafið, er það algerlega háð kapphlaupinu við
tíma og kostnað. Ef fullnýta á dýran tækjakost, má
hvergi slá af, svo ekki myndist flöskuhálsar í vinnu-
keðjunni, enda er dagskostnaður oft á bilinu
50.000-60.000 kr.
Enginn skal þó taka orð mín þannig, að engin
þróun hafi verið. Miklar framfarir hafa orðið t. d.
við boranir og sprengingar á undanförnum árum og
það miklar, að einingaverð á grjóti hefur hækkað
verulega minna en verðlagsvísitölur.
Einhver kann að spyrja: Er ekki óhagkvæmt að
skipa framkvæmdum á svo mörg ár? Hér á Akranesi
hefur verið unnið í 6 ár við sama grjótgarðinn,
þannig að hann hefur lengst ár hvert í samræmi við
fjárfestingu.
Þetta er í sjálfu sér hárrétt, sérstaklega vegna
þess, að vinnubrögð og verkaðferðir eru í megin-
dráttum þær sömu ár hvert. Kostnaður hækkar
vegna þess, að brúa þarf svo oft milli verkbyrjana og
verkloka; aukakostnaður verður vegna tækjaflutn-
inga, færni og þjálfun nýtist ekki eins vel og um sam-
fellt verk væri að ræða, og margt annað kemur til.
Þarna er komið að einu aðalmeini hafnar-
gerðar á íslandi. Fjármagn til hafnargerða er alltof
lítið ár hvert, og því er dreift alltof mikið hverju
sinni. Til frekari undirstrikana á þessu get ég nefnt,
að dýpkunarskipið nýja, Grettir, afkastamikið
dýpkunarskip, sem unun er að sjá vinna, er það dýrt,
að fjárveitingar til hinna ýmsu hafna landsins
standa vart undir lengri en 2 — 3 vikna viðskiptum.
Mikill timi og kostnaður fer því í flutning milli staða,
auk þess sem skipið er verkefnalaust hluta ársins
vegna skorts á framkvæmdafé, þrátt fyrir að ekki
skorti verkefni.
SVEITARSTJÓRNARMÁL