Sveitarstjórnarmál - 01.10.2001, Blaðsíða 79

Kosningar
Fulltrúar í undirkjörstjórn vlð störf á kjördegi. Þeir kanna hvort nafn kjósanda standi á
kjörskrá og hvort hann hafi þegar neytt atkvæðisréttar áður en honum er afhent kjörkort.
Kosningin var alfarið rafræn,
þ.e. bæði var um að ræða raf-
ræna kjörskrá svo og kosninguna
sjálfa. Spurt var tveggja spurn-
inga og þriðji valmöguleikinn
var: Tek ekki afstöðu. Umgjörðin
var þannig mjög ólík sveitar-
stjórnar- eða alþingiskosningum.
Þar getur kjósandi, auk þess að
velja listabókstaf, gert breytingar
á nöfnum 30 eða 36 frambjóð-
enda, sé miðað við Reykjavík. I
forsetakosningum er á hinn bóg-
inn valið milli tveggja eða fleiri
frambjóðenda og kosningar-
athöfnin því einfaldari í fram-
kvæmd og samsvarar þannig
frekar tilrauninni í Reykjavík.
Við atkvæðagreiðsluna 17. mars var fylgt
ákvæðum laga um kosningar til sveitarstjórna nr.
5/1998 eftir því sem við gat átt. Á grundvelli
heimildar 6. mgr. 104 gr. sveitarstjórnarlaga lagði
yfirkjörstjórn fyrir borgarráð yfirlit yfir þau
ákvæði laganna, sem ekki áttu við rafrænar kosn-
ingar. Var hér um að ræða ákvæði um framboð og
umboðsmenn, kjörgögn, atkvæðagreiðslu utan
kjörfundar að hluta svo og 9. kafla laganna um at-
kvæðagreiðslu á kjörfundi, sem að stórum hluta
var vikið frá. Þá má nefna ákvæði um talningu,
kostnað og úrslit o.fl. Þannig er ljóst að víkja þurfti
frá lögum um sveitarstjórnarkosningar í veiga-
miklum atriðum til þess að rafræn atkvæðagreiðsla
gæti rúmast innan þeirra.
Bent skal á að öryggi var vel tryggt, þar sem
borgin hafði yfir að ráða eigin lokuðu kosninga-
neti, þ.e. skólanetinu.
Viðbúnaður var að sjálfsögðu mun minni í at-
kvæðagreiðslunni 17. mars en í hefðbundnum
kosningum. Kjörstaðir voru fimm í stað níu miðað
við síðustu alþingiskosningar og kjördeildir 50 í
stað 100.
Kjörskrá 2001
Kjörskrá var lögð fram almenningi til sýnis 10
dögum fyrir kjördag í samræmi við lögin. Lá hún
bæði frammi í Ráðhúsinu og var einnig birt á Net-
inu. Var þar stuðst við 9. gr. kosningalaga, þar sem
segir að kjörskrá skuli vera til sýnis á skrifstofu
sveitarstjórnar eða öðrum hentugum stað. Netið
þótti því hentugur vettvangur og ekki síst m.t.t.
þess að réttur til athugasemda vegna kjörskrár er
almennur, þ.e. actio popularis. Þannig væri það
þáttur í bættri þjónustu við kjósendur að kjörskráin
skyldi birt með þeim hætti sem gert var. Haft var
samráð við Persónuvernd hvað varðar birtingu
kjörskrár á Netipu og samþykkti hún það eða gerði
a.m.k. ekki athugasemdir. Spyrja má hvort nokkuð
sé því til fýrirstöðu að kjörskrá verði eftirleiðis birt
á Netinu, óháð kosningafýrirkomulagi.
Atkvæðagreiðsla utan kjörfundar
Ákveðið var að fara skyldi fram atkvæðagreiðsla
utan kjörfundar; var hún alfarið á vegum Reykja-
vikurborgar. Sýslumenn, sendiráð og ræðismenn
komu þar ekki að. Atkvæði utan kjörfundar urðu
9,8%. Meðferð greiddra atkvæða utan kjörfundar
varð ekki við komið úti í kjördeildum, eins og
venja er til. Þó svo að úrslit atkvæða á kjörfundi
hefðu getað legið fýrir þegar eftir lokun kjörstaða
var meðferð utankjörfundaratkvæða þannig öll
eftir. Úrslit gátu þannig ekki legið fýrir þegar að
loknum kjörfúndi miðað við núverandi fýrirkomu-
lag, en það heyrist stundum sem helstu rök fyrir
rafrænni kosningu að úrslit liggi fýrir þegar að
kjörfundi loknum. Úr þessu má reyndar bæta að
nokkru með tæknilegum breytingum.
Atkvæðagreiðsla á kjörfundi 2001
Fullyrða má að sá þáttur kosningarinnar sem veit
að rafrænni kjörskrá hafi gefist vel.