Boðberi K.Þ. - 01.09.1997, Blaðsíða 9
ekki hluti af daglegum kosti manna fyrr en
kom fram á seinni hluta 19. aldar. íslensk
eldhús voru þannig ekki búin bakarofnum
fyrrenum 1880-90.
Prof. V.Storch fékk send 4 sýnishom af
hinuundarlegahvitaefiii sem fannst í öskulagi
á ákveðnu dýpi við uppgröftinn á
Bergþórshvoli. Hlutverkprof. V.Storchvar
nú að sanna að þetta hvíta efni væm
steingerðarleifarafostefni.
Við rannsóknir prof. V.Storchs á efninu
fann hann mikið magn af calsíum, fosfór og
köfnunarefni. Þá fannst einnighátthlutfall af
steinefnum og smá tréílísar og leir blandað í
hið hvíta efni. Þettastyður allt írásögnNjálu
af bmnanum á Bergþórshvoli. í hluta af
bænum hafa matvæli verið geymd og þar af
hefiir stór hluti verið ostur. Þegar brennandi
bærinnféll samanhefurmyndastheittöskulag
utan um kerið sem osturinn var geymdur í og
myndað einskonar ofn. Það að til skuli vera
steingerðar leifar af osti frá brunanum á
Bergþórshvoli skrifar prof. V.Storch má
þakkaákveðnucfni, neíhilegaleirblönduðum
1 Ostagerð MSKÞ. Ljósmynd Þórir Aðalsteinsson
jarðvegi sem uppleystur hefur bundist
fosfórsým í ostefifinu. Effosfórsýran í ostefifinu
hefði ekki bundist í leimum ogþannigmyndað
óuppleysanlegt efnasamband hefðu aldrei
orðið til ostaleifar frá brunanum á
Bergþórshvoli.
Prof. V.Storch sannar þannig 1886-87
með sínum efiiafiæði og smásjár rannsóknum
að ‘ ‘hvíta efifið” fiá brunanum á Bergþórshvoli
em efnaleifar frá súrmjólkurosti þar sem
samsetningin er sú sama og í dag.
Afþessu má draga þá ályktun að íslenska
ostaafurðin skyr og hinar þekktu norsku
ostategundir Pultost og Gammelost, dönsku
súrmjólkurostamir Fynsk rygeost, Knapost
og Skörost eigi sér meira en 1000 ára sögu.
Heimildir:
Bislcupasögurl, Reykjavík 1948. bls. 170-171.
Njals saga Viborg, 1994 bls. 235-239.
Prof. Storch,V.: Et ejendommeligt stof.
Kaupmannahöfh 1887 bls. 1-22.
Sturlungasaga I, Reykjavík 1946 bls. 492-493.
9