Boðberi K.Þ. - 01.05.1997, Blaðsíða 14
standa undir fámennri forréttinda stétt. Ágóða af
verslun og annarri starfsemi eiga þau að skila til
þeirra semhann skapa, félagsmanna, verða veltufé
félagsins og varðveitast í stofnsjóðum eða koma
til útborgunar ef vel gengur. Félagið á að vera eign
einstaklinganna, eign sem menn leggja i
sameiginlegan sjóð þar sem hver á sinn hlut eftir
ffamlagi.
Lögumsamvinnufélögfrá 1991 staðfestaþennan
skilning. í þeim er gert ráð fyrir stofnsjóðum, sem
skapast af viðskiptum manna. Sjóðimir skulu
verðbættir og vaxtareiknaðir á svipaðan hátt og
almennt gerist um sparifé. Aðrir sjóðir, sem lögin
gera ráð fyrir em varasj óður sem aldrei má þó verða
hærri en sem svarar 25% af stofnsjóði. Hliðstæð
ákvæði em í samþykktum KÞ. Þá er líka gert ráð fyrir
að stofna megi sjóði t.d. til menningarmála.
Þetta virðast mér vera einu "Óskiptanlegu"
sjóðimir sem gert er ráð fyrir. Stofnsjóðurinn er
skiptanlegur þar á hver sinn hlut eftir ffamlagi,
viðskiptum.
í lögum um hlutafélög em ákvæði sem koma í veg
fyrir að félagið sjálft geti átt nema lítið afhlutabréfúm
í félaginu og þá til skamms tíma. í hvomgu þessara
félagsforma er gert ráð fyrir stórum
"Óskiptanlegum" sjóðum. Löggjafmn virðist líta
svo á að ekki sé æskilegt að félögin séu að ráðskast
með fjármuni sem ekki em eign ákveðinna
einstaklinga.
Ein skýring þessa ákvæða gæti verið sú að verið
sé að koma í veg fyrir að of mikið fjármagn hlaðist
á fárra hendur ánþess að þeirberi beina fjárhagslega
ábyrgð. Þótt félagið tapi hafi þeir sitt á þurm. Hvað
sem því líður er greinilegt að löggjafmn lítur svo á
að ekki sé æskilegt að miklir fjármunir félaga eða
fyrirtækja séu án persónulegrar eignar.
Samvinnulögin og samþykktir KÞ virðast fara
saman við þær hugmyndir sem réðu stefnunni á
fyrrihluta aldarinnar.
Nú stöndum við frammi fyrir þeirri staðrey nd að
mestur hluti eigna félagsins er í sjóði sem enginn
veit hver á, félagamir geta ekki lengur bent á sína
ákveðnu eign.
Það sem áður var einfallt og ljóst, meðan
stofnsjóðir vom virkir, og eignir félagsins í reynd
eign félagsmanna, er nú orðið flókið mál sem tæplega
verður leyst svo ölluni líki.
Ráðgjafi ffamtíðamefhdar (J.S.) segir í erindi sem
hann flutti á aðlfúndi SÍ S 21.11.96" Við verðum að
skipta öllu eigin fé félaganna úr óskiptanlegum
varasjóðum inn á stofnsjóðsreikninga
félagsmanna". Hann telur að í þessu efni sé
"einfaldlega spurt um það hvort menn vilji vera
samvinnumenn eða ekki" Emm við þá komirþað
langt út af vegi hinnar gömlu samvinnu og því sem
samvinnufélög gera ráð fyrir að við náum honum
ekki aftur? Vissulega er svo ekki, en stefnunni
verður að breyta.
Það verður að skapa farveg sem geri mögulegt að
hinn "óskiptanlegi" sjóður renni smátt og smátt í
stofnsjóði félagsmanna og kaupfélagið verði aftur
óumdeilanleg eign félaganna og þeir beri ábyrgð á
velferð þess og fr amtíð um leið og þeir efla sinn hag.
Miklu skiptir að það sem unnið hefúr verið í
þessum málum undanfarið verði nýtt.
Mér finnst litlat líkurtil þess að gagnlegar umræður
um málið geti farið fram á hefðbundnum
deildarfúndum eða aðalfúndi til þess eru þeir
ofsetnir af hefðbundnum störfum. Sérstakan
almennan fúnd eða fúndi verður að halda þar sem
framtíð og stefna KÞ verður eina málið.
Vera má að ekki mæti margir á slíka fundi. Það
skiptir ekki höfúð máli heldur hitt að almennir
félagar fái möguleika til að fylgjast með málum og
tækifæri til að láta sína skoðun i ljósi.
Ég held að ekki sé vanþörf á að minna menn á
hvert hlutverk KÞ hefúr verið og hvert það gæti
verið í framtíðinni, ef vel verður að málum staðið.
Nú er boltinn hj á stjóm félagsins og á miklu veltur
hvemi hún spilar. Égheld að að hennar versti leikur
væri að móta tillögur án frekari umfjöllunar, tillögur
sem samþykktar yrðu.
Jón í Fremstafelli og Guðmundur i Fagranesi stinga
saman nefjum. E.Lv. um málefni Kaupfélagsins.
14