Morgunblaðið - 18.02.2012, Blaðsíða 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 18. FEBRÚAR 2012
Í ársbyrjun minnt-
umst við bindind-
ismenn upphafs Góð-
templarareglunnar –
IOGT – á Íslandi,
sem varð einhver
hinn mesti áhrifavald-
ur í íslenzku þjóðlífi á
síðustu tugum
nítjándu aldar og
langt fram eftir þeirri
tuttugustu, þó dapr-
ast hafi svo yfir því
miður. Það er hreint ævintýri að
lesa um þessi félagasamtök, nú
síðast í hinni geysivönduðu ævi-
sögu Þórhalls biskups eftir Óskar
Guðmundsson og þá alveg sér-
staklega um hin fjölþættu og mik-
ilvirku áhrif sem IOGT hafði á
þjóðlífið allt til framfara og bless-
unar. Skylt er þó að minna á það
að enn er haldið á lofti merki
þessarar mannvænu hreyfingar af
Bindindissamtökunum á Íslandi,
arftaka Góðtemplarareglunnar
enda með IOGT sem einkenn-
isstafi sína, en mætti svo sann-
arlega vera af meiri krafti hjá
okkur sem þarna störfum og betri
þátttöku þeirra fjölmörgu sem að-
hyllast sömu lífsskoðanir í þess-
um málum.
Næg eru verkefnin sem vinna
þarf í þjóðfélaginu til varnar
æsku þessa lands, svo mörg gylli-
boð eiturefna sem henni mæta á
lífsleiðinni. Oft hefur maður á
langri ævi spurt sig að því hvort
það þjóni einhverju marktæku að
rita greinar sem birta okkur stað-
reyndir um áfengisvandamálið og
fylginauta þess, aðvara og halda
uppi vökulli varðstöðu um það
sem þó hefur áunnist.
Þá minnist ég orða
mætrar félagsmála-
konu sem ég ræddi
þetta við. Hún sagði:
Ef þið ekki gjörið
skyldu ykkar í sam-
félaginu með því að
vekja athygli á þeim
býsnum ógæfu sem
áfengið veldur, hver
ætti þá að gjöra það
og svaraði sjálfri sér:
Enginn á þann hátt
að hefja veg bind-
indis til þess vegs og virðingar
sem því ber. Ætli verði ekki að
trúa því gamla spakmæli að drop-
inn holi steininn og amla áfram,
svaraði ég þá og segi enn.
Þegar rýnt er í fregnir daganna
af ýmsum skelfilegum atburðum
má glöggt sjá hversu áfengið
kemur ótrúlega oft við sögu eða
þá samverkandi fylginautar þess.
Ótrúlega er svo sem fjarri sanni
að segja, því svo sljóvga þessi
vímuefni ýmsar kenndir mannsins
annars vegar en örva um leið þær
verstu og hættulegustu hins veg-
ar að af sjálfu leiðir um afbrot
hvers konar, misþyrmingar og
jafnvel morð. Það er nefnilega
staðreynd, nýlega sönnuð einu
sinni, já, einu sinni enn með vand-
aðri erlendri rannsókn að hvað
sem líður hræðilegum afleiðingum
af neyzlu annarra vímuefna þá er
áfengið mikilvirkasti tjónvald-
urinn á flestum sviðum sam-
félagsins.
Og fregnir af mörgu tagi minna
hér daglega á m.a.s. vaxandi
vandamál vegna ofneyzlu aldraðra
svo Vogur hefur ekki við í móti að
taka og hart að þurfa að við-
urkenna slíka staðreynd. En tál-
myndin er trúverðug og sterk og
henni haldið óspart að fólki í aug-
lýsingum (sem reyndar eru bann-
aðar í landslögum), í kynningum
sem raunar eru dulbúnar auglýs-
ingar, í umfjöllun svo oft og víða
þar sem klifað er á sakleysi
neyzlunnar, hversu gleðiskapandi
hún sé, já, allt að því menning-
arleg nauðsyn.
Sem dæmi af handahófi auglýs-
ing um ákveðna innrætingu þar
sem segir að þú eigir ekki að
drekka eins og svín, með tilheyr-
andi mynd af svínshaus, en auð-
vitað samt endilega að drekka,
eða drekktu eins og manneskja
eins og auglýsingin segir. Þarna
hefði þó í rökréttu framhaldi átt
að koma: Drekktu ekki, aldrei, en
það var auðvitað til of mikils
mælzt.
Bindindissamtökin IOGT árna
svo íslenzkri þjóð allra heilla á
nýbyrjuðu ári og með tilvitnun í
fyrrnefnda auglýsingu: Drekktu
ekki eins og svín. Drekktu alls
ekki, því sannað er að bindindi er
bezt.
Árnað heilla í ársbyrjun
Eftir Helga Seljan »Næg eru verkefnin
sem vinna þarf í
þjóðfélaginu til varnar
æsku þessa lands, svo
mörg gylliboð eiturefna
sem henni mæta á lífs-
leiðinni.
Helgi Seljan
Höfundur er formaður
fjölmiðlanefndar IOGT.
Ég undirrituð tel
mig knúna til að
greina frá gríðarlegu
ofríki og valdníðslu af
hálfu fyrrverandi for-
manns skipulagsráðs,
Júlíusar Vífils Ingv-
arssonar, og þáver-
andi ritara ráðsins,
Helgu Bjarkar Lax-
dal lögfræðings, í
garð okkar hjóna.
Þau hafa með framgöngu sinni í
kjölfar dóms sem féll í Hæstarétti
Íslands þann 6. nóvember 2008
kastað fyrir róða öllum þeim
dyggðum sem fylgja drengskap og
góðri stjórnsýslu.
Málavextir eru þeir að í byrjun
ágúst 2006 hóf nágranni minn að
reisa viðbyggingu (turn) ofan á
hús sitt. Framkvæmdin var í and-
stöðu við deiliskipulag. Við eft-
irgrennslan kom í ljós að nágrann-
inn hafði fengið byggingarleyfi hjá
embætti byggingafulltrúans í
Reykjavík án undangenginnar
grenndarkynningar. Án hennar er
þessi embættisfærsla óheimil og
vítaverð af hálfu byggingafulltrúa.
Við tók langt dómsmál sem lauk
eins og áður sagði í nóvember
2008. Var nágrannanum gert að
fjarlægja hina ólöglegu byggingu.
Turninn flutti hann burt í heilu
lagi um miðjan desember sama ár.
Samhliða gerði hann bráðabirgða-
ráðstafanir varðandi opið þakið
sem voru á þann veg að hann bjóst
greinilega við að fá bygging-
arleyfið á ný. Og viti menn, í byrj-
un janúar 2009 aðeins tveimur
mánuðum eftir dóm Hæstaréttar
var skipulagsstjórinn í Reykjavík
farinn að undirbúa nýtt deiliskipu-
lag fyrir Húsahverfi í Grafarvogi
en þar eru málsaðilar búsettir.
Einungis fjórum dögum síðar sótti
nágranninn um byggingarleyfi að
nýju. Í uppsiglingu var önnur yf-
irferð sama máls.
Þrátt fyrir ítrekaðar fyr-
irspurnir hjá embætti skiplags-
stjóra og formanni skipulagsráðs
var fátt um svör. Mátti þó ráða af
fálátum svörunum að fyrirhuguð
breyting væri til komin sökum
þess að borgin tapaði dómsmálinu
en einnig vegna þess að hún væri
þegar búin að leyfa tæplega helm-
ingnum af íbúum hverfisins að
byggja of stórt. Ýmist fleiri fer-
metra, upp fyrir mænishæð, út
fyrir byggingareit o.s.frv. Síðan
þurfti endilega að þjónka nágrann-
anum sem samkvæmt dómnum
sætti niðurrifi. Eina svarið sem
Júlíus Vífill gaf var: „Getið þið
ekki bara byggt stærra?“ Það er
kjörinn fulltrúi okkar borgarbúa
sem talar á þennan hátt. Hin nýja
tillaga að breyttu skipulagi var
auglýst í mars 2009. Að loknum
andmælafresti höfðu tveir aðilar
sent inn athugasemdir. Voru þeir
báðir andvígir fyrirhuguðum
breytingum. Engu að síður var til-
lögunni kastað á milli embætta
fram á sumar alls 8 sinnum. Frá
skipulagsstjóra til verkefnastjóra
og til skipulagsráðs og svo fram og
til baka á milli þessara þriggja
embætta. Að lokum ákvað skipu-
lagsráð með Júlíus Vífil í far-
arbroddi að auglýsa bara á ný og
vísa þá í jafnræðisreglu sem engu
máli skiptir í þessu sambandi. Nú
brá svo við að nágranninn hóf und-
irskriftasöfun og fékk marga íbúa í
götunni til að senda
inn bréf þar sem þeir
fögnuðu þessari nýju
tillögu ákaflega. Voru
bréf þessi öll eins orð-
uð. Ég leyfi mér að
fullyrða að fátt yrði
um fagnaðalæti hjá
þessum sömu ná-
grönnum fengju þeir
viðlíka byggingu og
hér um ræðir fyrir
framan stofugluggann
hjá sér með tilheyr-
andi skerðingu á útsýni og frið-
helgi einkalífsins.
Samkvæmt skipulags- og bygg-
ingalögum frá 1997 mátti Reykja-
víkurborg ekki breyta skipulaginu
á þann hátt sem gert var. Það
gerði borgin engu að síður í nóv-
ember 2009. Var þessi ólöglegi
gjörningur samþykktur á vett-
vangi skipulagsráðs með 4 atkvæð-
um en 3 sátu hjá. Var tillagan þá
búin að velkjast í kerfinu í 10
mánuði hjá hinum ýmsu aðilum á
vegum skipulagsstjórans í Reykja-
vík. Af öllum þessum málatilbúnaði
sést að mikið var fyrir því haft að
þjösna nýju skipulagi í gegnum
kerfið, þrátt fyrir varnaðarorð
Skipulagsstofnunar sem taldi upp
ýmsa annmarka á því. Engu er lík-
ara en að einhverjum hjá borginni
hafi verið mikið í mun að heimila
að ólögleg bygging fengi að rísa á
ný. Borgarráð samþykkti síðan
skipulagsbreytinguna á fundi 12.
nóvember 2009. Vaknar sú spurn-
ing hvort borgarráð samþykki
blindandi allt sem „fagráðin“
leggja fyrir ráðið. Nú er annað
dómsmál hafið. Áðurnefnd Helga
Björk Laxdal lýsti því yfir fyrir
Héraðsdómi Reykjavíkur að borg-
in myndi bara breyta deiliskipu-
laginu aftur og aftur tapaði hún
þessu máli. Væri borgin vön því.
Einnig sagði hún að gæti borgin
ekki breytt deiliskipulaginu í heild
sinni í þessu hverfi yrði bara
breytt fyrir lóð nágrannans. En
það eru aðrir aðilar við stjórn-
artaumana í skipulagsráði núna en
voru árið 2009. Er óskandi fyrir
borgarbúa að þeir hafi meiri fag-
legan metnað og réttlætiskennd en
forverar þeirra. Ég skrifa þessa
grein vegna þess að ég tel að
svona framkoma í garð borgarbúa
verði að koma fram í dagsljósið.
Varpa þarf ljósi á það gegnd-
arlausa ofríki sem viðgengist hefur
í borginni af hálfu skipulags-
yfirvalda. Kem ég nú að titli þess-
arar greinar. Er deiliskipulag fyrir
sveitarfélögin eða borgarbúana?
Ráða e.t.v. embættismenn hvað er
gert í stjórnum borgar og bæja?
Það þarf vart að taka fram að
það hefur kostað mig fúlgur fjár
að verja málstað minn þótt öll lög
og reglugerðir styðji hann.
Skipulagslög og
deiliskipulag
– fyrir hverja?
Eftir Arngunni
Regínu Jónsdóttur
Arngunnur Jónsdóttir
» Af öllum þessum
málatilbúnaði sést
að mikið var fyrir því
haft að þjösna nýju
skipulagi í gegnum kerf-
ið, þrátt fyir varnaðar-
orð Skipulagsstofnunar
sem taldi upp ýmsa ann-
marka á því.
Höfundur er skrifstofumaður og er
íbúi í Húsahverfi í Reykjavík.
- nýr auglýsingamiðill
 569-1100finnur@mbl.is–– Meira fyrir lesendur
:
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími 569 1105
kata@mbl.is
.
PÖNTUNARTÍMI AUGLÝSINGA:
Fyrir kl. 16, mánudaginn 20. febrúar
Morgunblaðið gefur út
sérblað tileinkað
Food and Fun matarhátíðinni
með sérlega glæsilegri
umfjöllun um mat,
vín og veitingastaði
föstudaginn 24. febrúar.
Food and Fun verður
haldin í Reykjavík
29. febrúar - 4. mars
Food and Fun hefur fyrir löngu unnið sér
sess sem kærkominn sælkeraviðburður í
skammdeginu.
Líkt og fyrr koma erlendir listakokkar til
landsins og matreiða úr íslensku hráefni
glæsilega rétti á völdum veitingastöðum.
Með hátíðinni er stefnt að því að kynna
gæði íslenskra matvæla og veitinga-
mennsku sem gerir íslenskan mat jafn
ferskan og bragðmikinn og raunin er.