Morgunblaðið - 07.06.2012, Qupperneq 26

26 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. JÚNÍ 2012
56 10 000
TAXI
BSR
Góð þjónusta í 90 ár
Fræg er sagan um
gráðuga fógetann í
Nottingham á Eng-
landi og afsprengi af
þeirri græðgi sem
sagan getur um í
gervi útlaganna í
Skírisskógi.
Útlagar þessir urðu
til vegna ólöglegrar
og siðlausrar fram-
komu umrædds fóg-
eta. Á næstu öldum
þróaðist samfélagið í þá veru að
með því að setja lög af skynsemi
og fá vitra menn til að skera úr ef
ágreiningur varð vegna laga eða
siðferðisbrota þróaðist líf fólks frá
manndrápum vegna hefnda þeirra
sem höfðu orðið fyrir skakkaföll-
um af völdum ofbeldisfullra hópa
eða einstaklinga yfir í að refsingar
fyrir misgjörðir voru færðar til
valinna stjórnenda samfélagsins
og refsivaldið tekið af ein-
staklingum innan þess. Svipuð
þróun varð í stórum hluta Evrópu.
Með þessum aðgerðum náðu
refsingar fyrir misgjörðir einnig
til þeirra sem töldu sig vera yfir
aðra hafnir og urðu því að láta af
sinni óþokkaiðju við kúganir og
arðrán. Var hæg þróun í átt til
réttlætis innan samfélaga og laga-
setningar sem þegnarnir þurftu að
fara eftir voru færðar yfir til kjör-
inna fulltrúa fólksins. Lagasetning
hefur gengið misjafnlega vegna
hagsmunaárekstra. Valdastéttin
hefur ekki viljað sætta sig við að
sleppa taki á sínum ráns- og
óknyttaaðferðum og hefur tekist
það ótrúlega vel. Við lagasetningu
hinna kjörnu fulltrúa hefur í
mörgum tilvikum verið unnið af
heilindum og allskýrt komið fram
hver væri tilgangur með um-
ræddri lagasetningu.
Við þessu hefur valdaklíkan
brugðist með því að ráða hóp af
þrösurum sem í sumum tilvikum
hafa verið nefndir lögfræðingar til
þess að velta sér upp úr fjöl-
breytileika hins talaða máls og
hafa náð að vekja upp drauga í
formi orðhengilsháttar. Kallast
það: Af því að þetta er ekki bann-
að er það leyfilegt.
Þessu hafa þeir
náð að koma inn í
dómskerfið með því
að þröngva þangað
inn mönnum sem eru
sama sinnis í orð-
hengilshætti og er
dómskerfið farið að
snúast yfir í þá átt
sem samskipti þegn-
anna voru á fyrri öld-
um með refsivaldið í
höndum hvers ein-
staklings og réðst þá
af því hversu öflugur
einstaklingurinn var.
Þessi orðhengilsháttur er far-
inn að einkenna dómsathafnir á
Íslandi þar sem ekki er sama
hver er meintur lagabrjótur. Ari
fátæki er ekki með sama rétt og
innheimtustjórinn Ari.
Innheimtustjórinn Ari var
ákærður fyrir ólöglegar inn-
heimtuaðgerðir og fölsun á skjöl-
um til framgöngu við sína inn-
heimtu. Fékk hann því framgengt
að fjárnámskrafa hans var tekin
til greina hjá fógetaembætti
Reykjavíkur út á skjöl sem ekki
stóðust lög sem í gildi voru því
skuldin hafði verið búin til án
þess að nokkurt tilefni væri fyrir
hendi eða lagaheimild.
Hið ólöglega fjárnám var kært/
áfrýjað til Hæstaréttar Íslands
sem brást við samkvæmt
orðhengilshætti sem troðið hafði
verið inn í réttarkerfið. Í stað
þess að dæma hina ólöglegu inn-
heimtuaðgerð og úrskurð fógeta
ólöglegan á grundvelli falsaðra
gagna var notuð neyðarútgöngu-
leið dómskerfisins þegar bjarga
þarf mannorði þess og þeirra sem
taldir eru hærra settir í samfélag-
inu.
Til þess að forðast kjarna máls-
ins, hið ólöglega athæfi og brot á
refsilögum, var neyðarleiðin farin
og innheimtuaðgerðin dæmd ólög-
leg á grundvelli opinbers sam-
faraleyfis. Þeir sem ekki vita hvað
opinbert samfaraleyfi er þá hefur
það verið það sem hefur verið
skírt hjúskaparleyfi. Á öldum áð-
ur var samræði karls og konu fyr-
ir hjúskap ólöglegt athæfi.
Fulltrúar samfélagsins urðu að
samþykkja slíka aðgerð og ganga
úr skugga um að ekki væri of ná-
inn skyldleiki á milli þeirra sem
vildu ganga þá leið.
Innheimtustjórinn var tengda-
sonur forstjórans. Slíkt var ekki
löglegt samkvæmt gildandi lögum
um vanhæfi aðila að máli að svo
nátengdur aðili sinnti þeim að-
gerðum er þarna fóru fram.
Við úrskurð dómaranna til að
hlífa mannorði innheimtustjórans
var þetta mildari leið að reka
hann úr innheimtustarfinu fyrir
að vera giftur dóttur forstjórans
en að taka á þeim ólöglegu þátt-
um málsins er lutu að lögbrotum.
Hinir virðingarlausu dómarar
gættu ekki að sér við úrskurð
sinn að eftir stóð að gjörðin við
innheimtuna og úrskurð fógeta
var lögleg aðgerð, að mati dóm-
aranna, þótt innheimtustjórinn
hafi verið talinn vanhæfur til að
sinna starfinu vegna of náinna
tengsla.
Dómarar án virðingar eru hér
með spurðir: Hver hefði nið-
urstaða réttarins orðið ef inn-
heimtustjórinn hefði ekki verið
tengdasonur forstjórans? Hefði sú
niðurstaða orðið allsérstæð í sama
anda og niðurstaða réttarins varð.
Hefðu dómararnir lagst í leit að
einhverju er gerði hann van-
hæfan? Hvaða vanhæfi hefði verið
fundið upp í orðhengilshætti rétt-
arins, Hæstarétti Íslands?
Dómarar hins íslenska réttar-
kerfis hafa í sumum tilvikum ekki
sleppt því að kveða upp dóma yfir
mönnum sem hafa búið til skjöl
sem ekki hafa staðist skoðun rétt-
lætisins. Með þessu dæmi er sýnt
fram á að allir þegnar hins ís-
lenska samfélags eru ekki jafnir
fyrir lögum þrátt fyrir skýr
ákvæði í stjórnarskrá landsins þar
um.
Í ljósi hinnar margfrægu vísu
um „stelir þú litlu og standir lágt“
o.s.frv. má geta þess að í fram-
haldinu fékk innheimtustjórinn
hærra embætti í stjórnsýslu rík-
isins fyrir framtakssemi sína við
ólöglega innheimtu.
Græðgi og ranglæti
Eftir Kristján
Guðmundsson » Stelir þú litlu og
standir lágt.
Kristján
Guðmundsson
Höfundur er fv. skipstjóri.
Það er lykilatriði að
öll stór mál sem varða
þjóðfélagið og gerð
þess séu unnin í
þokkalegri sátt, það
er grundvallarregla
lýðræðisins. Ef stóru
málin eru rekin í
gegn á Alþingi Ís-
lendinga með offorsi
og nokkurra atkvæða
meirihluta þýðir það
einfaldlega að jafn-
vægi samfélagsins er ruggað og
því ruglað til mikils skaða. Það
þýðir að ein ríkisstjórn kemur
hlutum í gegn án þokkalegrar sátt-
ar og næsta ríkisstjórn mun ham-
ast við að breyta aftur leikregl-
unum. Þetta er vítahringur sem
grefur undan samfélagi okkar á
Íslandi í lengd og bráð. Þess
vegna verða menn að taka tíma í
stóru málin og slípa þau til sátta.
Góð dæmi eru fiskveiðistjórnunin,
rammaáætlun á sviði orku og gerð
stjórnarskrár. Öll þessi mál eru
um þessar mundir rekin með oln-
bogum forsætisráðherra Íslands,
Jóhönnu Sigurðardóttur, og horn-
um meðreiðarsveins hennar, Stein-
gríms J. Sigfússonar. Allt er gert í
leiðindum, taugatitringi, ósætti
innan raða stjórnarsinna, með
valdboðum og geðþóttaákvörð-
unum eins og tíðkast hefur hjá
einvöldum mannkynssögunnar.
Stjórn landsins byggist nú á kat-
tasmölun. Ekki er það skemmti-
legt afspurnar.
Tillögur ríkisstjórnarinnar í fisk-
veiðistjórnun og auðlindagjaldi
byggjast fyrst og fremst á
reynsluleysi nýliða á Alþingi,
skorti á verkviti og þekkingu á
grundvallaratvinnuvegi okkar Ís-
lendinga, sjávarútvegi, sem er
gullmolinn sem hefur tryggt okkur
dýrmætt samfélag og þjónustu og
í rauninni verið fjöregg Íslands og
sjálfstæðis lands okkar. Að mörgu
leyti hafa sjómenn Íslands og út-
vegsmenn verið þjóðnýttir með
vinnu og áhættu sem útilokar þá
langtímum frá eðlilegu lífi í borg
og bæjum landsins.
Við Íslendingar þekkjum sorg-
leg dæmi í stíl nýríkra landa okk-
ar, sem ætluðu að fá allt í einu á
heimsmælikvarða, en síðan reynd-
ust verðmætin ekki vera til á bak
við væntingarnar og menn sátu
uppi berrassaðir í nýju fötum keis-
arans. Þetta fólk má ekki komast
upp með að slátra sjálfri mjólk-
urkú landsins. Það er ekki aðeins
ráðvilltur vilji flestra þingmanna
stjórnarflokka Samfylkingar og
Vinstri-grænna að blóðmjólka
burðinn í efnahag landsins, heldur
slátra honum, og þeir reyna að
telja landsmönnum trú um að
menn geti lifað ágætu lífi í þessu
landi með því að éta beljuna.
Á mörg hundruð manna fundi
sjómanna og landverkafólks í
Vestmannaeyjum 4. júní sl. var
samþykkt ályktun þar sem segir
m.a.: „Frumvörpin um sjávar-
útveginn sem liggja nú fyrir Al-
þingi eru klárlega aðför að kjörum
sjómanna og landverkafólks. Það
er morgunljóst að auðlindagjald í
sjávarútvegi kemur til með að rýra
kjör sjómanna og
landverkafólks. Allir
aðilar sem hafa skilað
umsögnum um frum-
vörpin eru sammála
um að svo sé. Fund-
urinn tekur heilshug-
ar undir þá skoðun að
auðlindagjald í sjávar-
útvegi sé í raun
landsbyggðarskattur.“
Þá segir m.a. í álykt-
uninni að frumvörpin
séu stórt skref aftur-
ábak og til þess eins
fallin að skapa glund-
roða og óeiningu meðal þjóð-
arinnar, kjaraviðræður fari í upp-
nám, harka og óöryggi fylli allar
stíur samfélagins.
Þá hafa sjómenn í Grindavík lát-
ið í sér heyra og í ályktun þeirra
kveður við sama tón og hjá Eyja-
mönnum: „Við sjómenn mótmælum
harðlega þeim frumvörpum rík-
isstjórnarinnar sem beinast að
starfsöryggi okkar. Þessi frum-
vörp munu hafa bein og óbein
áhrif á allt samfélagið og mun
landsbyggðin koma verst út.“
Það er hins vegar alveg klárt að
hættan er miklu meiri vegna þess
að arður landsmanna allra af fisk-
veiðum við Ísland, sköttum og
skyldum er kjölfestan í þeim
tekjum sem íslenska velferð-
arkerfið byggist á, þjóðfélagið allt.
Jóhanna og Steingrímur segja að
það skipti engu máli að slátra öllu
okkar veiði- og markaðskerfi,
þetta verði veitt hvort sem er af
nýliðum. Hverjir eru nýliðarnir,
Portúgalar, Asíubúar, en þræla-
bandalögin Þýskaland og Frakk-
land sem eiga Evrópusambandið
með manni og mús og eru fyrst og
fremst í „business“.
Eina glóran í stöðunni er að
draga þessi vanbúnu og illa
ígrunduðu frumvörp til baka og
hefja vinnu við gerð þeirra á sátta-
leiðinni sem 23 aðilar til sjós og
lands skiluðu af sér til þess að
sníða augljósa agnúa af kvótakerf-
inu, auka veiðiskyldu, auka gjald-
heimtu á skynsemisnótum til heilla
þjóðarhag og svo framvegis.
Sáttaleiðinni stakk ríkisstjórn
Jóhönnu Sigurðardóttur og Stein-
gríms Sigfússonar ofan í skúfu og
læsti kirfilega. Nýpólitísku stjórn-
málamennirnir halda að þeir viti
allt og geti allt með einhverjar
skólagráður í brjóstvasanum og
gáfulegan svip. Einhvern tíma lær-
ist þeim að reynslan er ólygnust
og besti skólinn í lífsins melódí.
Raddir fólksins í landinu eru okk-
ar eina raunverulega tónverk, far-
vegur inn í framtíð Íslands.
Aðgerðin að binda íslensku skip-
in um sinn er fullkomlega eðlileg
ákvörðun. Það er löngu tímabært
að sjómenn og útgerðarmenn og
landverkafólk grípi til sinna ráða.
Þetta hlýtur að vera aðeins fyrsta
skrefið ef ríkisstjórnin lætur ekki
segjast. Steingrímur J. Sigfússon
sjávarútvegsráðherra sagði um
helgina að aðgerðir útvegsmanna,
sjómanna og landverkafólks væru
rökþrot þeirra sem væru að mót-
mæla ríkisstjórninni. Ætli því sé
ekki öfugt farið?
Ríkisstjórnin hendir
fjöreggi og hag þjóð-
arinnar fyrir borð
Eftir Árna
Johnsen
» Frumvörpin um
sjávarútveginn sem
liggja nú fyrir Alþingi
eru klárlega aðför að
kjörum sjómanna og
landverkafólks og allar
umsagnir eru sam-
hljóma.
Árni
Johnsen
Höfundur er alþingismaður.
- nýr auglýsingamiðill
569-1100
finnur@mbl.is