Morgunblaðið - 07.06.2012, Qupperneq 34

34 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. JÚNÍ 2012
Mér hafði dvalist
nokkuð á ferðalagi
um fjarlæg lönd.
Það lá beint við að taka hús á
gömlum mentor mínum, Pálma
Ólasyni sem fyrst eftir heimkom-
una. Illu heilli varð ég heldur
seinn fyrir. Þegar ég kom á
sjúkrastofuna sem Pálmi gisti
var ljóst að í þetta skipið mynd-
um við ekki skiptast á að segja
frá frásagnarverðum atburðum.
Ég kynntist Pálma haustið
1974 þegar ég réðst til kennslu
við Barnaskóla Þórshafnar. Um-
hverfið allt var mér framandi þó
ég hefði flækst víða um landið.
Pálmi Ólason
✝ Pálmi Ólasonfæddist á Þórs-
höfn á Langanesi 1.
maí 1934. Hann lést
á Landspítalanum
25. maí 2012.
Útför Pálma fór
fram frá Fossvogs-
kirkju 5. júní 2012.
Staðbundnir siðir
eða eftir atvikum
ósiðir voru forvitni-
legir. Ég kynntist
Pálma betur eftir
því sem árunum
fyrir austan fjölg-
aði. Í fyrstu var um
kunningsskap ná-
inna samstarfs-
manna á fámennum
vinnustað að ræða
sem síðar þróaðist
út í ýmiss konar brall, að
ógleymdum langtímasetum við
umræður um lífsins gagn og
nauðsynjar.
Pálmi var eðalkrati. Þó það
virðist þversagnarkennt þá hafði
hann á sósíaldemókratískum for-
sendum um árabil á hendi stjórn-
artauma í Hraðfrystistöð Þórs-
hafnar, ásamt því að vera oddviti
sveitarstjórnar – á sama tíma og
hann var skólastjóri Barnaskól-
ans. Skrifstofa oddvita og fram-
kvæmdastjóra Hraðfrystistöðv-
arinnar var því lengi á
skólastjóraskrifstofunni. Upp-
hafsár Hraðfrystistöðvarinnar
eru þéttofin sögu þorpsins á
Þórshöfn,
„á víkursandi varð til þorp
af verkamannahöndum reist.
Þar tómthúsmenn sér tryggðu skjól
þó tæpast gætu vandann leyst
sem fylgir kjörum fátæks manns.“
Tómthúsmennirnir, alþýðu-
fólkið af Langanesinu og Þistil-
firðinum og bátaeigendur lögð-
ust semsagt saman á árarnar til
að treysta forsendur byggðar
með stofnun fiskvinnslu-
fyrirtækis í almannaeigu.
Það má gera langt mál úr því
fjölmarga sem Pálmi tók sér fyr-
ir hendur. Hann skrifaði til dæm-
is í rúman áratug uppá „sama“
víxilinn fyrir barnmargan verka-
mann. Sá keypti húsið sitt með
víxli sem Pálmi ábyrgðist en
Sparisjóður Þórshafnar og ná-
grennis keypti víxilinn. Verð-
bólgan gerði það að verkum að
eignin í húsinu óx í öfugu hlutfalli
við verðrýrnun víxilsins. Þá verð
ég að minnast á örlítinn hluta af
sérvisku Pálma: hann hafði hætt
tóbaksreykingum nokkru áður
en fundum okkar bar saman. Í
stað þess að reykja tóbak tók
hann píputóbak í vörina. Það
þótti mér kyndug tóbaksneysla
og ekki á hvers manns færi.
Fyrir hugskotssjónum mínum
líða þó fyrst og fremst myndir af
manninum með stríðnisglamp-
ann í auga og brosviprurnar í
munnvikum við áheyrn eða flutn-
ing frásagnar af hverju því sem
kann að hafa skemmtanagildi
fyrir fólk með ákveðna tegund
kímnigáfu. Og einhvers staðar á
næstu grösum var Elsa, stoð og
stytta, eiginkona og besti vinur.
Ævinlega stutt í brosið hjá henni
og hárbeitta kímnina. Aldrei
vissi ég til að þeim Pálma væri
skemmt við ófarir fólks eða hrak-
farir þeirra sem minna mega sín,
efnalega eða vitsmunalega. En
mikið svakalega gat hann hrist
og tárast af hlátri við að heyra
vel samsetta, sanna eða miður
sanna sögu. Þannig minnist ég
vinar míns, Pálma Ólasonar fyrst
og fremst.
Brynjólfur Gíslason.
Ég er einstaklega þakklátur og
lít á það sem mikil forréttindi að
alast upp með, umgangast og
njóta vináttu hans afa míns. Ekki
eru forréttindi barna minna síðri,
en þau fengu að vaxa úr grasi í ná-
vist langafa síns.
Sveinbjörn afi sagði að hann
hefði átt að heita Sveinn eins og afi
hans hét, en síðan fannst foreldr-
um hans tilkomumeira að gefa
honum nafnið Sveinbjörn og því
fékk hann það nafn. Hann gekk í
skóla í Gaulverjabæ, en í þá daga
var skólagangan einungis 4 ár eða
frá 10-14 ára aldurs. Í grunnskóla
var íslenskan hans uppáhaldsfag,
enda leysti hann hratt og rétt allar
þær krossgátur sem hann komst
yfir, talaði fallegt mál og fór létt
með að setja saman rímur og stök-
ur.
Afi ólst upp á stóru og barn-
mörgu heimili og byrjaði ungur að
draga björg í bú. Smíðaði m.a.
skeifur og spunavélar á verkstæði
föður síns á Syðri-Völlum í Flóa
og seldi svo innan sveitar. Seinna
fullnumaði afi sig sem rennismið-
ur og starfaði sem slíkur fram á
níræðisaldur. Hann var mikill
reglumaður og starfsdagurinn var
ekki búinn fyrr en hann hafði fært
afrakstur dagsins til bókar og rak-
að burtu skeggbroddana áður en
hann kyssti ömmu og settist við
kvöldverðarborðið.
Á stríðsárunum fór afi norður
til Djúpavíkur að starfa í síldar-
verksmiðjunni. Þar spilaði hann
oft á nikku við mannamót og
skemmtanir og þarna kynntist
hann Borghildi S. Þorláksdóttur,
eiginkonu sinni til 67 ára. Í öllu
bar afi ömmu á örmum sér, ekki
síst síðustu árin í veikindum henn-
ar. Allir sem til þeirra þekktu dáð-
ust að ást hans og umhyggju fyrir
eiginkonu sinni og tel ég kærleiks-
ríkara hjónaband vandfundið. Afi
var hlýr maður með stóran faðm í
bæði eiginlegri og óeiginlegri
merkingu. Heimili hans og ömmu
minnar var alltaf fullt af gestum.
Ættingjar, nágrannar og vinir
komu gjarnan við á leið heim úr
vinnu eða kvöldgöngu og alltaf var
boðið upp á kaffi með tilheyrandi
bakkelsi. Þeim sem kynntust afa
þótti vænt um hann og báru mikla
virðingu fyrir honum.
Oft rifjast upp þeir tímar þegar
ég, elsta afabarnið, fór að venja
komur mínar til Hafnarfjarðar um
helgar og aðstoða afa við ýmsar
viðgerðir og verkefni sem hann
tók að sér fyrir ættingja, vini og
aðra þá sem höfðu heyrt af því
hvað hann var handlaginn og bón-
góður. Lærði ég margt af þessum
tímum okkar saman sem hefur
nýst mér í gegnum lífið. Alveg
fram undir það síðasta var afi að
dytta að hlutum, ekki síst inni á
hjúkrunardeildinni á Hrafnistu
þar sem amma býr.
„Sjómann?“ var eitt það síðasta
sem afi sagði við mig. Hann lá á
slysadeild Landspítalans eftir
blóðtappa og vildi vita hvaða styrk
hann hefði þeim megin sem hann
lamaðist ekki. Ég tók áskoruninni
og ekki vantaði styrkinn í stóra og
hlýja hönd afa míns. Fjórum dög-
um seinna var hann allur.
Í huga mínum er þakklæti til
Guðs fyrir þann tíma sem ég átti
með honum, fyrir vináttu hans og
þá fyrirmynd sem hann var mér.
Ömmu og fjölskyldunni votta ég
mína dýpstu samúð og bið Guð að
Sveinbjörn
Ólafsson
✝ SveinbjörnÓlafsson fædd-
ist á Syðra-Velli í
Flóa 17. október
1916. Hann lést á
Hrafnistu í Hafn-
arfirði 30. maí
2012.
Sveinbjörn var
jarðsunginn frá
Hafnarfjarð-
arkirkju 5. júní
2012.
styrkja þau og
blessa.
Sveinbjörn.
Svenni afi var
maður sem nennti
alltaf að stússast
með okkur ung-
frændurna sama
hvað. Ekki bara gat
hann og hafði gaman
af að lesa heilu bæk-
urnar til að svæfa mann heldur
var hann líka alltaf til í leiki og bíl-
túra með okkur. Fara í berjamó,
grasaferðir, göngutúra og fjall-
göngur og uppí það að klífa björg,
þar sem við fengum að kynnast
náttúrunni frá fyrstu hendi því
hann var ekki bara afi okkar held-
ur svo mikill vinur okkar líka. Það
var svo mikið sem við fengum að
læra af honum, t.d. spilaði hann
við okkur og lét okkur hafa fyrir
því að vinna sem kenndi okkur að
það þarf að hafa fyrir hlutunum.
Þegar hann var að gera við og
dytta að, sem hann var svo ein-
staklega laginn við, þá fengum við
að hjálpa til og læra af honum.
Hann var svo geðgóður og bón-
góður og örugglega besti og
traustasti eiginmaður sem má
finna. Hann sá um ömmu alveg
fram á síðasta dag. Hann var
kannski ekki sérlega málglaður en
var alltaf tilbúinn til viðræðna og
var ávallt stutt í húmorinn. Hann
hafði gríðarlega gaman af því að
semja vísur handa barnabörnun-
um til heilræða og við ýmis tæki-
færi.
Öllum leið vel og nutu góðs af
návist hans, t.d. þegar hann vann
á síldarárunum í Djúpuvík sem
vélstjóri í síldarbræðslunni þá
gerði hann við alls konar hluti á
milli vakta. Meðal annars gerði
hann við úr og klukkur, hélt úti
rakarastofu, spilaði á nikku á böll-
unum, smíðaði spunavél, var ein-
staklega uppfinningasamur, sá
um bókasafnið og alla sína ævi var
hann hjálpandi öllum sem þurfa
þurftu því hann kunni bókstaflega
allt, var sérlega vandvirkur og var
vinur allra.
Þó að afi væri orðinn 95 ára
gamall þá var hann í raun eins og
einn af starfsfólkinu á deildinni á
hjúkrunarheimilinu, en hann
dvaldi í einstaklingsherbergi á
vistinni á Hrafnistu en sá um
ömmu sem var á hjúkrunardeild á
sömu hæð. Auk þess þoldi hann
ekki að sjá bilaða hluti í kringum
sig og gerði við borð, stóla, skápa
og önnur tilfallandi verkefni og að-
stoðaði aðra vistmenn ef þurfa
þurfti og sá um ofnakerfið svo að
fólkinu liði vel.
Þegar við horfum yfir lífshlaup
Svenna afa líkist þetta hinni full-
komnu ævi. Hann var maður sem
trúði á mátt sinn og megin og
framkvæmdi allt sjálfur og átti
góða að. Hann á stóra, ástríka og
samheldna fjölskyldu, hefur lent í
allskonar ævintýrum og hann var
hafsjór af fróðleik. Hann var mað-
ur sem lét ekkert stöðva sig því ef
hann kunni ekki eitthvað þá lærði
hann það bara. Það sem fullkomn-
ar þessa mögnuðu ævi er að hann
var heilsuhraustur og skýr í hugs-
un og ástríkur og hlýr maður til
síðasta dags.
Það eru forréttindi að hafa
fengið að alast upp með þennan
mann sem fyrirmynd, lífskennara
og góðan vin og munum við stoltir
lifa okkar lífi sem afkomendur
hans og gera hans lífsgildi að okk-
ar.
Deyr fé,
deyja frændur,
deyr sjálfur ið sama;
en orðstír
deyr aldregi,
hveim er sér góðan getur.
(Úr Hávamálum.)
Þínir dætrasynir,
Ívar Atli, Arnar og Daníel.
✝ Jóhann ÞórGuðmundsson
fæddist í Reykja-
vík 11. febrúar
1961. Hann lést á
heimili sínu, Fann-
arfelli 12 í Reykja-
vík, 16. maí 2012.
Foreldrar hans
eru Sigríður El-
ísabet Vigfús-
dóttir, f. 24. maí
1924 á Kirkjubóli í
Vöðlavík, Helgustaðahreppi,
og Guðmundur Jóhannsson,
f. 6. nóvember 1929 á Vita-
stíg 9 í Reykjavík. Systkini
Jóhanns eru: a) Vignir Már
Guðmundsson, f. 26. júlí
1959, maki: Gunn-Jane Aase,
þau eiga þrjú börn (þau
skildu). Vignir er í sambúð
með Jadvygu Usvaltiene, b)
Ásthildur Inga Guðmunds-
dóttir, f. 17. júní 1962, maki:
Hafsteinn Benediktsson, þau
eiga tvö börn og eitt barna-
barn, c) Ingvar Ás-
kell Guðmundsson,
f. 27. september
1963, maki: Sól-
veig Þorsteins-
dóttir, þau eiga
þrjú börn, d)
Helga Sigríður
Guðmundsdóttir, f.
7. október 1965.
Jóhann fluttist
með foreldrum
sínum til Keflavík-
ur 1962. Hann stundaði barna-
skólanám í Keflavík og lauk
stúdentsprófi frá Fjölbrauta-
skólanum í Keflavík árið 1981
og innritaðist í Háskóla Ís-
lands 1982 og flutti þá til
Reykjavíkur. Hann stundaði
þar nám í nokkur ár eða þang-
að til hann varð að hætta
vegna veikinda. Hann stundaði
síðan alla almenna vinnu með-
an heilsan leyfði.
Jarðarför Jóhanns hefur
farið fram í kyrrþey.
Kveðja frá foreldrum
Það er ótrúlega sárt að missa
barnið sitt. Það fengum við hjón-
in að reyna þegar við misstum
Jóa. Þá er gott að leita huggunar
í endurminningunum. Jóhann
var um margt sérstæður per-
sónuleiki. Á yngri árum var hann
góður íþróttamaður, bæði í fót-
bolta og hlaupum. Það var reisn
yfir honum þegar hann setti upp
hattinn og brosti sínu bjarta, fal-
lega brosi með stríðni og glens í
augnaráðinu. Það má heita að
aðalsmerki Jóa hafi verið um-
hyggja fyrir öðrum. Hann
hringdi svo til daglega eða þegar
hann kom því við til okkar til að
vita hvernig við hefðum það og
benda okkur þá um leið á eitt-
hvert efni í sjónvarpinu eða út-
varpinu sem við gætum haft
gaman af að sjá og heyra. Jó-
hann undi sér löngum við lestur
góðra bóka og þá helst ljóð og
bækur um heimspekileg og and-
leg málefni enda mjög trúaður.
Hann elskaði tónlist, bæði klass-
íska og annað. Íslensk tónlist var
í uppáhaldi hjá honum. Hann átti
mikið og gott plötusafn. Jóhann
var mjög listhneigður og sótti
mikið listsýningar og hvers kon-
ar listatburði og átti marga vini
og kunningja meðal listamanna.
Hann hafði unun af því að mála,
bæði með vatnslitum og olíulit-
um. Margir munu efalaust sakna
hans. Far þú í friði elsku sonur.
Megi góður guð blessa þig og
varðveita.
Ástarkveðja,
mamma og pabbi.
Jói bróðir er látinn og sökn-
uðurinn er mikill. Hann var stór-
brotinn persónuleiki og var annt
um aðra, sérstaklega þá sem
minna máttu sín. Jói var göfugur
og gjafmildur og lætur því mikið
eftir sig.
Í uppvextinum bar fljótlega á
einstæðu innsæi í mannlegum
samskiptum og var honum
einkar annt um hag fjölskyldu-
meðlima.
Jóa vegnaði vel í skóla enda
afburða námsmaður og vinmarg-
ur. Áhugamál Jóa voru marg-
vísleg: bækur, íþróttir, tónlist,
skák og listir svo sem málning,
hönnun og módelsmíði svo eitt-
hvað sé nefnt.
Jói hafði kímnigáfu af guðs
náð og stundum stríðinn þegar
sá gállinn var á honum. Réttlæt-
iskennd var rík í honum og end-
urspeglaðist það í öllu sem hann
tók sér fyrir hendur.
Jói var leitandi persóna allt
sitt líf og heimspekilegar vanga-
veltur um andleg málefni voru
honum hugleikin.
Að Jói er núna horfinn af
sjónarsviðinu gerir ekki lífsverk
hans minna. Lífið er fullt af
stundum sem gerir okkur að
þeim manneskjum sem við erum
og minn elskulegi bróðir gæddi
lífi vonir um fagran heim sem
okkur eftirlifendum kæmi til
með að hlotnast.
Guð blessi þig og varðveiti Jói
minn.
Þinn bróðir,
Vignir.
Það er erfitt að trúa því að Jói
bróðir okkar sé látinn.
Minningarnar eru margar og
góðar. Jói var góður drengur
sem vildi öllum vel. Hann lét sér
annt um aðra og mátti ekkert
aumt sjá. Hann setti gjarnan
hagsmuni annarra ofar sínum
eigin. Hann var afburða náms-
maður, vinmargur og stríðinn
svo eitthvað sé nefnt.
Jói var mikill matmaður og
var mjög gaman að fá hann í mat
en við þau tækifæri lék hann á
als oddi og hafði frá ýmsu að
segja enda víðlesinn og fróður
um marga hluti.
Honum þótti vænt um systk-
inabörnin sín og vildi hag þeirra
sem mestan. Hann sýndi þeim
mikinn áhuga og hafði gaman af
því að spjalla við þau um það
sem þau voru að gera hverju
sinni. Jólagjafirnar sem hann gaf
þeim eru okkur minnisstæðar,
hann gaf þeim ávallt bækur enda
voru þær honum hugleiknar.
Bækurnar voru valdar af kost-
gæfni og hittu alltaf í mark.
Jói var mjög listhneigður og
málaði mikið af myndum sem
endurspegluðu oft líðan hans þá
stundina. Listin var honum hug-
leikin og var hann duglegur að
sækja sýningar því tengdar.
Jóa leið ekki alltaf vel í seinni
tíð vegna veikinda sinna sem erf-
itt var að horfa upp á. En hann
tók veikindum sínum með æðru-
leysi og það var alltaf mikil reisn
yfir honum. Hann vildi aldrei
vera byrði á neinum, sá um öll
sín mál sjálfur og afþakkaði
gjarnan það sem að honum var
rétt.
Elsku Jói okkar, við munum
sakna þín mjög mikið, minning
þín mun lifa í hjörtum okkar og
trúum við því að þér líði betur
núna.
Jesús sagði: Ég er
upprisan og lífið, sá
sem trúir á mig mun
lifa þótt hann deyi.
(Jóh. 11.25)
Þín systkini,
Ásthildur og Ingvar.
Láttu Guðs hönd þig leiða hér,
lífsreglu halt þá bestu.
Blessuð hans orð sem boðast þér
í brjósti og hjarta festu.
(Hallgrímur Pétursson)
Elsku Jói okkar er farinn. Við
munum eftir honum sem glað-
værum, samvinnuþýðum dreng.
Hann var orðspakur, fórnfús og
lék við hvern sinn fingur. Minn-
ingar um eftirminnilega daga
með skemmtilegum og fyndnum
bróður munu ætíð lifa með okk-
ur systkinunum, um langt ævibil.
Söknuður eftir góðum dreng
sem bar hag okkar fyrir brjósti,
velferð og hlýja umlukti hann
sem jákvæða persónu. Hann
hafði unun af bókum og þær
voru aldrei langt undan. Vin-
margur var hann strax í skóla.
Hann var ætíð tilbúinn að rétta
hjálparhönd þegar við þurftum á
því að halda.
Hvar sem er og hvenær sem
er munum við minnast bróður
okkar með stolti og virðingu.
Guð gefi honum frið, kærleik
og umvefji hann ást sinni.
Þín systir,
Helga.
Jóhann Þór
Guðmundsson
Skil | Þeir sem vilja senda Morgunblaðinu greinar eru vinsamlega
beðnir að nota innsendikerfi blaðsins. Neðst á forsíðu mbl.is má finna
upplýsingar um innsendingarmáta og skilafrest. Einnig má smella á
Morgunblaðslógóið efst í hægra horninu og velja viðeigandi lið.
Minningargreinar