Morgunblaðið - 25.05.2012, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. MAÍ 2012
Gróðursetning Austurvöllur blómstrar á sumrin, þökk sé fólki með græna fingur.
Árni Sæberg
Evrópusambandið heldur 9. maí ár
hvert hátíðlegan af því tilefni að á þeim
degi árið 1950 kviknaði sú hugmynd sem
varð til stofnunar þess sambandsríkis
sem nú ræður stórum hluta álfunnar.
Þrátt fyrir erfiðleika og litlar vinsældir
minnist sambandið þessa dags í aðild-
arlöndum sínum eins og eðlilegt hlýtur
að teljast.
Hitt orkar mjög tvímælis að ESB
skuli hafa notað þennan dag til að efna
til sérstakrar áróðursviku meðal al-
mennings á Íslandi fyrir því að sam-
bandið fái afhent í sínar hendur yfirráð landsins. Slík
íhlutun í innanríkismál stríðir gegn alþjóðasátt-
málum og henni ber að mótmæla.
Ójafnvægi í umræðu
Í aðdraganda þess að Alþingi samþykkti að leggja
fram umsókn um aðild að Evrópusambandinu gáfu
stjórnmálamenn fyrirheit um það að jafnræðis, hlut-
leysis og hlutlægni yrði gætt í umræðu um málið.
Jafnframt var skýrt kveðið á um þetta í áliti meiri-
hluta utanríkismálanefndar sem fylgdi samþykkt
þingsins.
Þrátt fyrir þessu fögru fyrirheit er langt í land með
að jafnræði sé með þeim aðilum sem mæla með og á
móti aðild að ESB. Evrópusambandið hefur þannig
ákveðið að verja hundruðum milljóna króna til kynn-
ingar, m.a. í gegnum Evrópustofu.
Auk þess hefur sambandið sett hér á laggirnar
sendiráð með fjölda starfsmanna sem kynnir stöðu
og möguleika í aðildarmálunum á mjög einhliða máta.
Þá hefur utanríkisráðuneytið, samninganefnd Ís-
lands við ESB og hinar ýmsu opinberar stofnanir
tekið þátt í umræðunni með mjög afgerandi hætti og
varið til þess ómældu fé, sem ætlað er að þjóna sjón-
armiðum ESB og þess hluta stjórn-
arinnar sem eindregið vill inn í Evrópu-
sambandið.
Grefur undan lýðræðis-
legri umræðu
Það fé sem stjórnvöld úthluta andófi
gegn ESB-væðingu er sem lítill dropi á
móti þeim skriðþunga sem hér er við að
glíma. Þessi misjafna staða þeirra sem
með lýðræðislegum hætti vilja taka
þátt í umræðunni um aðlögun og aðild
að Evrópusambandinu er óásættanleg.
Það er lítið við því að gera þótt utanrík-
isráðherra beiti sér af alefli fyrir sinni
pólitísku sannfæringu í málinu. En þegar erlendir
sendifulltrúar gera slíkt hið sama hlýtur það að telj-
ast íhlutun erlends aðila í málefni sjálfstæðrar þjóð-
ar.
Það er með öllu óskiljanlegt að stjórnvöld og
stjórnarþingmenn sem eru eiðsvarnir Stjórnarskrá
landsins skuli láta þetta óátalið. Þessu verður að
linna, því þetta er ekkert annað en skerðing á jafn-
ræði þeirra sem eru með og á móti aðild að ESB og
þetta grefur þar með undan eðilegri lýðræðislegri
umræðu um kosti Íslands í alþjóðamálum.
Eftir Ásmund Einar
Daðason
» Þessi misjafna staða þeirra sem
með lýðræðislegum hætti vilja
taka þátt í umræðunni um aðlögun
og aðild að Evrópusambandinu er
óásættanleg.
Ásmundur Einar
Daðason
Höfundur er alþingismaður Framsóknarflokksins og for-
maður Heimssýnar (samtaka sem berjast gegn aðild Ís-
lands að ESB.)
Ólýðræðisleg slagsíða
í ESB-umræðu
Ein af þeim breyt-
ingum sem orðið hafa í
umhverfi okkar er
veruleg fjölgun á fugl-
um sem gera sig
heimakomna í rækt-
arlöndum. Ágangur
álfta, gæsa og hels-
ingja á tún og akra
veldur bændum millj-
ónatjóni á hverju ári.
Við þetta bætist
ágangur hreindýra
sem valda tjóni á girðingum og
ræktun bænda. Í gegnum árin hafa
Bændasamtökin sent ályktanir og
fundað með stjórnvöldum um þessa
vaxandi plágu. Bændur herða ár frá
ári róður sinn til að fá úrræði til
þess að takmarka tjón sitt. En
stjórnvöld skella skollaeyrum og
virðast ekki viðurkenna vandamálið.
Bændasamtökin hafa fetað stigu ís-
lensku stjórnsýslunnar til að vinna
að framgangi málsins. Víst hefur
víða verið tekið vel í sjónarmið
bænda og stofnanir sumar hverjar
tilbúnar til samstarfs á meðan aðr-
ar stofnanir skella í lás.
Stjórnvöld um-
hverfismála
neita ábyrgð
Málin hafa ítrekað
verið rædd við um-
hverfisráðherra, nú-
verandi og fyrrver-
andi. Það hafa verið
skrifuð mörg bréf og
unnin ótal minnisblöð
en ekkert gerist. Í
raun og veru er það
svo að íslensk stjórn-
völd viðurkenna ekki
tjónið sem af ágang-
inum hlýst. Þetta er þvert á viðhorf
stjórnvalda í nágrannalöndum okk-
ar þar sem vandamálið er við-
urkennt og málstað bænda sýndur
skilningur. Við höfum íslenska
bændur, vísindamenn, náttúrufræð-
inga, fuglafræðinga og líffræðinga
sem taka undir mál íslenskra
bænda. En ekkert gerist. Stjórn-
völd umhverfismála á Íslandi neita
að skilja og neita að viðurkenna
ábyrgð sína.
Viðurkennum tjón bænda
Í vikunni héldu Bændasamtökin
kynningarfund um norskt verkefni
þar sem leitast er við að bregðast
við vandamálinu. Farin er leið frið-
unar, veiða og ekki síst að við-
urkenna tjón bænda. Sagt var frá
alþjóðlegu samstarfi í þessum efn-
um og reynslu Skota við að bregð-
ast við vandanum. Rætt var um
samfélagslega sátt, samvinnu vís-
indamanna, veiðimanna, yfirvalda
og bænda. Skynsamleg nálgun sem
byggir upp samfélög og viðurkennir
sjónarmið fólks. Eitthvað sem ís-
lensk umhverfisyfirvöld virðast ekki
hafa neinn hug á að gera.
Er um raunverulegt
vandamál að ræða?
Við þekkjum viðkvæðið þegar
spurt er hvort ágangur fugla sé
raunverulegt vandamál. Þekkt er að
fuglum hefur fjölgað gríðarlega
undanfarin ár, m.a. af völdum
hlýrra veðurfars. Góð viðkoma og
léttari vetur eru að margfalda
stofnstærðina. Þá er spurt næst
hvort liggi fyrir rannsóknir á því
hvort um raunverulegt tjón sé að
ræða. Staðreyndin er sú að bændur
tapa uppskeru. Það er ekki beit á
túnum þegar á þarf að halda því
gæsin og álftin eru búnar með
hana. Það er ekki korn á ökrum.
Það er ekki uppskera til sláttar. Of-
beittar nýræktir eru varanlega
skaðaðar. Þetta er því miður raun-
veruleikinn. Þeir sem þræta fyrir
slíkt og bera fyrir sig að rannsóknir
skorti efast um orð bænda. Bændur
sjá þetta með eigin augum og bein-
línis þreifa á vandanum, sann-
anirnar eru ótvíræðar.
Tími fálætis umhverfisyf-
irvalda er liðinn
Hvernig gat það orðið vandamál
íslenskra bænda að fuglastofnar
snarstækka? Eiga þeir að bera af
því tjón árum saman að fuglar gera
sig heimakomna á allsnægtahlað-
borðum túna og akra? Tími fálætis
íslenskra umhverfisyfirvalda er lið-
inn. Það er ekki hægt að bíða leng-
ur eftir misviljugum embætt-
ismönnum að hlusta á fólkið sem
lifir af landinu og hefur afkomu sína
af ræktunarlöndum. Að ekki sé tal-
að um allan þann umhverfisskaða á
útjörð sem vaxandi fuglastofnar
valda að ógleymdu tjóni af völdum
hreindýra sem ekki verður fjallað
sérstaklega um hér.
Umhverfisráðherra verður
að bregðast hratt við
Bændasamtök Íslands hafa árum
saman reynt að fá umhverf-
isráðherra til samstarfs. Ráðherra
verður að gera sér grein fyrir því
að áframhaldandi dráttur og hik á
að viðurkenna vandann og vinna á
honum er ekki í boði. Bændur bíða
ekki endalaust aðgerðalausir og
horfa á verðmæti sín hverfa eins og
dögg fyrir sólu. Það er miklu betra
að vinna á vandanum sem fyrst áð-
ur en stefnir í algjört óefni og ein-
hverjir hafa af illri nauðsyn þurft að
grípa til óyndisúrræða. Umhverf-
isráðherra, viltu bregðast við núna
eða þegar í óefni er komið? Það
kemur ekki meiri tími í þessu máli.
Skapa þarf skynsamlega samfélags-
sátt um aðgerðir til að mæta því
tjóni sem fuglar valda á rækt-
arlandi bænda.
Eftir Harald
Benediktsson » Ágangur álfta, gæsa
og helsingja á tún og
akra veldur bændum
milljónatjóni á hverju
ári.
Haraldur
Benediktsson
Höfundur er formaður
Bændasamtaka Íslands.
Ágangur villtra fugla á ræktarlönd bænda
Á fundi Alþingis á fimmtudag var atkvæða-
greiðsla „um ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu
um tillögur stjórnlagaráðs að frumvarpi til stjórn-
skipunarlaga“. Samkvæmt þingsköpumgeta al-
þingismenn kvatt sér hljóðs um atkvæðagreiðsl-
una eða gert grein fyrir atkvæði sínu – og er sá
réttur að sjálfsögðu bundinn við þá, sem atkvæð-
isrétt hafa. Á þessum fundi var Jóhanna Sigurð-
ardóttir ekki alþingismaður heldur hafði hún tekið
inn varamann, Baldur Þórhallsson. Henni bar því
að sitja þegjandi í ráðherrastól sínum eða hverfa
úr þingsal ella meðan á atkvæðagreiðslu stóð. Hún
hafði með öðrum orðum sömu stöðu gagnvart
þinginu og Ragna Árnadóttir og Gylfi Magnússon
meðan þau voru ráðherrar.
Með því að gefa forsætisráðherra orðið um at-
kvæðagreiðsluna urðu forseta Alþingis á alvarleg
mistök, sem henni ber að leiðrétta úr forsetastóli.
Halldór Blöndal
Nú fórstu yfir strikið,
forsætisráðherra
Höfundur er fyrrverandi forseti Alþingis.