Sveitarstjórnarmál - 01.02.1982, Page 60

105/1970 um vernd barna og ungmenna er heldur
ekki að finna neinar leiðbeiningar um þetta efni,
þrátt fyrir boð þar að lútandi í barnaverndarlögum.
Eðlilegt má telja, að með fyrimælum sínum um
nákvæma fundarbók hafi löggjafinn átt við, að
fundargerð væri tæmandi heimild um allt, sem gerzt
hefur í hverju máli. Ég tel því, að í fundargerð eigi
eftirtalin atriði að koma fram:
— staður og stund fundar, hverjir nefndarmenn eru
mættir og hvort aðrir en nefndarmenn sitji fund-
inn,
— orsök afskipta og tildrög málsmeðferðar,
— hvort mál hafi áður verið til meðferðar og þá,
hvaða afgreiðslu það hlaut,
— gögn þau, sem nefnd hefur undir höndum og
lögð eru fram,
— hvort málsaðilum hafi verið tilkynnt um rétt sinn
til andmæla,
— helztu atriði úr málflutningi aðila, komi þeir á
fund,
— helztu atriði úr málflutningi nefndarmanna,
— ágreiningur, ef einhver er. Ef ekki næst sam-
komulag um niðurstöðu, skal greina frá afstöðu
meirihluta og minnihluta og rökstuðnings,
— rökstuðningur lokaákvarðana og vitnun til gagna
og lagaákvæða, sem til grundvallar liggja,
— afdrifa máls, þannig að fram komi í fundargerð,
að máli sé lokið af hálfu nefndar.
Þá væri og eðlileg starfsregla að miða ætíð við
sama aðilann, er mál eru kynnt. Heppileg viðmiðun
væri nafn barns, enda eru það málefni þess, sem til
meðferðar eru.
Með því að lög og reglugerð um vernd barna og
ungmenna hafa ekki að geyma leiðbeiningar um
skrártingu fundargerða, virðist eðlilegt, að barna-
verndarráð gefi barnaverndarnefndum leiðbein-
ingar um þetta atriði.
4.2 Málsmeðferð.
A. Seta héraðsdómara.
Einungis reyndi einu sinni á þetta atriði á athug-
unartímabilinu, og var það í félagsmálaráði Kópa-
vogs. Mætti héraðsdómari á fund, þegar loka-
ákvörðun var tekin. Telja má fullvíst, að félags-
málaráð hafi fyrir þann fund þegar ákveðið, hverja
afgreiðslu málið skyldi hljóta. Setu héraðsdómarans
virðist þvi einungis hafa verið ætlað að uppfylla
skilyrði laganna, en ekki til að tryggja vandaðri og
nákvæmari meðferð máls frá öndverðu. Af þessu
virðist mega álykta, að skilyrði barnaverndarlaga
um setu héraðsdómara sé túlkað sem formsatriði, er
til kastanna kemur. Sýnist því skynsamlegt að breyta
ákvæðum barnaverndarlaga á þá lund, að í hverri
barnaverndarnefnd skuli sitja a. m. k. einn lögfræð-
ingur. Yrði þannig tryggt, að nefnd nyti leiðbeininga
löglærðs manns. Má í þessu sambandi minna á, að
samkvæmt barnaverndarlögum skal formaður
barnaverndarráðs vera lögfræðingur.
B. Andmœlareglan.
í ljós hefur komið, að íslenzk barnaverndaryfir-
völd túlka andmælareglu barnaverndarlaganna
mjög þröngt. Þá er reyndin sú, að foreldrar eða aðrir
forráðamenn barna notfæra sér i undantekningar-
tilvikum þennan rétt sinn, og ógerningur er að segja
til um, hvort þeim hafi yfirleitt verið kunnugt um
hann. Sýnist mér því nauðsynlegt að setja fastmót-
aðar reglur um, hvenær og hvernig málsaðilum skuli
tilkynnt um andmælaréttinn. Myndu slíkar reglur
horfa mjög í átt til aukins réttaröryggis.
C. Aukinn meirihluli.
Athugunin sýndi, að mjög fátítt er, að fram komi í
fundargerð, hvort nefndarmenn eru ósammála um
ráðstafanir.
í athugun, sem Gerd Benneche gerði á fundar-
gerðum 29 norskra barnaverndarnefnda árið 1963,
kom hið sanna í ljós. '> Orsakir þessa telur Benneche
margvislegar. Hún bendir á, að hugsanlega vilji
nefndirnar þannig sýna styrk sinn í málum, sem erfið
eru úrlausnar. Þá kunni vanþekking á lögum og
málavöxtum að fæla nefndarmenn frá því að skila
sératkvæði, sem þeir treysta sér ekki til að rökstyðja
nægilega. Einnig komi til greina, að nefndarmenn
hafi í huga álit nefndar út á við og vilji ekki bóka, að
þeir séu ósammála meirihlutanum. Loks telur hún
ekki fráleitt, að nefndirnar hafi aðlagað sig starfs-
háttum pólitískt samsettra nefnda, þar sem minni-
hlutinn beygir sig fyrir vilja meirihlutans, þegar ekki
er um pólitísk ágreiningsmál að ræða.
1) Rettsikkerheten i barnevernet, Oslo 1967.
SVEITARSTJÖRNARMÁL