Helgafell - 01.09.1942, Blaðsíða 48

276
HELCAFELL
mcgi við því að venjast af lestri fornsagnanna,
því þær eru, þrátt fyrir allt, blóð af hennar
blóði, og engar framandi bókmenntir, hversu
góðar sem þær eru, geta komið nokkurri þjóð
að fullu í stað þeirra, scm hún á sjálf beztar.
Tæplega verður það dregið í efa, að þjóðin
sé fús á að lesa góðar bækur ef hún á þeirra
kost, en margir munu þó þeirrar skoðunar, að
sá tími sé liðinn, er bókamenn meðal fátækrar
alþýðu um land allt biðu nýrrar bókar með
eftirvæntingu og lögðu furðanlega hart að sér
til að eignast hana. Þrátt fyr-
BÆKUR OG ir það hafa bókakaup þjóðar-
BÓKAKAUP. innar í heild aukizt stórum,
en þó íslenzkar bækur hafi
selzt meira hin síðustu ár cn áður eru dæmi
til, verður naumast dregin af því sú ályktun,
að lestrarhneigð þjóðarinnar almennt hafi vaxið
að sama skapi. Bækur eru hvorttveggja í senn,
andi og efni, sál og líkami, þó í ýmsum hlut-
föllum sé, eins og gerist og gengur, og það
þarf ekki út af fyrir sig að bera vott um neitt
vanmat á andanum, þó menn kaupi sér bækur
til augnayndis eða heimilispfyði. Fáir dauðir
hlutir eiga sér persónulegri svip en bækur,"
þegar þeim tekst upp, og til eru bækur, sem
heilla menn við fyrstu sýn, vegna þess að þær
búa yfir dularfullum þokka, sem ekki verður
skilgreindur frekar en fcgurð ungrar stúlku,
— og það er hægt að horfa á þær, jafnvel að
handleika þær, sér til sálubótar, án þess að
manni langi minnstu vitund til að skera upp
úr þeim, hvað þá að lesa þær. — En auk
þessa eru bækur verðmæti á veraldlega vísu og
einnig þess vegna leggja margir skynsamir
menn fé sit í bækur, — trúa þeim fyrir pen-
ingum sínum, þó þeir hafi ekki mikla trú á
þcim að öðru Ieyti. Það vill líka svo vel til, að
ekki þarf að borga skatt af þeim, og er það
fallega gert af þeim. Fcr ekki hjá því, að rit-
höfundarnir njóti góðs af þessum eiginleikum
bókanna, og þá munu þeir ekki síður finna
dl þess með nokkru stold, að samtímis því sem
bækur þeirra hækka stöðugt { verði, þá hrakar
jafnt og þétt í álid og eftirspurn þeirri tegund
bókmennta, sem þeir hafa Iagt einna minnst
að mörkum til fram að þessu, en það eru spari-
sjóðsbœkur. Svo langt
SPARISJÓÐSBÆKUR gengur þetta, að
LÆKKA í VERÐI. vafasamt er, hvort
nokkurntíma hefur
verið hafinn jafn hatrammur og skipulags-
bundinn áróður gegn einstakri bókmennta-
grein. Er þetta því merkilegra sem þessar
bækur þóttu áður hinir mestu kjörgripir og
ýmsir voru þeir, sem létu sér þann bókakost
nægja. Má nærri geta, hvernig ástatt muni
vera um samvizku þeirra manna, sem hafa
árum saman unnið að því að tæla börn og
fáráðlinga ril að leggja fé sitt í sparisjóðsbæk-
ur og hvernig munu þá eigendur þessara ömur-
legu bókmennta hugsa ril þeirra, sem flekuðu
þá til að koma sér þeim upp?
En bækur eiga sér örlög, og það eru ekki
alltaf beztu bækurnar, sem skila eigendum
sínum mestu peningalegu verðmæti. Hinsvegar
cr það skylda útgefendanna gagnvart þjóðfé-
laginu, sem festir árlega mikið fé í bókum
eirra, að velja þær bækur öðrum fremur til
útgáfu, sem þjóðina vanhagar um eða ætla
má að geti komið henni að gagni. En um
þetta hefur að vonum gætt handahófs. Það er
t. d. mjög vafasamt hvort fyrirtæki, sem á
sama tíma og aðrar þjóðir verða að gæta
ýtrasta pappírssparnaðar, tekur sér fyrir hend-
ur að láta prenta nýja útgáfu af Kapitólu, hafi
bókmenntaþörf þjóðarinnar fyrst og fremst fyr-
ir augum. Og í rauninni er sorglegt ril þess
að vita, að þjóðin skuli þurfa að sjá af móður-
máli sínu til slíkra bóka, samtímis því, að ríkið
tímir ekki cinu sinni að sjá af löggiltri staf-
setningu á merkustu rit gullaldarbókmennt-
anna.
í Léttara bjali síðast
PÓLITÍK HINNA var vikið nokkuð að A1 -
GÓÐU PARTA. þingiskosningum þeim.
sem þá voru nýlega
afstaðnar, og tel ég mér skylt að leiðrétta það,