Sveitarstjórnarmál - 01.01.2004, Blaðsíða 7
Uppgjör sveitarfélaga
Þurfa að vera þannig að
flestir skilji þau
Uppgjör sveitarféiaga mega ekki vera svo flókin að sveitarstjórnarmenn skilji þau ekki, segir
Gunnar Birgisson.
Gunnar Birgisson, forseti bæjarstjórnar
Kópavogsbæjar, telur uppgjörsmál sveitar-
félaganna of flókin. Hann segir að þau
þurfi að vera með þeim hætti að flestir
skilji þau. Hið eldra uppgjörskerfi hafi ver-
ið byggt upp með þeim hætti að auðveld-
lega hafi mátt draga úr því upplýsingar
sem nýttust sveitarstjórnarmönnum við
umfjöllun um daglega stjórn sveitarfélaga
og þeir hafi getað fengið nokkuð glögga
mynd af því hvernig reksturinn stóð á
hverjum tíma. Auðvelt hafi verið að sjá
hvaða hluti tekna fór til rekstrar og hvað
til fjárfestinga. Eftir að uppgjörsvenjum
sveitarfélaganna var breytt í takt við hin
almennu reikningsskil, sem notuð eru við
uppgjör í fyrirtækjum, háfi mörgum sveit-
arstjórnarmönnum reynst erfiðara að átta
sig á raunverulegri stöðu mála.
Skildu gamla kerfið þokkalega
„Gamla kerfið var þannig byggt upp að
megnið af sveitarstjórnarmönnum skildi
alveg þokkalega hvernig það virkaði og
gat áttað sig á þeim tölulegu upplýsingum
sem þar var að finna. Ég tel mig orðinn
nokkuð sjóaðan í þessu og vanan að lesa
úr tölum eftir að hafa komið að gerð 14
fjárhagsáætlana og rekstri sveitarfélags í
jafn langan tíma. En ég verð að viður-
kenna að ég átti fullt í fangi með að átta
mig á niðurstöðum úr nýja uppgjörinu.
Ástæðan getur að hluta verið sú að þetta
var algerlega nýtt og maður var ekki búinn
að fá réttu tilfi.nninguna fyrir því." Gunnar
segir að fólk skynji ef til vill
rekstrarniðurstöður úr þeim
málaflokkum sem það starfar
að og sé kunnugt en eigi erfið-
ara með að ná heildaryfi rsýn.
„Það er ekki hægt að ætlast til
þess að fólk sem á sæti í sveit-
arstjórnum á hverjum tíma og
á að endurspegla þversnið samfélagsins sé
allt sérfræðingar í bókhaldi. Ég er alveg
viss um að skortur á skilningi sveitar-
stjórnarmanna á bókhalds- og uppgjörs-
reglum sveitarfélaganna eru ástæðan fyrir
því að umræður um ársreikninga og fjár-
mál hafa dáið út. Fólk hefur ekki þá þekk-
Cunnar Birgisson, forseti bæjarstjómar Kópavogs-
bæjar.
ingu sem þarf til þess að tjá sig um þau."
Gunnar segir nýja kerfið þó engan veg-
inn ómögulegt og margt gott þar að finna.
En þar sé þó verið að horfa á allt aðrar
stærðir en áður. „Nú horfir maður á af-
gang frá rekstri, veltufé frá rekstri, afskriftir
og skuldir á íbúa. Veltufé frá rekstri er í
raun það sem er til ráðstöfunar til eigna-
breytinga og greiðslu skulda. Ég held að
raunhæfara væri að nota meira þá
mælistiku hversu mörg ár tæki viðkom-
andi sveitarfélag að greiða nettóskuldir
sínar upp. Fólk skildi hana betur."
„Tilfinning sveitarstjórnarmanna fyrir rekstri sveit-
arfélaganna er langtum daufari en hún var. Þetta
er mín persónulega reynsla og ég hygg að svo
reynist vera um fleiri."
Langtum daufari tilfinning
„Tilfinning sveitarstjórnarmanna fyrir
rekstri sveitarfélaganna er langtum daufari
en hún var. Þetta er mín persónulega
reynsla og ég hygg að svo reynist vera um
fleiri. Það þarf að kafa mun meira niður í
bókhaldið og reikningsskilin til þess að
geta gert sér raunhæfa mynd af stöðunni
og skilið hana til hlítar. Það er helsti gall-
inn við það reikningsskilakerfi sem sveit-
arfélögin nota í dag." Gunnar ræddi þetta
mál á ársfundi endurskoðenda ásamt
Gunnlaugi Júlíussyni, hagfræðingi Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga. „Við töluð-
um þarna í austur og vestur, hvor frá sín-
um sjónarhóli. Hann sem fræðimaður en
ég sem sveitarstjórnarmaður. Ég hef oft
orðið var við að sveitarstjórnarmenn átta
sig ekki á þeim hugtökum sem notuð eru.
Ég var til dæmis spurður að því um dag-
inn hvað hafi orðið um þessar afskriftir.
Hvert þær hafi farið. Hvað orðið hafi um
þær tölulegu stærðir úr rekstrinum sem
heita því nafni. Þær fara auðvitað ekkert
en fólk áttar sig ekki á hvað þetta merkir.
Fólk skilur almennt hvað kemur inn í
reskturinn og hvað fer út úr honum. Þess
vegna finnst mér að það þurfi að birta
reikningsskil sveitarfélaga á formi sem
hinn almenni maður úti í samfélaginu get-
ur lesið út úr og áttað sig á."
Fólk verður að skilja uppgjörin
Gunnar kveðst ef til vill ekki eiga að vera
að kvarta með langa reynslu að baki í að
lesa úr tölum. Hann kveðst hins vegar viss
um að flókin reikningsskil sveitarfélag-
anna og um margt óaðgengileg þeim sem
ekki hafa sérstaka þekkingu á bókhaldi og
uppgjörsvenjum valdi því að sveitarstjórn-
arfólk áttar sig ekki á stöðu þeirra. Þetta
eigi sinn þátt í að mörg sveitar-
félög eru rekin með halla og
reksturinn brúaður með lán-
tökum á milli ára. „Sveitar-
stjórnarmenn átta sig ekki
alltaf nægilega vel á hvað
reksturinn tekurtil sín. Rekstr-
arhlutfall sveitarfélaganna af
skatttekjum hefur hækkað mik-
ið á undanförnu árum og fer stöðugt vax-
andi. Þetta hlutfall er hin raunverulegi
mælikvarði á rekstur sveitarfélaganna.
Uppgjörsmálin mega ekki vera svo flókin
að fáir skilji þau."
7