Sveitarstjórnarmál - 01.04.2004, Blaðsíða 13

Nauðsynlegt sé að styðja og efla foreldra,
meðal annars með virkri fjölskyldustefnu
og rafrænu samfélagi fyrir alla en einnig
að skapa samfellu á milli skólastiga. Yfir-
færsla grunnskólans til sveitarfélaganna
hafi greitt leiðina til þess að mæta þeim
kröfum. Björg sagði nauðsynlegt fyrir
sveitarstjórnarfólk að taka þátt í umræðum
um málefni grunnskólans, innra starf hans
og stefnumótun. Slík umræða sé ekkert
einkamál skólafólks. Ásdís Halla sagði lög
og reglugerðir ekki koma í veg fyrir þróun
fjölskyldustefnu innan grunnskólans.
Meira svigrúm sé fyrir hendi en menn geri
sér grein fyrir en fjöreggið þurfi að klekjast
út. „Fyrsti áratugurinn var tími aðlögunar
en á næsta áratug, 2005 til 2015, mun
sókn sveitarfélaganna eftir betri menntun
einstaklinganna og betri nýtingu fjármagns
aukast og skapa aukna ánægju nemenda
og foreldra þeirra. Við eigum að taka
frumkvæði og sækja fram með sveigjan-
leika, tillit til fjölskyldunnar og valfrelsi að
leiðarljósi," sagði Ásdís Halla.
Mikil fjölgun greininga
Smári sagði kostnað sveitarfélaganna við
rekstur grunnskólans hafa aukist mikið hjá
öllum sveitarfélögum á síðustu árum.
Meginástæður þess væru miklar launa-
hækkanir í síðustu kjarasamningum en
einnig fjölgun starfsfólks. Smári sagði að
fjölgun starfsfólks mætti að hluta rekja til
fjölgunar greininga og aukinnar þjónustu
við börn með sérþarfir auk fjölgunar al-
mennra kennslustunda. Hann sagði vand-
ann liggja að hluta í því að þeir sem önn-
uðust greiningar hefðu takmarkaða kostn-
aðarvitund en þeir sem taki ákvarðanir um
fjármál hafi takmarkaða þekkingu á störf-
um greinenda og ráðgjafa. Smári benti á
að sveitarstjórnarmenn í smærri og meðal-
stórum sveitarfélögum ættu oft erfiðara
með að segja nei vegna nálægðar þegar
greiningar krefðust aukins kostnaðar, til
dæmis vegna mannaráðninga.
Hvar á þessi þróun að enda?
„Rekstrarkostnaður grunnskólanna hefur
aukist um á bilinu 25 til 34% á árunum
frá 1999 til 2001 en ef tekið er mið af
tímabilinu frá 1999 til 2003 hefur þessi
sami kostnaður hækkað um á bilinu 70
upp í 107%. Tölurnar lækka í 50-70% ef
millifærð húsaleiga og gjaldfærðar fjárfest-
ingar eru ekki taldar með," sagði Smári og
spurði hvar þessi þróun ætti að enda.
Hann sagði sveitarstjórnarmenn vilja að
skólarnir veiti góða þjónustu en þó sé
ætíð spurning um hversu langt sé hægt að
ganga.
Samstarf þarf að byggjast á trausti
„Samstarf kjörinna fulltrúa sveitarfélaga og embættismanna þarf að byggjast á trausti," segir Gunnar
Gíslason deildarstjóri.
Gunnar Gíslason, deildarstjóri skóladeild-
ar Akureyrarkaupstaðar, fjallaði um sam-
starf kjörinna fuiltrúa og embættismanna í
erindi sínu á Grunnskólaþingi Sambands
íslenskra sveitarfélaga. Hann sagði sam-
starf þessara aðila snúast um flókna mála-
flokka og að grunnskólinn sé einna viða-
mestur þeirra. Þar þurfi að taka tillit til
þátta á borð við lög, reglugerðir, úrskurði
og kjarasamninga auk þess sem þjónustan
verði sífellt að vera til umfjöllunar. Hvaða
þjónusta sé veitt, í hversu miklum mæli
og hver gæði hennar eigi að vera.
Miklar kröfur til grunnskólans
Gunnar sagði miklar kröfur gerðar til
grunnskólans, þeirra sem þar starfa og
einnig þeirra sem þurfa að fjalla um mál-
efni hans vegna-setu í sveitarstjórnum og
skólanefndum sveitarfélaga. Þessar kröfur
komi frá skólastjórnendum og kennurum
en einnig frá foreldrum. Hann sagði
kjörna fulltrúa oft hafa skamma viðdvöl í
sveitarstjórnum og nefndum og á þeim
tíma þurfi þeir að setja sig inn í margvís-
leg mál og málaflokka og skapa sér mikla
yfirsýn. Þeir hafi því oft ekki mikinn tíma
Cunnar Císlason, deildarstjóri skóladeildar Akur-
eyrarkaupstaðar.
til þess að setja sig inn í málin enda sinni
þeir gjarnan öðrum störfum og þátttakan f
sveitarstjórnarmálum sé aukastarf. Þeir
þurfi að geta treyst á upplýsingagjöf og
aðra ráðgjöf til þess að byggja ákvarðanir
á og það krefjist ákveðins trausts í sam-
skiptum kjörinna fulltrúa og embættis-
manna.
Sjálfvirk aukning þjónustu
og kostnaðar
Gunnar nefndi sérkennslu sem dæmi um
[njónustu innan grunnskólans þar sem
mikil aukning hafi orðið á undanförnum
árum og sýndi dæmi um það í tölulegum
upplýsingum frá Akureyrarkaupstað. Hann
sagði að á sex ára tímabili hafi grunn-
skólanemendum á Akureyri fjölgað um
6,8% en á sama tíma hafi sérkennsla auk-
ist um 38%. Gunnar sagði þjónustu og
kostnað víða hafa aukist og sveitarstjórn-
armenn oft eiga erfitt með að standa gegn
því sem að hann nefndi „sjálfvirka kostn-
aðaraukningu".
Hann sagði nálægðina skapa ákveðinn
þrýsting á sveitarstjórnarmenn en ekki
væri um neitt eftirlit í þessum efnum að
ræða af hálfu þriðja aðila. I nútíma samfé-
lagi væri nauðsynlegt að kjörnir fulltrúar
hefðu skýrar vinnureglur til þess að fara
eftir og að þeir vinni samkvæmt ramma-
fjárveitingum. Einnig sé nauðsynlegt að
auka valddreifingu, sjálfstæði og ábyrgð
auk þess að gefa sveitarstjórnarmönnum
kost á ráðgjöf og mati frá öðrum.
SFS
TÖLVUMIÐLUN
www.tm.is
13