Sveitarstjórnarmál - 01.08.2001, Blaðsíða 28

250
Félagsmál
íjölþætta ráðgjöf sem veita skal. í henni felst ann-
ars vegar að veita einstaklingum og fjölskyldum
upplýsingar um félagsleg réttindi og hins vegar
leiðbeiningar og aðstoð vegna persónulegs og
félagslegs vanda. Áhersla er lögð á forvarnagildi
ráðgjafarinnar. Átt er við hina íjölþættu ráðgjöf,
sem félagsþjónustan veitir nú, en við bætist sér-
hæfð ráðgjöf, einkum vegna fötlunar. Miklu máli
skiptir að samráð sé haft við önnur stjórnvöld eftir
því sem við á og aðra aðila í samráði við neytand-
ann. Ráðgjöfin skal vera víðtæk og taka m.a. til
Ijármála, húsnæðismála, fjölskyldumála, uppeldis-
mála o.fl.
Samþætting og þverfagleg vinnubrögð eru
forsenda þess að ráðgjöfin nýtist til hlítar og að
þjónustan sem henni er tengd komi að gagni.
Reynt er með þessu móti að halda til haga öllum
viðfangsefnum félagslegrar þjónustu og ráðgjafar.
Annars vegar er starfsmönnum félagsmálanefnd-
anna ætlað að búa yfir þekkingu á margþættum
sviðum félagsþjónustunnar og samhliða að vera
í stakk búnir til að eiga gott samstarf við önnur
stjórnvöld eftir því sem þurfa þykir. Ráðgjöfin er
oftar en ekki í beinum tengslum við aðra þjónustu,
enda oft ekki tryggt að hún komi að notum ein og
sér. Til dæmis getur verið skynsamlegt að veita
ráðgjöf í fjármálum samhliða fjárhagsaðstoð.
Ráðgjöf í slíku tilviki getur verið forsenda þess að
fjárhagsaðstoðin nýtist. Á sama hátt má nefna að
boðið sé upp á ráðgjöf um húsnæðismál og búsetu-
úrræði um leið og sótt er um húsnæði á vegum
félagsþjónustunnar. Þannig kunna að opnast nýir
möguleikar fyrir fatlaðan einstakling sem æskir
aðstoðar og ráðgjafar varðandi húsnæðismál að
fá tækifæri til að skoða möguleikana frá fleiri
sjónarhornum en einungis þeim sem sérstaklega
eru ætluð fólki með fötlun.
Hver eru helstu rökin fyrir
samþættingu málefna fatlaðra
og félagsþjónustu sveitarfélaga?
Fagleg sjónannið
Blöndun ófatlaðra og fatlaðra
Þjónustan sem nú er veitt samkvæmt lögum um
málefni fatlaðra er í eðli sínu félagsþjónusta.
Því má spyrja: „Af hverju eiga fatlaðir að sækja
félagsþjónustu til svæðisskrifstofunnar þegar
ófatlaðir sækja hana til félagsþjónustu sveitar-
félagsins?“ Einstaklingar með fötlun eru ekki
einsleitur hópur og enda þótt fjölmargt sameini þá,
þá er líklega mun fleira sem þeir eiga sameiginlegt
með öðrum borgurum.
Dæmi um þessa blöndun á sviði ríkisins er að
atvinnumál fatlaðra fari til Vinnumálastofnunar
eins og atvinnumál annarra, m.a. starfsráðgjöf, at-
vinnuleit, vinnumiðlun og önnur almenn þjónusta.
Nærþjónusta
Félagsþjónusta sem rekin er af sveitarfélagi
stendur íbúunum nær en sé hún veitt af ríki. Það
skiptir neytandann máli að eiga greiðan aðgang að
þjónustunni, að hún sé einstaklingsbundin, að-
gengileg og auðskilin og að veitendur hafi skilning
og þekkingu á staðháttum. í þessu felst nærþjón-
usta.
Samfelld og hcildstæð þjónusta, einstaklings-
bundin og sveigjanleg
Á vegum svæðisskrifstofa og á vegum félags-
þjónustu sveitarfélaga er lögð áhersla á að þjónust-
an sé heildstæð. Það kemur þó fyrir að ekki reynist
unnt að tryggja þessa æskilegu samfelldu þjónustu.
Samþættingin og aukin þverfagleg vinnubrögð fela
í sér auknar líkur á að ekki komi gloppur í þjónust-
una. Þegar umsjón með þjónustunni er á einni
hendi hjá starfsmanni félagsþjónustunnar ætti að
verða betur tryggt að þjónusta sé við hæfi og að
hún sé veitt á þeim tíma sem hennar er þörf.
Möguleikar á betri heildarsýn þjónustu við
fatlaða og Qölskyldur þeirra eykst við samþætting-
una. Til dæmis að betur verði tryggt að fatlað barn
fái samþætta þjónustu. Með því er hér átt við að
þjónustan sé skipulögð á þann hátt að barn og
ijölskylda geti nýtt sér hana: Að fólk lendi ekki
milli kerfa og að nauðsynleg þjónusta standi fólki
til boða þegar á þarf að halda. Til að svo geti orðið
þarf að koma til samhæfing skóla, sjúkraþjálfunar,
talæfinga, aðstoðar eftir skóla, heimaþjónustu og
viðeigandi ráðgjafar eftir því sem við á hverju
sinni. Hugsunin er sú að starfsmaður félagsþjón-
ustunnar annist mál barnsins og að vissu leyti
allrar ijölskyldunnar.
Þar sem góð félagsráðgjöf er veitt nú hjá félags-
þjónustu sveitarfélaga eru þarfir neytenda metnar
í heild. Sem dæmi má nefna að aðstæður ungrar
einstæðrar móður eru metnar út frá þörfum hennar
og barnanna, þannig að saman fari velferð barn-
anna og möguleikar móður til að annast þau og
stunda atvinnu eða nám. Litið er á allar aðstæður