Sveitarstjórnarmál - 01.02.1982, Side 45

AÐALSTEINN JÚLÍUSSON,
hafnamálastjóri:
FJÖGURRA ÁRA
ÁÆTLANIR UM
HAFNARGERÐIR
Hvert stefnir, er breytinga þörf?
I hafnalögum þeim, sem samþykkt voru á Alþingi
árið 1967 og öðluðust gildi um áramótin 1967—68,
voru ákvæði um, að gerðar skyldu áætlanir um
hafnargerðir í landinu til fjögurra ára í senn. Á
grundvelli þeirra var síðan gerð hin fyrsta 4ra ára
áætlun, er tók gildi á árinu 1969.
Áður hafði verið unnið að hafnaáætlanagerð hér-
lendis, fyrst er danski verkfræðingurinn Kirk var
fenginn um 1920 til að ferðast um landið og athuga
hafnastæði og síðar, þegar Atvinnumálanefnd gerði
könnun á hafnaraðstöðu og á grundvelli hennar
svonefnda lOáraáætlun um hafnargerðir árið 1961.
Áætlun Kirks var á þann máta ólík þeim áætl-
unum, sem nú eru gerðar, að þar voru einungis
athugaðir byggingarmöguleikar og áætlaður
kostnaður við hin ýmsu mannvirki, en verkum á
engan máta raðað í tima. Gat hún því aðeins verið
grundvöllur fyrir hafnarstjórnir, eða sveitarstjórnir,
til að vinna að sínum hafnarmálum, en ekki spor til
markvissrar uppbyggingar.
4 ára áætlunin frá 1969
10 ára áætlunin var að verulegu leyti sama marki
brennd; það var frekar um eins konar óskalista að
ræða, þar sem þær framkvæmdir, er æskilegar voru
taldar á 10 ára tímabilinu, voru taldar upp, jafn-
framt því sem nokkur úttekt hafði verið gerð á
hafnaraðstöðu allra hafnastaða á landinu.
4 ára áætlunin frá 1969 var í mörgu frábrugðin
fyrri athugunum. Með henni var í fyrsta skipti reynt
að samræma það fjármagn, sem talið var, að væri til
ráðstöfunar til hafnargerða jjeirra, sem brýnastar
væru hverju sinni. Ekki var í lögunum gert ráð fyrir,
að áætlunin væri bindandi fyrir Alþingi, enda
aðeins lögð fram til leiðbeiningar fyrir gerð fjárlaga.
Reyndin varð einnig sú, að verulegar breytingar
urðu á framkvæmdum frá því, sem áætlunin gerði
ráð fyrir; bæði var verkum flýtt eða önnur tekin í
stað þeirra, sem í áætluninni voru. f heild var unnið
nokkuð meira á áætlunartímabilinu heldur en gert
hafði verið ráð fyrir, einkum á fyrsta ári, sem hún var
í gildi. Þótt heildarframkvæmdir yrðu nokkuð meiri
en áætlunin gerði ráð fyrir, voru það mörg ný verk
tekin inn á tímabilinu, að mörg þau verkefni, sem
leySa átti, voru enn óleyst í lok 4 ára tímabilsins,
þannig að ekki varð úr, að áætlunin væri endur-
samin, svo sem lögin höfðu gert ráð fyrir. Vaxandi
verðbólga átti þar og sinn þátt.
Ný hafnalög voru samþykkt árið 1973 og öðluðust
gildi um áramótin 1973—1974. í þeim var sú breyt-
ing gerð á ákvæðum um áætlanir um hafnargerðir, að
4 ára áætlanirnar skyldu lagðar fram sem þings-
ályktunartillögur, og var svo ráð fyrir gert, að þær
hlytu samþykki Alþingis og yrðu þar með bindandi
fyrir fjárveitingavaldið.
Nokkru áður hafði verið hafizt handa um gerð
nýrrar 4 ára áætlunar, og höfðu verið sendir út
SVEITARSTJÖRNARMÁL