Morgunblaðið - 08.02.2012, Blaðsíða 21

UMRÆÐAN 21
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. FEBRÚAR 2012
fullnægjandi öryggi og þær verða
að vera til staðar. Hugmynd VM er
að með því að framkvæma kaupin
sem fyrst þá verði þyrlumálin leyst
þar til aðrar ákvarðanir verða tekn-
ar í framtíðinni. Leigð hefur verið
þyrla til að brúa bilið til bráða-
birgða meðan þær þyrlur sem LHG
er með í dag fara í viðhaldsstopp,
eins og kom í ljós núna þá eru vel
búnar þyrlur ekki alltaf á lausu
þegar hentar. Verið er að borga um
25,8 milljónir í leigu á mánuði fyrir
TF-GNAog 15,9 milljónir fyrir þá
nýju eða 41,5 milljónir fyrir báðar.
Væri hins vegar um 51,6 milljónir ef
verið væra að leigja tvær þyrlur
með sömu getu og Gná.
Í útreikningum sem VM hefur
lagt fram, mun afborgun af láni til
að kaupa tvær þyrlur verða um 39
milljónir á mánuði. Ekki má gleyma
því að eftir 10 ár á íslenska ríkið
þyrlurnar skuldlausar og getur þá
selt þær og notað söluandvirðið upp
í aðrar þyrlur. Eins og þetta er
framkvæmt í dag með leigu er verið
að henda peningum út um
gluggann.
Ég er búinn að fara nokkrar ferð-
ir í ráðuneytin til að kynna málið
fyrir embættismönnum ráðuneyt-
isins. Ég átti rúmlega klukkustund-
ar fund með Ögmundi Jónassyni í
lok síðasta árs þar sem ég fór yfir
málin. Ég bíð enn eftir niðurstöðu,
en mér skildist að ráðuneytið ætlaði
að skoða framkvæmdina á þessu og
taka ákvörðun. Ég skora á ráð-
herrann að fara í að skoða þessi
mál, það þarf ekki nema nokkrar
vikur til að ljúka þeirri vinnu. Þetta
er það brýnt mál að við höfum ekki
tíma til að bíða lengur.
Fjölskyldur sjómanna verða að
geta verið vissar um að öryggi að-
standenda þeirra sé eins vel tryggt
og hægt er.
Horfur næstu árin.
LHG á og rekur eina þyrlu, TF-
LIF. Þá er LHG með eina þyrlu á
leigu, TF-GNA til maí 2014. Mjög
fáar sambærilegar þyrlur af Super
Puma-gerð eru til í heiminum og
því er leigumarkaður eða kaup-
tækifæri mjög fá. Vitað er um eina
þyrlu til sölu en hún er ekki hæf til
næturflugs en að öðru leyti útbúin
til björgunarflugs yfir sjó. Verið er
að undirbúa útboð vegna rekstur
björgunarþyrlna á Svalbarða til
nokkurra ára eða fyrir árin 2014-
2020. LHG hefur vitneskju um að
spurst hefur verið fyrir um Gná
vegna þessa með það í huga að
bjóða hana fram ásamt annarri
þyrlu. Ef ekkert verður að gert eru
líkur til að eftir maí 2014 verði
LHG aðeins með eina þyrlu í
rekstri, Líf. Æskilegt er því að
tryggja sem fyrst rekstur á tveimur
þyrlum til viðbótar Líf til næstu 8-
10 ára eða þangað til nýjar björg-
unarþyrlur verða komnar í rekstur
LHG.
Nánari upplýsingar er hægt að fá
á gudmundur@vm.is
Höfundur er formaður VM – Félags
vélstjóra og málmtæknimanna.
Árið 2012 hófst með
látum. Hækkanir á
þjónustu ýmiss konar
eru komnar til fram-
kvæmda eða á döfinni.
Algengasta ástæðan er
sögð hækkun verðlags.
Kannski er þó ekki rétt
að segja að í kringum
þetta séu mikil læti því
þessar hækkanir laum-
ast aftan að fólki og
beinast margar að foreldrum.
Leikskólar
Ef við byrjum á yngsta stiginu þá
virtist jákvæð frétt berast á dögunum
þegar tilkynnt var að framlög vegna
dagforeldra yrðu hækkuð um 10%. Sé
tekið dæmi um barn í átta tíma vistun
þá fékk dagforeldri 37.000 kr. greiðslu
frá borginni vegna barnsins en fær nú
40.000 kr. En foreldrar njóta almennt
ekki góðs af þessu þar sem dagfor-
eldrar virðast líta svo á að hér sé um
launahækkun að ræða. Leikskólagjöld
eru vissulega mun lægri en gjöld til
dagforeldra en þau fara hækkandi og
margir foreldrar neyðast til að hafa
börn sín mun lengur í gæslu dagfor-
eldra þar sem erfitt er að fá leik-
skólapláss – gamalkunnur vandi sem
síst fer batnandi.
Niðurstaða Verðlagseftirlits ASÍ er
að miklar hækkanir hafi orðið á gjald-
skrám leikskóla í landinu milli ára.
Leikskólagjöld í Reykjavík hækkuðu
um 12-13% nú um áramótin. Aðeins
tvö sveitarfélög hafa ekki hækkað hjá
sér verðskrána síðan í fyrra en það
eru Ísafjarðarbær og Seltjarnarnes-
kaupstaður. Þess ber þó að geta að
leikskólagjöld eru hæst hjá Ísafjarð-
arbæ. Mesta hækkunin á almennri
gjaldskrá fyrir átta tíma gæslu með
fæði er hjá Reykjanesbæ, 16%, en um
40% verðmunur er á hæstu og lægstu
gjaldskrám sveitarfélaganna.
Grunnskólar
Vindum okkur yfir í grunnskólana.
Gjald fyrir skólamáltíðir barna í
grunnskólum Reykjavíkur hækkaði
um áramót og fer úr 275 kr. á máltíð í
310 kr. Fæðisgjaldið fyrir einn mánuð
hækkar því úr 5.500 kr. í 6.200 kr. og
jafngildir rúmlega 12% hækkun. Mest
hækkun á þriggja tíma daglegri vist-
un ásamt síðdegishressingu er í Hafn-
arfirði, um 19%. Því næst kemur
Fjarðabyggð með um 14% hækkun og
svo Reykjavík og sveitarfélagið
Skagafjörður með um
13% hækkun. Mesta
verðhækkun á hádeg-
ismat er einnig í Hafn-
arfirði, 25%. Akureyri
kemur þar næst með
14% hækkun. Einnig er
mikill munur á heildar-
gjaldi fyrir skóladag-
vistun með hressingu og
hádegismat milli sveit-
arfélaganna. Lægsta
mánaðargjaldið er hjá
sveitarfélaginu Skaga-
firði en hæsta hjá
Garðabæ. Öll sveitarfélögin sem skoð-
uð voru hafa hækkað hjá sér gjaldskrá
á þessari þjónustu milli ára og þá er
ekki tekið tillit til seðilgjalda eða ann-
arra innheimtugjalda sem leggjast of-
an á.
Framhaldsskólar
Ef litið er til framhaldsskóla þá
greiða nemendur þar skólagjöld líkt
og verið hefur en þar vegur einna
þyngst kostnaður við bókakaup. Hins
vegar má ekki gleyma kostnaði við
samgöngur og fæði. Nemafargjöld
Strætó hækkuðu um 10.000 krónur
fyrir árið og er stefna stjórnar Strætó
að sérstök afsláttarkjör verði smám
saman afnumin! Nemendur utan af
landi geta átt erfitt með að komast
heim í fríum vegna hærri flugfar-
gjalda auk þess sem rútufargjöld eru
há og eldsneytisverð í sögulegu há-
marki. Jöfnunarstyrkurinn (dreif-
býlisstyrkur) hefur einungis hækkað
lítillega milli ára. Auk þessa bjóða
ekki allir framhaldsskólar upp á mötu-
neyti og eru nemendur því oft að
kaupa sér misholla fæðu eins og sést
best á nýlegum niðurstöðum úr rann-
sókn á framhaldsskólanemum á Ak-
ureyri en þær benda til þess að offita
meðal framhaldsskólanema sé að
aukast.
Kemur eitthvað á móti?
Þrátt fyrir hækkanir á þjónustu
hafa barnabætur rýrnað um 20% mið-
að við verðlag síðustu þrjú ár og hafa
staðið óbreyttar frá árinu 2009. Lang-
flestir verða fyrir því að bætur þeirra
skerðast vegna þess að frítekjumarkið
er afar lágt þannig að fólk á lágmarks-
launum fær ekki fullar bætur. Nýj-
ustu fregnir herma að fjármálaráðu-
neytið hyggist ekki breyta þessu.
Engar viðræður eru um auknar
endurgreiðslur vegna tannlækninga
barna, jafnvel þó í fjárlögum hafi verið
gert ráð fyrir hækkun endur-
greiðslna. Foreldrar þurfa því að
greiða tugi þúsunda vegna tannvið-
gerða barna sinna. Viðmiðunar-
gjaldskrá Sjúkratrygginga, sem end-
urgreiðslan miðast við, hefur staðið í
stað árum saman meðan gjaldskrá
tannlækna hefur hækkað.
Til að kóróna þessa upptalningu má
nefna að börn fá ekki einu sinni að
ávaxta sparifé sitt svo vel sé. Sum
börn greiða fjármagnstekjuskatt.
Börn sem safna fé á sparnaðarreikn-
inga eru ekki skattlögð sem ein-
staklingar heldur eru þau skattlögð
með foreldrum sínum. Þau þurfa því
oft að greiða fjármagnstekjuskatt af
vöxtum þó vextirnir séu langt undir
frítekjumarki. Þá er raunávöxtun af
verðtryggðum sparireikningum ekki
nema um 1%.
Teknar saman eru þessar stað-
reyndir meira sláandi en ein og ein
frétt á stangli. Samfélagslegur ávinn-
ingur er enginn ef kostnaður hins op-
inbera er einfaldlega fluttur á heim-
ilin. Tilfinningin er sú að fólk skorti afl
til að berjast á móti straumnum og
taka á afleiðingum hrunsins. For-
eldrar eru þreyttir. Hins vegar eru
foreldrar öflugur þrýstihópur og með
því að taka höndum saman er líklegra
að á þá verði hlustað. Við krefjumst
þess að yfirvöld átti sig á og taki til
greina hvers lags byrðar eru lagðar á
fjölskyldur landsins.
Saumað að foreldrum
Eftir Hrefnu
Sigurjónsdóttur » Greinin fjallar um
hækkanir á þjónustu
sem foreldrar nýta sér
en þær eru talsverðar
og ekkert kemur á móti.
Hið mesta þjóðþrifamál
allt saman.
Hrefna Sigurjónsdóttir
Höfundur er framkvæmdastjóri Heim-
ilis og skóla – landssamtaka foreldra.
Hjálmari Hjálm-
arssyni var mikið
niðri fyrir í löngu
bréfi í Morgunblaðinu
í gær. Ástæðan var
fyrst og fremst sú að
undirritaður og Gunn-
ar I. Birgisson gætu
ekki verið starfhæfir í
bæjarstjórn Kópa-
vogs. Ekki er það mitt
verk að verja Gunnar
Inga Birgisson, tel ég hann full-
færan um það sjálfan. En hvað mig
varðar vekur það undrun mína að
það er ekki lengra síðan en í desem-
ber sem ég þótti meira en hæfur að
Hjálmars mati og annarra í þáver-
andi meirihluta til að vinna með
þeim fjárhagsáætlun fyrir árið
2012. En að beiðni hans og fleiri í
þáverandi meirihluta gekk ég í það
verk og svo að öllu sé haldið til
haga, var ég síðan sá eini af þeim
sjö bæjarfulltrúum sem unnu fjár-
hagsáætlunina sem mætti á alla þá
fundi sem sú vinna tók. En nú,
nokkrum vikum seinna, telur
Hjálmar mig kasta rýrð á trúverð-
ugleika bæjarstjórnar Kópavogs, þó
svo að vinna mín við fjárhagsáætlun
fyrir árið 2012 með honum hefði
ekki áhrif á trúverðugleika þáver-
andi bæjarstjórnar.
Ég ætla ekki að
ræða lífeyrissjóðsmálið
í fjölmiðlum en minni
Hjálmar á að ég er bú-
inn að fara bæði í
gegnum prófkjör í
Framsóknarflokknum
og kosningar meðal
Kópavogsbúa með
þetta mál, sem sér nú
loks fyrir endann á,
rétt um þremur árum
seinna. Ég ætla samt
ekki að fara niður á
það plan að benda á vankanta
Hjálmars Hjálmarssonar en segi
aðeins: Það er ljóst að það fer
Hjálmari ekki vel að setja sig á stall
því hann ber hvorki geislabaug né
vængi.
Hver er
óstarfhæfur?
Eftir Ómar
Stefánsson
Ómar Stefánsson
»Ekki er lengra síðan
en í desember sem
ég þótti meira en hæfur
að Hjálmars mati og
annarra í þáverandi
meirihluta til að vinna
með þeim fjárhags-
áætlun
Höfundur er bæjarfulltrúi í Kópavogi.
–– Meira fyrir lesendur
:
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími 569 1105
kata@mbl.is
.
PÖNTUNARTÍMI AUGLÝSINGA:
Fyrir kl. 16, mánudaginn 20. febrúar
Morgunblaðið gefur út
sérblað tileinkað
Food and Fun matarhátíðinni
með sérlega glæsilegri
umfjöllun um mat,
vín og veitingastaði
föstudaginn 24. febrúar.
Food and Fun verður
haldin í Reykjavík
29. febrúar - 4. mars
Food and Fun hefur fyrir löngu unnið sér
sess sem kærkominn sælkeraviðburður í
skammdeginu.
Líkt og fyrr koma erlendir listakokkar til
landsins og matreiða úr íslensku hráefni
glæsilega rétti á völdum veitingastöðum.
Með hátíðinni er stefnt að því að kynna
gæði íslenskra matvæla og veitinga-
mennsku sem gerir íslenskan mat jafn
ferskan og bragðmikinn og raunin er.