Boðberi K.Þ. - 01.09.1997, Blaðsíða 8

Víkingarnir og osturinn.
V I þýðingu Hlífars Karlssonar J
I nýjasta tölublaði Mjóíkurfrétta,
málgagni danska mjólkuriðnaðarins las
ég eftirfarandi grein eftir J.M. Buch
Kristensen skólameistara á Dalum
tekniske skole, þangað sem flestir
Islendingar sœkja menntun sina í
mjólkurfrœði, og ákvað að snara henni á
íslensku, lesendum Boðberans tilfróðleiks
og skemmtunar.
Það ber að hafa í huga að samkvæmt
alþj óðlegum skilgreiningum flokkast íslenska
skyrið sem ostur þar sem hleypir er notaður
viðframleiðsluna.
Steingervingur af900 ára gömlum osti sem
fannst á Islandi fyrir 100 árum, sannar að
víkingamir voru miklir ostaframleiðendur.
Sú hlið á víkingunum sem sneri að
matvælavinnslu og að þeir voru í reynd fyrstir
Norðurlandabúa til að framleiða ost í háum
gæðaflokki hefur ekki farið hátt. Ostur hefur
verið framleiddur áNorðurlöndum í 5000 ár,
en þróun ostagerðarinnar hófst ekki fyrr en í
kringum 900 (e.Kr.) þegar víkingamir á
ferðum sínum vítt um Evrópu kynntust tækni
og vinnubrögðum sem þeir svo íluttu með sér
heim.
Á víkingatímanum var mjólk og
mj ólkurafurðir mikilvægur þáttur í daglegri
neysluNorðurlandabúa.
í íslensku fomsögunum kemur fram að
víkingamir sem fluttu til íslands kringum 900
fluttu með sér þekkinguna á að vinna ost úr
mjólk.
Þettarifjaðistupp fyrirmérnýlegaþegarég
rakst á meira en 100 ára gamalt vísindakver
í bókasafninu hér á Dalum. Kverið er frá
1887 gefiðútafhinuíslenskaFomleifafélagi
oghöfimdurinn þekktasti vísindamaður Dana
áþessu sviði áþeim tímaprófessor V. Storch
í Kaupmannahöfh.
Kverið bar þann langa og lýsandi titil,
“Efnafræði og smásjárrannsókn á dularfullu
efni fundnu við uppgröft, gerðan fyrir hið
í slenska F omleifafélag af S igurði V igfussyni
á Bergþórshvoli á íslandi þar sem að sögur
segja að höfðinginnNjáll, konahans og synir
hafí verið brennd inni árið 1011.”
Prófessor V. Storch lýsir í riti þessu hvemig
hinn íslenski ví sindamaður Sigurður Vigfússon
fann dularfullt hvítt efni við uppgröftinn á
Bergþórshvoli 1883 - 1885.
Þetta dularfulla hvíta efni var sent til
rannsóknarstofu Landbúnaðarháskólans í
Kaupmannahöfn sem prof. Storch veitti
forstöðu og var hann beðinn að rannsaka
þessar 900 ára steingerðu leifar. íslensku
fræðimennimir höíðu reyndar grun um að hér
væri um að ræða leifar af osti í töluverðu
magni.
í Njáls sögu segir frá því að innilokað
reyndi fólkið að slökkva eldinn með my su.
Það að menn sky ldu hafa mysu í svo miklum
mæli að stöðva mætti með húsbmna bendir t i 1
þess að allmikil ostagerð hafi farið fram á
Bergþórshvoliáþessumtíma.
í nokkrum af íslensku fomsögunum eins og
Sturlungu og Biskupasögunum segir frá því
að á íslenskum höfuðbólum til foma voru
tunnur með mysu s vo stórar að stálpuð böm
gátu hæglega dmkknað í þeim. Það kemur
einnig fram að búfé bæði nautgripum og
sauðfé, fjölgaði ört eílir landnám. V eigamesta
ástæðan var sú að mjög erfið skilyrði vom til
komræktar vegna legu landsins. Brauð var
8