Sveitarstjórnarmál - 01.02.2001, Blaðsíða 6

FORUSTUGREIN
Staðardagskrá 21
Hinn 10. janúar sl. var undirritaður á Akureyri
nýr samstarfssamningur milli Sambands íslenskra
sveitarfélaga og umhverfisráðuneytisins um áfram-
haldandi aðstoð þessara aðila við íslensk sveitar-
félög vegna vinnu þeirra við gerð Staðardagskrár
21. Markmiðið með gerð Staðardagskrár 21 er
stefnumótun og ífamkvæmdaáætlun sveitarfélaga í
umhverfismálum á nýrri öld og aukin þátttaka og
ábyrgð almennings í umhverfismálum. Verkefnið
Staðardagskrá 21 er byggt á hugmyndafræði um
sjálfbæra þróun en hún er skilgreind sem sú þróun
sem auðgar lifsgæði fólks án þess að rýra mögu-
leika komandi kynslóða. Nýi samningurinn gildir til
fimm ára, þ.e. til ársloka 2005.
Umhverfismál í víðtækum skilningi eru við-
fangsefni allra sveitarstjórna og umhverfismál ná til
allra þátta mannlífsins. Á þeim vettvangi hafa
sveitarfélögin ýmsum lögskyldum að gegna, svo
sem í skipulagsmálum, sorp- og fráveitumálum,
hollustuverndarmálum og náttúru- og gróðurvemd-
armálum.
Tildrögin að þessum nýja samningi má rekja allt
aftur til ráðstefnu sem haldin var á Egilsstöðum
vorið 1997. Þar hittust fulltrúar allmargra sveitar-
félaga í fyrsta sinn til að ræða það verkefni sem
sveitarfélögunum hafði verið falið með samþykkt
Ríóráðstefnunnar 1992 þar sem því er beint til allra
jarðarbúa að þeir tryggi komandi kynslóðum viðun-
andi lífsskilyrði á jörðinni. Viðfangsefni hvers
sveitarfélags felst í því að búa til áætlun um það
hvernig hvert þeirra um sig hyggist nálgast mark-
miðið um sjálfbæra þróun á 21. öldinni. Á ráðstefh-
unni á Egilsstöðum kom fram eindreginn vilji full-
trúa sveitarfélaganna til að takast á við þetta verk-
eíhi en til þess þyrftu þau aðstoð og ráðgjöf.
í framhaldi af skilaboðum Egilsstaðaráðstefhunn-
ar gerðu sambandið og umhverfisráðuneytið með
sér samstarfssamning í mars 1998 um verkefni sem
miðaði að því að aðstoða sveitarfélög við að vinna
að Staðardagskrá 21. Samstarfsverkeíhið hófst síð-
an í byijun október sama ár. Með samkomulaginu
frá 10. janúar sl. er gengið frá samningi til lengri
tíma til að tryggja áframhald þessa mikilvæga starfs
og aðstoða og hvetja þau sveitarfélög sem ekki eru
ennþá þátttakendur til að hefja vinnu við verkefnið.
Þeim sem þekkja til í sveitarfélögum sem unnið
hafa að gerð Staðardagskrár 21 blandast ekki hugur
um þann árangur sem þegar hefur náðst. Dæmi um
árangurinn má m.a. sjá í Snæfellsbæ, þar sem nú er
farið að vinna eftir ffamkvæmdaáætlun Staðardag-
skrárinnar, í Reykjavík og Mosfellsbæ þar sem
markmið Staðardagskrár 21 hafa nýlega verið
samþykkt. Mesti árangurinn felst þó í þeirri um-
ræðu sem farið hefur af stað víða um land í tengsl-
um við þetta starf. Síðustu mánuði hafa sveitar-
stjómir og íbúar verið að ræða hugtök og viðfangs-
efni sem voru nánast óþekkt fyrir upphaf þessa
verkefnis. Hugtök á borð við sjálfbæra þróun eru
ekki lengur framandi fyrir fólk á þessum stöðum.
Með öðrum orðum hefur tekist að skapa umræðu og
þekkingargrunn sem ekki var til staðar fyrir daga
verkefnisins og er nauðsynlegur í áframhaldandi
starfi að þessum málum hérlendis.
Það er trú mín að sá samningur sem nú hefur ver-
ið gerður marki tímamót í framsæknu starfi ís-
lenskra sveitarfélaga, þar sem áherslan er öðru
fremur lögð á að búa komandi kynslóðum eftir-
sóknarverð lífsskilyrði hvar á landinu sem þær búa.
Stefnumótun sveitarfélaganna í umhverfismálum á
nýrri öld og þátttaka íbúa þeirra í gerð umhverfis-
stefnu, sem byggir á því að auka lífsgæði fólks án
þess að skerða núverandi umhverfis- og náttúruauð-
lindir, er og verður eitt mikilvægasta verkefni sveit-
arfélaganna.
Vilhjálmur Þ. Vilhjálmsson