Sveitarstjórnarmál - 01.02.1982, Blaðsíða 52

FINNUR JÓNSSON,
verkfræöingur:
NOTKUN VERÐBANKA
VIÐ ÁÆTLANAGERÐ
Grein þessi er útdráttur úr er-
indi, sem flutt var á aðalfundi
Samtaka tæknimanna sveitarfé-
laga dagana 23.-25. apríl 1981 á
Egilsstöðum. Nokkrir tæknimenn
sveitarfélaga höfðu þá þegar
kynnzt verðbanka Hönnunar hf.,
og var þess óskað, að bankinn
væri kynntur á aðalfundinum.
Uppruna bankans má rekja allt
aftur til áranna fyrir 1970. Verð-
bólga var þá í nokkrum vexti, og
sífellt varð erfiðara að endur-
reikna ný verð á reiknistokkinn.
Var þá tekið til við að setja saman
einingarverð á mjög kerfisbund-
inn hátt til hagræðingar. Allt varð
þetta svo auðveldara með tilkomu
borðreiknivélanna um og eftir
1970.
Ein af meginástæðum þess, að
svo mikið var lagt upp úr því að
eiga nýleg einingarverð, var gerð
tilboða. Það hefur ávallt verið
snar þáttur í rekstri stofunnar. Á
þann hátt hefur einnig fengizt
reynsla til baka frá þeim verktök-
um, sem unnið var fyrir, þannig
að unnt var að leiðrétta og lag-
færa einingarverð jafnóðum.
Þetta beina samband við fram-
kvæmdina höfum við ætíð metið
mikils, og mætti vera meira um
það meðal verkfræðiráðgjafa.
Eðlilega hefur stofan einnig nýtt
sér bankann við áætlanagerð um
eigin verkefni svo og við mats-
gerðir alls konar.
Með vaxandi kynnum af tölv-
um og notkun þeirra varð
snemma ljóst, að hagkvæmt væri
að koma verðbankanum á tölvu-
tækt form og nýta þannig minnis-
Finnur Jónsson, verkfræðingur.
og reiknieiginleika tölvanna. Það
var síðla árs 1976, að ákvörðun
var tekin um að setja á stofn
verðbanka, sem varðveittur væri i
tölvu. í raun var um þrjár verð-
skrár að ræða, þ. e. á sviði hús-
bygginga, þéttbýlistækni og
virkjana.
Uppbygging verðskránna er
með þeim hætti, að sérhvert
einingarverð í skránni er gert úr
nokkrum svokölluðum grunn-
verðum, sem eru verð á einingu
fyrir ýmsa liði efnis (mótatimbur,
steinsteypu, stálrör, málningu
o. s. frv.), vinnu (verkamenn, tré-
smiði, múrara o. s. frv.), akstur og
vélavinnu (beltagröfu, bílkrana
o. s. frv.).
Einingarverðið er síðan summa
margfelda grunnverðs og stuðla,
sem sýna magn af hinum ýmsu
liðum, sem felast í einingarverð-
inu. Lögð var mikil vinna i út-
reikning stuðlanna, en einnig var
stuðzt við eigin reynslutölur fyrir
ýmsa vinnu- og efnisliði. Þar sem
ákvæðistaxtar eru til, er verð-
lagning miðuð við þá. Hvert ein-
ingarverð er samsett úr mismun-
andi mörgum grunnverðum, eða
allt frá einu upp í hámark tíu. Við
útreikning hefur verið notað eigið
tölvuforrit.
Það er augljóst, að mikill flýtis-
auki er að slíkum verðbanka eins
og hér er lýst, þar sem nú er hægt
að ganga beint að miklum fjölda
nýrra einingarverða og auk þess
minnkar hætta á skekkjum veru-
lega.
Samhliða vinnu við forrit fyrir
verðbankann var útbúið forrit til
að skrifa út kostnaðaráætlanir.
Gerð kostnaðaráætlana fer þann-
ig fram, að gefið er númer ein-
ingarverðs, og magn, sem við á.
Utreikningurinn er síðan marg-
földun á einingarverðum og
magntölum, og gefnar eru
summur þ. e. millisummur eða
heildarsummur eftir því, sem við á.
Gerð kostnaðaráætlana með
aðstoð tölvu eins og, hér er lýst er
sérstaklega hagkvæm, þegar end-
urnýja þarf kostnaðaráætlun að
mestu óbreytta vegna breytts
verðlags.
Að auki má nefna, að með gerð
slíkra kostnaðaráætlana fyrir
ákveðið mannvirki er auðvelt að
fylgjast með hækkunum.
SVEITARSTJÓRNARMÁL