Sveitarstjórnarmál - 01.01.2004, Blaðsíða 24

Áhrif Eyrarsundsbrúarinnar
Brúin byggð með eitt
borgarsamfélag í huga
Ein helstu rökin fyrir byggingu brúarinnar yfir Eyrarsund voru að mynda eitt atvinnu- og þjónustu-
svæði; borgarsamfélag beggja vegna sundsins og landamæranna.
í 7. tölublaði Sveitarstjórnarmála árið 2003 var
vitnað til fréttar Svenska Dagbladet þess efnis
að margt bendi til þess að Kaupmannahöfn á
Sjálandi og Malmö á Skáni séu að vaxa saman
og mynda eitt borgarsamfélag þremur árum
eftir að Eyrarsundsbrúin var tekin í notkun. í
fréttinni kom meðal annars fram að þrisvar
sinnum fleira fólk ferðast daglega yfir Eyrar-
sund en á árinu 2000 og fleiri og fleiri Danir
kjósa að búa á Skáni. Bjarki Jóhannesson, fyrr-
um forstöðumaður þróunarsviðs Byggðastofn-
unar og nýráðinn sviðsstjóri umhverfis- og
tæknisviðs EJafnarfjarðarkaupstaðar, starfaði
um árabil hjá borgarskipulaginu í Malmö og
vann meðal annars við að skipuleggja byggða-
kjarna þar sem brúin tekur land á Skáni.
Byggð með eitt samfélag í huga
Bjarki segir að þótt brúin sé ný þá sé hug-
myndin að baki tengingar Kaupmannahafnar
og Malmö með þessum hætti nær 100 ára
gömul. Á þeim tíma hafi menn viljað grafa
jarðgöng undir Eyrarsund þótt ekki hafi orðið
af því. Um 1970 hafi aftur verið farið að huga að vegtengingu á
milli Danmerkur og Svíþjóðar og þá með brú í huga fremur en
göng. Annars vegar hafi verið um að ræða brú á milli Kaup-
mannahafnar og Malmö eins og byggð hefur
verið en hins vegar tengingu á milli
Helsingjaeyrar og Helsingborgar í Svíþjóð. Sú leið sé styttri og
hefði eflaust kostað minna. Ástæða þess að Eyrarsundsleiðin hafi
verið valin hafi einfaldlega verið sú að hún tengir borgirnar með
beinum hætti og skapi þannig möguleika á að mynda þarna eitt
atvinnu- og íbúasvæði.
ESB inngangan ýtti á eftir
Innganga Danmerkur og Svíþjóðar í Evrópusambandið ýtti á eftir
þessari framkvæmd, að sögn Bjarka. Með ESB hafi orðið ýmsar
breytingar og meðal annars
hafi sú hugsun rutt sér til rúms
að leggja beri áherslu á sam-
eiginleg atvinnu- og þjónustu-
svæði fremur en þjóðrfki og þá
einkum horft til svæða sem eigi
margt sameiginlegt og geta
styrkt hvort annað með nánari
samvinnu þótt landamæri skilji þau að. Kaupmannahafnarsvæðið
og Malmö og raunar allur Suður-Skánn uppfylli þessi skilyrði,
ekki síst fyrir þá sök að mjög öflug háskólasamfélög sé að finna
bæði í Kaupmannahöfn og í Lundi í Svíþjóð. Bæði svæðin búi að
öflugum háskólasjúkrahúsum og beggja vegna
sundsins sé að finna aðrar öflugar heilsustofn-
anir og mikla þekkingu í heilsu- og heilbrigðis-
fræðum. Auk vísindastofnana í heilbrigðisfræð-
um starfi einnig mörg öflug fyrirtæki á sviði
hátækni, bæði á Kaupmannahafnarsvæðinu og
einnig Svíþjóðarmegin, sem geri svæðið sem
heild mjög öflugt í vísinda- og tæknigreinum.
Húsnæðismál og tæknisamfélag
Það er vel þekkt að háskólafólk kjósi að búa á
háskólasvæðum eða í grennd við þau að námi
loknu, hvort sem það vinnur á þessum sömu
svæðum eða lengra í burtu. Fólk setur ferðir á
milli heimilis og vinnustaðar ekki fyrir sig og í
mörgum löndum gildir annar hugsunarháttur
hvað það varðar en algengast er hér á landi,
að sögn Bjarka. Einungis sé um 20 mínútna
lestarferð á milli borganna sem sé mun
skemmri vegalengd en margir Vesturlandabúar
þurfi að ferðast til og frá vinnustað. Húsnæðis-
skortur í Kaupmannahöfn komi einnig við sögu
og hafi orðið til þess að Danir hafi tekið að
leita eftir íbúðarhúsnæði handan sundsins. Auðveldara hafi verið
að finna húsnæði í Svíþjóð og húsnæðiskostnaður sé lægri þar.
Þá kjósi margir ákveðna friðsæld í kringum heimili sín sem sé
auðveldara að finna á Skáni en í mjög þéttri byggð á Kaup-
mannahafnarsvæðinu. Þetta skýri að minnsta kosti að einhverju
leyti ásókn Dana í að búa Svíþjóðarmegin en ásókn fyrirtækja til
að flytja starfsemi sína í hina áttina, það er frá Svíþjóð til Dan-
merkur, megi ef til vill fremur skýra með aukinni nálægð við hið
öfluga vísinda- og tæknisamfélag í Danmörku auk nálægðar við
Mið-Evrópu.
Hlið að Mið-Evrópu
Bjarki segir að mjög hafi verið vandað til skipulagsgerðarinnar og
þeirrar byggðar og starfsemi sem var fyrirhuguð í upphafi. Brúar-
sporðurinn sé eins konar hlið
Skandinavíu að Mið-Evrópu
og til marks um það hafi verið
skipulögð um 70 hæða hótel-
bygging á svæðinu. Bjarki
segir enga spurningu um að
þessar auknu samgöngur
komi báðum hlutum hins nýja
samfélags; Kaupmannahafnarsvæðinu og Suður-Skáni, til góða.
Áhrifin séu þó ekki að fullu komin fram, meðal annars vegna
þess að erfiðlega hafi gengið að samræma ýmis lög og reglur á
milli landanna. í því sambandi megi nefna skattareglur og reglur
Bjarki Jóhannesson starfaði um árabil hjá
borgarskipulaginu í Malmö og vann meðal
annars við að skipuleggja byggðakjarna þar
sem Eyrarsundsbrúin tekur land á Skáni.
Bjarki Jóhannesson segir að með ESB hafi orðið
ýmsar breytingar og meðal annars hafi sú hugsun
rutt sér til rúms að leggja beri áherslu á sameigin-
leg atvinnu- og þjónustusvæði fremur en þjóðríki.
24