Sveitarstjórnarmál - 01.10.2001, Blaðsíða 57

Húsnæöismál
375
Ákvæði laganna um kaupskyldu sveitar-
félaga, staðan nú
í húsnæðislögin sem sett voru 1980 kom inn
ákvæði um kaupskyldu sveitarfélaga á íbúðum í
verkamannabústöðum, fyrstu 30 árin frá útgáfu af-
sals. Þetta kaupskylduákvæði var hugsað til þess
að viðkomandi íbúðir héldust áfram í félagslegri
eign. Það var aldrei hugsað til þess að sveitarfélög
yrðu eigendur að íbúðarhúsnæði í stórum stíl enda
sáu menn ekki slíka þróun fyrir á þeim tíma. Ara-
tugurinn 1970-1980 einkenndist af mikilli upp-
byggingu á landsbyggðinni og húsnæðisskorti, við
því var auðvitað brugðist með byggingu bæði
íbúða í einkaeigu og einnig íbúða í félagslega hús-
næðiskerfinu.
Staðan nú er á hinn bóginn sú að sveitarfélög um
allt land hafa innleyst stóran hluta félagslegra
íbúða vegna þessa lagaákvæðis og geta ekki endur-
selt nema hluta þeirra. Astæðan er mismunandi en
oftast virðist vera um að ræða fólksfækkun í við-
komandi sveitarfélagi.
Umræðan um þessi mál snýst stundum um að
finna sökudólg fyrir ástandinu. Eflaust liði ein-
hverjum betur ef hægt væri að finna sökudólginn,
spurning hvað ætti að gera við hann ef hann fynd-
ist og hvort hann gæti leyst þá stöðu sem sveitarfé-
lögin standa frammi fyrir. Auðvitað er þetta mái
flóknara en svo og nauðsynlegt að líta á það í heild
út frá aðstæðum í þjóðfélaginu. Sveitarfélögin eru
að framfylgja lögum sem íþyngja þeim verulega.
Þeim gengur ekkert betur að sinna þessu verkefni
sem er þeim skylt þótt einhverjir telji að þau hafi
komið sér í þetta ástand sjálf og byggt of mikið af
leiguíbúðum. Eins og áður segir var á þeim tíma
verið að bregðast við þörf fyrir húsnæði en nú eru
breyttir tímar og hvorki ríki né sveitarfélög sáu það
ástand fyrir sem nú er staðreyndin.
Núgildandi húsnæðislög nr. 44/1998
í núgildandi lögum nr. 44/1998 er komið á nýrri
skipan í félagslega íbúðakerfinu. Byggingu og
kaupum á félagslegum eignaríbúðum af hálfú
sveitarfélaga er hætt og eignaíbúðakerfið lagt nið-
ur. Það kerfi verður þó áfram við lýði á meðan inn-
lausn íbúða stendur yfir. Innlausnarreglur eldra
kerfis geta því gilt í nokkurn tíma í viðbót því
sveitarfélög hafa kaupskyldu fyrstu 15 árin frá af-
hendingu íbúðar en 5 ár á almennum kaupleigu-
íbúðum.
Fjarðarstræti 2, 4
og 6 á ísafirði.
Myndin var tekin á
árinu 2000 er unnið
var að viðhaldi á
húsinu að utan, en
það var byggt á
árunum 1973 til
1976. í því eru
íbúðir bæði í eigu
einstaklinga og húsnæðisnefndar.
Múlalönd 12 og 14
á ísafirði. Byggingu
húsanna var lokið á
árinu 1990 og 1992.
Allar íbúðir í þeim
eru í eigu hús-
næðisnefndar og
útleiga á þeim
hefur verið nokkuð
bærileg þótt tölu-
verð hreyfing sé á leigutökum. Ljósm. Bæjarins besta, ísafirði.
Nýtt félagslegt íbúðakerfi byggir á sérstökum
viðbótarlánum auk almennra húsbréfalána. Þetta
kerfi hefur farið vel af stað og er tryggt með þvi að
í hvert sinn sem sveitarfélag samþykkir viðbótarlán
sem veitt er af íbúðalánasjóði borgar sveitarfélagið
5% af ljárhæð lánsins í Varasjóð viðbótarlána.
Varasjóðurinn er í eigu og á ábyrgð sveitarfélaga
og hefur það hlutverk að bæta íbúðalánasjóði tjón
sem hann kann að verða fyrir vegna tapaðra við-
bótarlána og vegna kostnaðar við uppboðsmeðferð
eigna sem á hvíla viðbótarlán. Þá er hlutverk sjóðs-
ins að koma að lokun eldra eignaíbúðakerfis, að
greiða niður eldri lán Byggingarsjóðs verkamanna
og annast samskipti ríkis og sveitarfélaga í þeim
efnum.
Varasjóður viðbótarlána, staða hans og
fjárþörf
Til að fjármagna það hlutverk Varasjóðs að koma
að lokun eldra eignaíbúðakerfis tekur hann við
söluhagnaði af íbúðum í eldra kerfi sem endurseld-
ar eru með söluhagnaði. Söluhagnaðinn á að nota
til að greiða niður áhvílandi veðlán í eldra kerfi
þegar sveitarfélag selur með tapi. Um er að ræða
mismun á uppgreiddu láni og 90% af söluverði á
almennum markaði. Auk þessa er reiknað með
íjárframlagi ríkissjóðs. Geta Varasjóðs til að taka
þátt í niðurgreiðslu ræðst af framlögum sem koma
vegna söluhagnaðar og framlagi ríkissjóðs. Beiðn-
um um framlag úr sjóðnum vegna sölutaps hefur