Morgunblaðið - 08.02.2012, Blaðsíða 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 8. FEBRÚAR 2012
Upplýst var í bandaríska tímaritinu
Vanity Fair í vikunni, að í fyrra hefði
fjölskylda emírsins í Qatar greitt
langtum hærra verð fyrir málverk
en áður hefur heyrst. Verkið er eftir
franska málarann Paul Cézanne
(1839-1906), ein af fimm myndum
sem hann málaði af mönnum við spil,
og var það keypt beint af gríska
skipakónginum George Embiricos.
Kaupverðið var um 250 milljónir
dollara, eða nær 28 milljarðar króna.
Fram að því var metverð fyrir
myndlistaverk 16 milljarðar króna,
en það var greitt árið 2006 fyrir
No.5, málverk Jacksons Pollocks frá
árinu 1948.
Hin fjögur málvekin sem Cézanne
málaði af mönnum við spil eru öll í
eigu virtra safna; The Metropolitan
Museum, Barnes Foundation, Cor-
tauld Institute og Musée d’Orsay.
Ætlunin er að verk Cézannes
skipi heiðurssess í þjóðarlistasafni
Qatar sem verður opnað árið 2014.
Hefur fjöldi verka verið keyptur fyr-
ir safnið, meðal annars eftir Warhol,
Mark Rothko og Damien Hirst.
Dýrasta
málverk
sögunnar
Spilamenn Hið verðmæta málverk
Cézannes er 130 cm á breidd.
Stefnumótakaffi nefnist dagskrá
sem hefur göngu sína í Menningar-
miðstöðinni Gerðubergi í kvöld kl.
20. Samkvæmt upplýsingum frá
skipuleggjendum er markmiðið með
dagskránni að gefa gestum færi á að
eiga stefnumót við fólk sem hefur
áhugaverða sögu að segja, gjarnan
af framandi menningarsvæðum.
Tómas R. Einarsson ríður á vaðið
og segir í kvöld frá kúbanskri tón-
listarhefð. Hann hefur farið í sjö
ferðir til Havana til að hlusta á tón-
list og hljóðrita eigin diska með kúb-
önskum tónlistarmönnum. Tómas
tekur með sér kontrabassann og
gefur tóndæmi um kúbanska tónlist
og hvernig hans eigin tónlist hefur
orðið fyrir áhrifum þaðan. Við flutn-
inginn nýtur hann aðstoðar Ómars
Guðjónssonar gítarleikara. Aðgang-
ur er ókeypis og allir velkomnir
meðan húsrúm leyfir.
Kúbönsk
tónlistarhefð
í Gerðubergi
Áhrif Tómas við kontrabassann.
Óreglustikur nefnist einkasýn-
ing Arnljóts Sigurðssonar sem
sýnd er í Gallerí Tukt. Í sýn-
ingunni tekst Arnljótur á við
mælingu heimsins. Með sam-
antvinnuðum brotum úr einka-
lífi sínu og áhugamálum skoðar
hann afstæði sitt gagnvart um-
heiminum. Sýningin hefur
sterkar skírskotanir í vísinda-
söguna, auk þess að vera per-
sónuleg.
Síðasti sýningardagur er laugardagurinn 11.
febrúar. Sýningin er hluti af dagskrá Vetrar-
hátíðar og verður opin á Safnanótt til miðnættis,
en annars á meðan Hitt Húsið sem rekur Gallerí
Tukt er opið.
Myndlist
Óreglustikur í Gall-
erí Tukt
Napóleon, eitt
verka Arnaldar.
Á laugardaginn sl. var opnuð
samsýning Félags frístunda-
málara í sýningarrýminu
ART67 að Laugarvegi 67.
Sýningin er hluti af Vetr-
arhátíð í Reykjavík og nefnist
„20x20“. Fjörutíu félagar sýna
áttatíu málverk sem öll eru 20
x 20 cm að stærð og eru sett
upp á einn vegg þannig að þau
mynda eina heild. Sagt er að
litagleði og kraftur einkenni
sýninguna og fjölbreytni og hugmyndaflug ráði
ríkjum.
Sýningin mun standa til 29. febrúar og er opin
virka daga milli kl. 12 og 18 og laugardaga kl. 12
til 16. Á Vetrarhátíð 10. febrúar er opið til kl. 23.
Myndlist
Félag frístunda-
málara sýnir
Veggspjald
sýningarinnar.
Skyggnst verður í skuggalegri
hluta menningararfs þjóð-
arinnar í Norræna húsinu
fimmtudaginn 9. febrúar kl.
20.30. Félagar úr Kammerkór
Seltjarnarneskirkju flytja
þjóðlög og önnur verk ís-
lenskra tónskálda þar sem
þjóðsagnaarfurinn er viðfangs-
efni. Tónleikagestum verður
boðið upp á nokkurs konar
baðstofustemningu þar sem
tónlist og frásagnir flétta skuggalega umgjörð um
drauga, útilegumenn og myrkari öfl sem gægjast
aftur úr fortíðinni þetta eina kvöld. Dagskráin er
hluti af Vetrarhátíð. Stjórnandi er Egill Gunn-
arsson og meðleikari Friðrik Vignir Stefánsson.
Tónlist
Skuggalegt í
skammdeginu
Flutt verða m.a.
þjóðlög.
Einar Falur Ingólfsson
efi@mbl.is
Á dögunum kom út bókin Aldarsaga
Háskóla Íslands 1911-2011. Þetta er
mikið verk, hátt í níu hundruð síður
með heimilda- og myndaskrám. Höf-
undar textans eru sagnfræðingarnir
Guðmundur Hálfdanarson, Sigríður
Matthíasdóttir
og Magnús Guð-
mundsson.
Fjalla þau á
vandaðan og ít-
arlegan hátt um
stofnun Háskól-
ans og þróun
hans, um breyt-
ingar á mennt-
un og áherslum,
stúdentalíf og samstarf við aðra há-
skóla, svo fátt eitt sé nefnt. Ritstjóri
bókarinnar er Gunnar Karlsson,
prófessor emeritus, og segir hann
þetta hafa verið níu ára ferli, frá því
fyrsti starfshópur var skipaður árið
2002 þar til bókin kom út, ríkulega
myndskreyttur doðrantur.
„Það var ákvörðun okkar að halda
efninu innan eins bindis. Við hefðum
alveg haft efni í tveggja, þriggja
binda verk, en mér fannst þetta
verða áhugaverðari gripur í einu
bindi,“ segir Gunnar þegar forvitn-
ast er um tilurð verksins.
„Auk mín skipuðu ritnefndina
fjórir fulltrúar fræðasviða háskól-
ans. Höfundarnir þrír eru síðan allir
sagnfræðingar,“ segir hann.
Í gegnum tíðina hafa ýmiss konar
rit og skýrslur verið gefin út á veg-
um Háskólans og höfundar höfðu
ríkulegar heimildir að sækja í.
„Jú, mikið er unnið upp úr skjala-
safni Háskólans,“ segir Gunnar.
„Háskóli er stofnun af því tagi að
hann framleiðir mikið af heimildum,
mikið er skráð og gefið út. Stofnunin
vinnur mikið með ritmál og það kom
í hlut höfundanna þriggja að fara í
gegnum það.“
Þótt áhersla sé á vandaðan og
upplýsandi texta þá er þessi ald-
arsaga ríkulega myndskreytt. Í bók-
inni eru myndir úr innra starfi skól-
ans en einnig fréttamyndir af
ýmsum viðburðum, gröf og teikn-
ingar, jafnvel skopmyndir sem birst
hafa í dagblöðum og stúdentablöð-
um. Gunnar annaðist myndritstjórn
verksins. Hann segist hafa lagt
áherslu á að hafa myndefni sem fjöl-
breytilegast.
„Háskólinn hefur mörg undan-
farin ár látið taka myndir af merkum
viðburðum og í raun var offramboð
af slíkum myndum, í samanburði við
myndir af hversdaglegu starfi í skól-
anum. En með því að leita og biðja
fólk að leita með okkur, fengum við
nægilegt myndefni.
Textinn er dálítið alvarlegur, eins
og eðlilegt er þegar sögð er saga há-
skóla, en ég reyndi að láta mynd-
irnar vega nokkuð upp á móti því.
Einstöku skoplegar myndir sýna
það sem um er rætt í textanum í
nokkuð öðru ljósi.“
Gunnar segir að vissulega hafi
verið ánægjulegt að fá bókina í
hendur á dögunum, eftir níu ára
vinnu við hana.
„Það var ánægjulegt að sjá verk-
inu ljúka. Við vorum á síðustu
stundu með það, síðasti spretturinn
vill oft verða nokkuð harðsóttur þeg-
ar stilla þarf saman margt fólk, en
við náðum að kalla að bókin hafi
komið út á afmælisárinu,“ segir
hann.
Viðamikil aldarsaga
 Segir sögu Háskóla Íslands í eina öld  Níu ára vinna að baki útgáfunni
 „Það var ánægjulegt að sjá verkinu ljúka,“ segir Gunnar Karlsson ritstjóri
Morgunblaðið/Sverrir
Ritstjórinn „Síðasti spretturinn vill oft verða nokkuð harðsóttur þegar
stilla þarf saman margt fólk,“ segir Gunnar Karlsson um Aldarsöguna.
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
„Hugmynd Harðar með þessum bókum var auðvit-
að að lýsa Laufási sem merkilegu höfuðbóli. Laufás
er að ýmsu leyti einstakur, en hann er líka dæmi-
gerður. Grunnhugsun Harðar
var að með því að rannsaka
sögu Laufáss, þ.e. bæinn, prest-
ana, kirkjurnar og kirkju-
munina, sé hægt að lýsa Ís-
landssögunni í leiðinni,“ segir
Mörður Árnason, ritstjóri bók-
arinnar Laufás við Eyjafjörð -
Kirkjur og búnaður þeirra eftir
Hörð Ágústsson sem nýverið
kom út. Um er að ræða síðara
bindið af verki Harðar um
Laufásstað, en fyrra bindið,
Laufás við Eyjafjörð - Staðurinn, kom út haustið
2004.
Aðspurður segir Mörður útgáfuna eiga sér langa
sögu. „Hörður var einn af helstu listmálurum mód-
ernismans. Á áttunda áratugnum sneri hann hins
vegar við blaðinu, dró úr myndlistarstörfum og ein-
beitt sér að íslenskri byggingarlist. Hann ferðaðist
með ljósmyndara um landið til að skoða og skrá-
setja það sem til væri af fornri byggingarlist. Í
framhaldinu lagðist hann í heilmiklar rannsóknir á
heimildum um þessa byggingarlist. Fyrsta verkið
sem hann komst langt með að ganga frá var um
Laufás, en handritið að Laufásbókunum tveimur
sem nú eru komnar út var að meginhluta tilbúið
snemma á níunda áratugnum,“ segir Mörður og
bendir á að á efri árum hafi Hörður lagt vinnu í að
klára bækur sínar um Laufás og náð að koma fyrri
bókinni út áður en hann lést árið 2005.
„Í bókinni nýútkomnu fjallar Hörður um kirkj-
una sem nú stendur í Laufási og er frá árinu 1865
og rekur sig eins langt aftur og hægt er út frá
heimildum. Þannig endurgerir hann og lýsir í frá-
sögn þremur kirkjum sem áður hafa staðið þarna,
þ.e. torfkirkju frá 1744 og tveimur timburkirkjum
frá annars vegar 1631 og hins vegar 1258,“ segir
Mörður og bendir á að meðal þeirra heimilda sem
Hörður notaðist við hafi verið úttektirnar sem æv-
inlega voru gerðar þegar skipt var um presta sem
og skráningar úr vísitasíum biskupa. „Þetta eru
mjög nákvæmar heimildir þar sem lýst er hverri
einustu fjöl sem í húsunum er og allri húsaskipan.
Þessar heimildir hafa reynst Herði feikilega drjúg-
ar. Hann nýtir sér bæði fræðimennskuna og lista-
mennskuna við úrvinnsluna. Það er þannig greini-
legt að Hörður hefur við vinnslu þessara bóka bæði
hugsað með ritblýantinum og teiknipennanum þar
sem hann hugsar jafnt í textum og myndum. Það
er hans mikli eiginleiki umfram marga aðra í þess-
um fræðum,“ segir Mörður og bendir að lokum á að
Hörður hafi skilið eftir sig feikimikinn gagnabanka
af teikningum, ljósmyndum og lýsingum á íslenskri
byggingarlist. „Þetta eru miklar heimildir og vinna
sem á svo sannarlega erindi við samtímann í hvaða
formi sem það verður.“
Lýsir Íslandssögunni í leiðinni
 Laufás við Eyjafjörð, síðari bók Harðar Ágústssonar um hið merka höfuðból
Hörður
Ágústsson
Glæst Kirkjan sem nú stendur í Laufási var reist
árið 1865 en Hörður lýsir þremur eldri kirkjum.
Það hittir okkur mjög
í hjartastað að vinna
frítt og gefa til baka til barna
sem þurfa fleiri bros … 32
»