Sveitarstjórnarmál - 01.04.2004, Síða 18

Búskapur setti lengi svip á Crindavíkurbæ
og gerir raunar enn. Hér eru nokkrir
reiðskjótar Crindvíkinga utan hesthúsdyra
í góðviðri í lok mars.
Grindavíkurbær
Hafnargerðin
opnaði nýrri þ
róun leið
Hafnargerð opnaði nýjum tíma leið í Grindavík en Grindvíkingum hefur fjölgað úr nokkrum hundruð-
um í nær hálft þriðja þúsund á hálfri öld.
Grindavíkur er fyrst getið í Landnámu og
saga verslunar nær aftur fyrir næstsíðustu
aldamót er Einar Einarsson í Garðhúsum
hóf verslun 1897. Útvegur, verslun og
nokkur landbúnaður hafa sett svip á byggð-
ina og samfélagið um áratugi. Sterkir út-
vegsbændur bjuggu í Grindavík og enn má
finna sauðfé og hross í eigu bæjarbúa þótt
búskapurinn teljist orðið til tómstunda-
starfa. Hafist var handa við gerð skipalægis
í Hópinu árið 1939 en eftir 1950 hófst
vinna við alvöru hafnargerð. í dag er
Grindavíkurbær með öflugri útvegsbæjum á
landinu.
Vertíðarfólkið settist að
„Það hafa orðið miklar breytingar hér frá
því að Grindavík var gerð að kaupstað,"
segir Loftur Jónsson, starfsmaður Olís í
Grindavík og skoðunarmaður Grindavíkur-
bæjar. íbúar voru aðeins um 350 um alda-
mótin 1900 og voru orðnir um 730 árið
1960. íbúatalan tvöfaldaðist því á um sex áratugum. Eftir 1960
tók íbúum að fjölga hraðar og voru orðnir um 1.000 átta árum
síðar. I dag eru þeir 2.421. Loftur segir fjölgunina á þessum tíma
einkum skýrast af vertíðunum þegar mikið var um aðkomufólk í
bænum. Talsvert hafi verið um Færeyinga og einnig fólk utan af
landi og þá einkum af Norðurlandi þar sem aðstæður til útgerðar
minni báta voru erfiðar að vetrinum. „Sumt af þessu fólki settist
hér að. Ungir menn kynntust stúlkum hér syðra og stofnuðu
heimili í Grindavík og aðrir fluttu fjölskyldur með sér. Vertíðar-
vinnan átti sinn þátt í fjölguninni." Loftur segir að íbúum hafi aft-
ur fjölgað verulega á áttunda áratugnum í kjölfar gossins íVest-
mannaeyjum í ársbyrjun 1973. Fólk úr Eyjum hafi þá sest að í
Grindavík auk þess sem Grindavíkurhöfn
hafi verið notuð sem verstöð margra Eyja-
báta á meðan hafnar- og athafnaskilyrði
voru ekki fyrir hendi í Vestmannaeyjum.
Bátaútgerðin undirstaða
Grindavíkurbær er eina byggðarlagið á
Reykjanesi sem haldið hefur hlutdeild sinni
í fiskveiðum. Aflaheimildir eru yfir 30 þús-
und tonn í þorskfgildum og yfir 70 bátar
eru skráðir í Grindavík. Stærstu fyrirtækin
sem reka starfsstöðvar í bænum eru Þor-
björn Fiskanes og Samherji en auk annarra
má nefna útvegsfyrirtækin Vísi, Stakkavík og
Gjögur frá Grenivík sem verið hefur með
aðstöðu í Grindavíkurbæ í mörg ár. Staða
sjávarútvegsins er því allt önnur en í ná-
grannabyggðunum þaðan sem aflaheimildir
hafa verið seldar burt á undanförnum árum.
Loftur segir mikla þróun hafa orðið f sjávar-
útveginum sem rekja megi allt aftur til hafn-
argerðarinnar um og upp úr 1950. „Fram
að þeim tíma voru engin skilyrði til annars en smábátaútgerðar.
Trillur voru settar upp með handspili og stærri bátar lágu við
legufæri. Tilkoma stærri síldveiðiskipa kallaði meðal annars á
bætta hafnaraðstöðu og þróun sjávarútvegsins hélst þannig í
hendur við uppbyggingu hafnarmannvirkjanna." Loftur segir að
togaraútgerð hafi aftur á móti aldrei náð verulegri fótfestu því alla
tíð hafi verið erfitt fyrir svo stór skip að athafna sig á hafnarsvæð-
inu þar til nú. Þegar Samherji var stofnaður til öflunar hráefnis
fyrir frystihús í Grindavík, Hafnarfirði og Kópavogi voru þeir með
aðstöðu fyrir togarana að öllu leyti annars staðar," segir Loftur og
bætir við að bátaútgerðin hafi verið undirstaða sjávarútvegsins og
raunar atvinnulífsins í bænum.
Loftur jónsson, skoðunarmaður hjá Grindavíkurbæ
og starfsmaður Olís.
18
<%>
6
TOLVUMIÐLUN
H-Laun
www.tm.is