Sveitarstjórnarmál - 01.10.2001, Qupperneq 40

Fulltrúaráðsfundir
Samband íslenskra sveitarfélaga, Fjarðabyggð, Há-
skólinn á Akureyri og Atvinnuþróunarfélag Vest-
ijarða hafa nú þegar lýst yfir áhuga á að taka þátt í
tilteknum verkefnum. í ljósi þess mikla áhuga á
þátttöku í Northern Periphery sem ég hef orðið vör
við hef ég ákveðið að beita mér fyrir því að Island
geti tekið fullan þátt i þeirri áætlun sem er að hefj-
ast þessa dagana.
Ég tel að það sé góð sátt um það í landinu að
öflug byggð eigi að vera í öllum landshlutum og að
það eigi að vera hlutverk hins opinbera að stuðla
að því að svo verði. Það hefur hins vegar ríkt meiri
ágreiningur um leiðir. Ég bind vonir við þá vinnu
sem nú stendur yfir um mótun nýrrar byggðaáætl-
unar. Mér er kunnugt um að tillögur byggða-
nefndar Sambands íslenskra sveitarfélaga hafi
fengið ítarlega umíjöllun í því starfi.
Nýskipan raforkumála
Frumvarp til raforkulaga er nú til umíjöllunar hjá
þingflokkum stjórnarflokkanna og er gert ráð fyrir
að það verði lagt fram á Alþingi á næstu dögum.
Frumvarpið hefur tekið nokkrum breytingum frá
því að það var lagt fram til kynningar sl. vor. Þær
tillögur sem felast í frumvarpinu miða að því að
skapa forsendur fyrir samkeppni í vinnslu og sölu
raforku, en slikri samkeppni verður á hinn bóginn
ekki við komið í flutningi og dreifingu. í frum-
varpinu eru reglur sem eiga að stuðla að því að þau
fyrirtæki sem starfa að flutningi og dreifingu hafi
sömu hvata til hagkvæmni í rekstri og ef um sam-
keppnisstarfsemi væri að ræða.
Frá og með 1. júlí 2002 munu öll fyrirtæki geta
fengið leyfi til að reisa og reka raforkuver á grund-
velli hlutlægra og gegnsærra skilyrða. Sala raforku
verður gefin frjáls í áföngum en gert er ráð fyrir
opnun markaðarins að fullu 1. janúar 2005.
Til að tryggja gegnsæi í rekstri og jafnræði raf-
orkuíýrirtækja verða öll fyrirtækin að vera rekin á
einkaréttarlegum grundvelli. Í frumvarpinu kemur
fram að öll raforkufýrirtæki verði að vera sjálf-
stæðir lög- og skattaðilar. Fyrirtæki sem nú eru
rekin af sveitarfélögum verða því að breyta rekstr-
arformi sínu. Mörg raforkufyrirtæki hafa bland-
aðan rekstur og annast m.a. vatnsveitustarfsemi en
vatnsveitur skulu samkvæmt gildandi lögum reknar
af sveitarfélögum. í félagsmálaráðuneytinu er nú
verið að athuga hvort heimila eigi sveitarfélögum
að reka vatnsveitur í formi sjálfstæðra lögaðila svo
ekki þurfi að skipta upp veitufyrirtækjum sem nú
stunda bæði raforku- og vatnsveitustarfsemi.
Jafnræði aðila á markaði verður því aðeins tryggt
að samkeppnisstarfsemi verði ekki niðurgreidd af
sérleyfisstarfsemi. Til að tryggja þetta er lögð sú
skylda á raforkufyrirtæki að þau haldi reikningum
vegna sérleyfisstarfsemi aðskildum í bókhaldi sínu
frá samkeppnisstarfsemi og ef ástæða þykir til er
Samkeppnisstofnun heimilt að mæla fyrir um fyrir-
tækjaaðskilnað rnilli samkeppnis- og sérleyfisþátta.
í sérleyfisstarfseminni, dreifingu og flutningi, er
lögð áhersla á hagkvæmni og gegnsæi í rekstri fyr-
irtækjanna. Þau fyrirtæki sem nú hafa sérleyfi til
dreifingar rnunu halda rétti sínum. Flutningur raf-
orku er skilgreindur í frumvarpinu svo að hann nái
allt niður á 30 kV spennu. Einu fyrirtæki verður
falið að annast rekstur flutningskerfisins og kerfis-
stjórnun. Flutningsfyrirtækinu verður óheimilt að
taka þátt í annarri starfsemi en þeirri sem teng-
ist flutningsstarfseminni. í frumvarpinu er gert ráð
fyrir að settar verði reglur um gjaldskrá fyrir flutn-
ing raforku.
Byggðalínuhringurinn tryggir að unnt er að flytja
raforku frá öllum virkjunum til allra notenda. Hann
tryggir því forsendur samkeppni og öryggi raforku-
afhendingar fyrir alla landsmenn. Það er því eðli-
legt að allir landsmenn taki jafnan þátt í kostnaði
við uppbyggingu og rekstur hans, og gerir frum-
varpið ráð fyrir því að svo verði áfram. Flutnings-
kostnaður i meginflutningskerfinu, þ.e. 220 kV- og
132 kV-kerfinu verður því að mestu jafnaður út
milli notenda. í samræmi við tillögur landsnets-
nefndarinnar á hins vegar að byggja á raunveru-
legum stofn- og rekstrarkostnaði í þeim hluta flutn-
ingskerfisins sem almennt er nefnt aðveitukerfi. Til
að tryggja hagkvæmni kerfisins og ekki síst til að
vernda neytendur er frelsi flutningsfyrirtækisins til
að ákveða gjaldskrá settar skorður. Gjaldskráin
verður að byggja á tekjuramma sem Orkustofnun
ákveður. Gerðar verða kröfúr um arðsemi í rekstri
fyrirtækisins og getur Orkustofnun sem eftirlitsað-
ili krafist þess að fýrirtækið hagræði í rekstrinum.
Dreifikerfið tekur við þar sem flutningskerfinu
sleppir. Dreifiveitur fá einkaleyfi til dreifingar á
tilgreindum svæðum. Eins og áður segir munu
dreifiveitur sem nú hafa sérleyfi til að dreifa raf-