Sveitarstjórnarmál - 01.03.2004, Blaðsíða 30
Er grunnskólinn kominn til sveitarfélaganna?
Frá 1. ágúst 1996 hafa sveitarfélögin borið
alla ábyrgð á rekstri og starfsemi grunn-
skólanna í landinu en fram að þeim tíma
var grunnskólinn samstarfsverkefni ríkis og
sveitarfélaga. Grunnskólinn er eins og
kunnugt er langstærsta verkefni sveitarfé-
laganna. Samband íslenskra sveitarfélaga
ákvað að efna til sérstaks grunnskólaþings
26. mars (væntanlega þegar afstaðið þegar
blaðið kemur til lesenda) undir yfirskrift-
inni „Er grunnskólinn kominn til sveitarfé-
laganna?" Á grunnskólaþingi er ætlunin
að ræða hvort sveitarfélögin hafi það for-
ræði á málefnum grunnskólans sem eðli-
legt er að þau hafi til að geta lagað rekstur
og starfsemi hans að staðbundnum að-
stæðum og viðhorfum og þannig nýtt rétt
sinn til sjálfstjórnar. Það er líka ætlunin að
ræða sameiginlega stefnu sveitarfélaga í
grunnskólamálum og lögð verður áhersla
á að þátttakendur taki virkan þátt í um-
ræðum. Á grunnskólaþing eru boðaðir
kjörnir fulltrúar í sveitarstjórnum og
nefndum, sem fara með málefni grunn-
skólans, framkvæmdastjórar sveitarfélaga,
skólastjórar og aðrir stjórnendur fræðslu-
mála í sveitarfélögum.
Þetta er í fyrsta sinn, síðan sveitarfélög-
in yfirtóku allan grunnskólann, sem Sam-
band íslenskra sveitarfélaga kallar sveitar-
stjórnarmenn saman til að ræða málefni
grunnskólans á þessum forsendum. Sveit-
arfélagasamböndin annars staðar á Norð-
urlöndum standa reglulega fyrir slíkum
þingum. Markmiðið er að grunnskólaþing
verði reglulegur samráðs- og lærdómsvett-
vangur sveitarstjórnarmanna um það sem
efst er á baugi hverju sinni í málefnum
grunnskólans.
Menntamálaráðherra, Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir, mun ávarpa þingið. Fulltrú-
ar frá þremur mismunandi sveitarfélögum
munu fjalla um stefnu sveitarfélaga í
grunnskólamálum. Þeirri spurningu mun
verða velt upp hverjir stjórni grunnskólan-
um í raun. Gerður verður samanburður á
stöðu íslenskra sveitarfélaga gagnvart
grunnskólanum og stöðu sveitarfélaga
annars staðar á Norðurlöndunum. Fjallað
verður um áhrif kjarasamninga á grunn-
skólastarf, hlutverk skólastjóra í breyttu
skólaumhverfi og samstarf og verkaskipt-
ingu milli kjörinna fulltrúa og embættis-
manna. Loks verða haldin framsöguerindi
um stjórnun breytinga í rekstri og starf-
semi grunnskóla. Eftir framsöguerindin
munu fara fram umræður þar sem leitast
verður við að draga fram sameiginleg
áherslu- og hagsmunaatriði sveitarfélaga
gagnvart grunnskólanum. Þannig er stefnt
að því að grunnskólaþingið verði til að
gefa skýrari mynd af viðhorfum sveitar-
stjórnarmanna til grunnskólamála og
stöðu grunnskólans hjá sveitarfélögum.
Afrakstur grunnskólaþings geti því orðið
mikilvægt innlegg í vinnu við hagsmuna-
gæslu fyrir sveitarfélögin og stefnumótun
um málefni grunnskólans.
Fjallað verður um málefni grunn-
skólans í næsta tölublaði Sveitarstjórnar-
mála.
Neyðarlínan -112
Með lögum nr. 25 frá 3. mars 1995 var
ákveðið að ríkisstjórnin skyldi eigi siðar en
31. desember 1995 koma upp samræmdri
neyðarsímsvörun fyrir ísland. Þar var gert
ráð fyrir að kostnaður við uppbyggingu og
rekstur vaktstöðvar eða vaktstöðva að svo
miklu leyti sem hann væri ekki greiddur af
tekjum fyrir selda þjónustu skyldi greiddur
að hálfu af ríkissjóði og að hálfu af sveitarfé-
lögunum og skyldi hlutur þeirra innheimtur
hjá hverju sveitarfélagi um sig í samræmi
við íbúatölu.
Með yfirlýsingu sem ráðherrar fjármála
og félagsmála gáfu hinn 13. desember 1996,
tók ríkissjóður að sér að fjármagna hlut
sveitarfélaga í rekstri neyðarsímsvörunar, en
yfirlýsingin var gefin í tengslum við breytta
verkaskiptingu ríkis og sveitarfélaga. Hafa
sveitarfélögin ekki verið krafin um greiðslu
kostnaðar við neyðarsímsvörun í samræmi
við þetta.
Eftir setningu laganna frá 1995 var stofn-
að hlutafélag um rekstur vaktstofu til að reka
neyðarsímsvörun. Nefnist hlutafélagið
Neyðarlínan og gerði dóms- og kirkjumála-
ráðuneytið samning við félagið í október
1995 um rekstur vaktstofu. Vaktstofan er í
húsnæði Slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins
við Skógarhlíð, en á sama stað eru höfuð-
stöðvar slökkviliðs höfuðborgarsvæðisins,
miðstöð leitar- og björgunar, sem rekin er af
almannavarnadeild ríkislögreglustjóra, og
fjarskiptamiðstöð lögreglunnar. Stefnt er að
því að allir helstu viðbragðsaðilar við slys-
um og náttúruhamförum hafi starfsaðstöðu á
sama stað. Þá er verið að koma upp vara-
búnaði fyrir Neyðarlínuna, almannavarna-
deild ríkislögreglustjóra og fjarskiptamiðstöð
lögreglunnar í húsnæði lögreglustöðvarinnar
á Akureyri.
Neyðarlínan hf. er í dag í eigu ríkissjóðs,
sem á 62,5% hlutafjár, Reykjavíkurborgar,
sem á 12,5%, og öryggisgæslufyrirtækisins
Securitas ehf., sem á 25% hlut í félaginu.
í dag svarar Neyðarlínan um 300 þúsund
símtölum á ári og ýmist leysir starfsfólk
hennar úr tilefni símtala eða miðlar þeim til
lögreglu, slökkviliðs eða annarra viðbragðs-
aðila.
Neyðarlínan hefur komið sér upp mjög
fullkomnum tölvubúnaði og landupplýsinga-
kerfi og notar fjarskiptamiðstöð lögreglunnar
sama búnað, en hún þjónar í dag lögreglu-
liðunum á Selfossi, í Keflavík, Hafnarfirði,
Kópavogi og Reykjavík. Frekari útfærsla á
starfsemi hennar er fyrirhuguð eftir því sem
viðeigandi fjarskiptamöguleikar opnast.
Upplýsingakerfi Neyðarlínunnar gera það
mögulegt að sjá á sjónvarpsskjá hvaðan
hringt er. Neyðarlínan hefur meðal annars
sett inn í kerfið nákvæm kort af byggðinni á
höfuðborgarsvæðinu og fjölmörgum byggða-
kjörnum og gerir það henni kleift í mörgum
tilvikum að rekja neyðarköll til ákveðinna
húsa. Það gerir það aftur mögulegt að vara
nágranna þess, sem neyðarkallið sendir, við
í tilvikum þar sem viðkomandi einstaklingi
er það ekki mögulegt, til dæmis vegna sjúk-
dómsáfalls eða slyss og einnig getur það
flýtt fyrir komu öryggisliðs á staðinn.
Því miður hefur ekki tekist að afla korta
af byggð allra þéttbýliskjarna og kemur það
niður á þjónustu Neyðarlínunnar og öryggi
íbúa. Eru það því tilmæli að sveitarstjórnir
þeirra þéttbýliskjarna, sem ekki hafa sent
slík kort, geri það hið fyrsta. Séu einhver
sérstök vandamál því samfara er Neyðarlín-
an tilbúin til þess að reyna að greiða úr
þeim í samvinnu við heimamenn. Nánari
upplýsingar gefur forstjóri Neyðarlínunnar,
Þórhallur Ólafsson, í síma 570 2000.
<%>
30