Sveitarstjórnarmál - 01.06.2000, Qupperneq 12

ERLEND SAMSKIPTI
Hvaö ef ísland væri aöili aö ESB?
Hvaða áhrif hefði það á sveitarstjómarstigið ef ísland
væri aðili að ESB? Þetta er spuming sem nauðsynlegt er
að sveitarsjómarmenn svari. Aðilar vinnumarkaðarins
hafa m.a. lagt talsverða vinnu í skoðun af þessu tagi og
nú má meðal annars sjá þess merki í nýgerðum kjara-
samningum að það sem er að gerast innan ESB hefur
áhrif hér. Nauðsynlegt er að meta kosti og galla aðildar
fyrir sveitarfélögin en hingað til höfum við látið öðmm
eftir að meta stöðu okkar.
Tvennt er það sem augljóslega myndi verða sveitarfé-
lögunum styrkur ef ísland væri aðili að ESB:
• Með aðild að ESB fengi ísland m.a. aðild að „Hér-
aðanefndinni“ (Committee of the Regions) sem fer
með málefni svæða, héraða og sveitarfélaga.
• Með aðild að ESB fengi ísland aðgang að uppbygg-
ingarsjóðunum (Stmctural-funds) sem áætlað er að
verji á ámnum 2000-2006 samtals 195.010 milljón-
um evra, sem nemur í íslenskum krónum um
13.650.700.000 kr.
Það kann einhverjum að þykja léttvægt að með aðild
að ESB fái ísland aðild að „Héraðanefndinni“. í þeirri
nefnd em 222 fulltrúar svæða, héraða og sveitarfélaga
og má til dæmis nefna að Danir eiga þar 9 fulltrúa, Ir-
land 9 og Lúxemborg 6. Aðild að þessari nefhd og öðr-
um stjómkerfum ESB er á hinn bóginn mikilvæg þegar
horft er til þess að flest af því sem ákveðið er innan ESB
í veigamiklum málum verður að lögum á íslandi. Velta
má því t.d. upp hvort virkari þátttaka sveitarfélaga á sín-
um tíma þegar m.a. ákvæði um frágang holræsamála
vom leidd yfir sveitarfélögin hefði ekki hugsanlega leitt
til viðráðanlegri niðurstöðu vegna sérstöðu okkar. Hafa
verður einnig i huga að þrátt fyrir yfirþjóðlegt vald ESB
þá er það stefna bandalagsins að ákvarðanir skuli teknar
af því stjómvaldi, sem best er fallið til að leysa málin á
hagkvæmasta máta. Áhrif svæða og héraða hafa því ver-
ið að aukast innan bandalagsins á þeim forsendum. Á ís-
landi hefur mikið verið rætt um að flytja verkefni til
sveitarfélaga vegna þess að hagkvæmast sé að fela þeim
úrlausn þeirra. Sömu lögmál eru að leiða til aukinna
áhrifa þeirra sem starfa á lægri stjómsýslustigum landa
innan ESB.
Þó svo að ESB snúist fyrst og ffemst um markaðs- og
peningamál þá er veigamikill þáttur í stefnu sambandsins
að draga úr ýmiss konar ójöfnuði, m.a. á milli land-
svæða. Þess vegna hefur ESB varið gríðarlegum íjár-
munum til byggðarverkefna um „uppbyggingarsjóðina“
(Structural funds) sem em a) Félagsmálasjóðurinn, b)
Evrópski byggðarþróunarsjóðurinn, c) Landbúnaðarsjóð-
ur, d) Fiskveiðasjóður og auk þeirra er til svonefndur
Cohesion-sjóður, sem gegnir einnig mikilvægu upp-
byggingarstarfi á afmörkuðum svæðum, sérstaklega
hvað samgöngu- og fjarskiptamannvirki varðar. Ekki
þarf að velkjast í vafa um að þau svæði sem fengið hafa
framlög úr þessum sjóðum hafa notið þess í miklum
mæli, ekki síst ef litið er til írlands, Hálanda Skotlands
og eyjanna umhverfis Skotland. Ekki verður framhjá því
litið að ESB hefur framfylgt virkri byggðastefhu og var-
ið til þeirra hluta miklum fjármunum. Það er því ekki
skrýtið að almennt ráðaleysi í byggðavanda Islendinga
beini sjónum að þeim úrræðum sem ESB hefur með tals-
verðum árangri beitt á liðnum árum. Á næstu árum
munu koma inn í ESB þjóðir þar sem þjóðarffamleiðsla
er afar lág miðað við þjóðir sem fyrir eru í ESB. Vafa-
laust mun sú staða hafa áhrif á þróun mála innan ESB,
t.d. varðandi byggðamál, og e.t.v mun það einnig hafa
áhrif á stöðu okkar hvort sem við verðum innan eða utan
ESB.
Virkari þátttaka nauósynleg
Eins og nefnt er hér i upphafi hafa íslenskir sveitar-
stjómarmenn ekki verið sérstaklega virkir í umræðunni
um áhrif ESS og ESB á sveitarfélögin. Sjálfsagt er í
nógu að snúast á heimavígstöðvunum. Hitt er annað að
brýnt er að tryggja betra streymi upplýsinga til sveitar-
stjómanna um hvað er að gerast innan ESB því margt
mun vafalaust hafa bein áhrif á sveitarsjóðinn. Það er
ljóst að hvort sem við emm innan eða utan ESB þá mun
sambandið meira og minna hafa áhrif á sveitarstjómar-
mál - eins og svo margt annað i þjóðlifmu - og með
hagsmuni íbúanna að leiðarljósi er nauðsynlegt að sveit-
arstjómarmenn láti til sín taka á þessu sviði.
# LOWARA MONO
FI^T^> fö) VOGEL 'W PUMPS
Mikið úrval af
DÆLUM
Svo sem: Miðstöðvardælur, þrýstiaukadælur, skolpdælur,
neysluvatnsdælur, snigildælur, hringrásardælur
Danfoss hf.
SKÚTUVOGI 6 SÍMI 510 4100