Helgafell - 01.05.1953, Blaðsíða 57

HLJÓMLISTARMÁLIN
55
skilningi, sem tignir erlendir gestir á
Alþingishátíðinni mundu leggja í það
orð. Ank þess gerði tónverk Páls ís-
ólfssonar fyllstu kröi’ur um sinfóníska
hljcðfæraskipan.
LTr þessu var bætt í þetta skipti,
með því að ráða hingað hóp hljóð-
færaleikara frá Kaupmannahöfn (11
menn alls) til viðbótar þeim sem fvr-
ir voru. Mátti það teljast sæmileg
lausn á málinu eins og á stóð og mun
sæmilegri heldur en ef þegið liefði
verið boð Jóns Leifs, um að koma með
fullskipaða þýzka hljómsveit til tón-
leikahalds á hátíðinni, þar sem Is-
lendingum væri algerlega bægt frá
þátttöku. Hefði það í senn verið nokk-
urt áfall fyrir hina viðkvæmu þjóð-
erniskennd þessara daga og veikt
sjálfstraust unga fólksins, bar sem hin
lausnin gaf því bvr í seglin. Er það
til marks um framsýni og vitsmuni
Alþinsrishátíðarnefndarinnar, að hún
skyldi bera gæfu til að afþakka þetta
boð, því að þá lá ekki í aueum udoí,
svo sem nú mundi vera. hinn eiain-
lea'i tilgangur þess, sá, að auglýsa Jón
Leifs og koma verkum hans á fram-
færi.
Islenzka hljómsveitin með hinum
dönsku „kaupamönnum“, leysti hlut-
verk sitt, á Þingvöllum, af hendi með
mikilli prýði. Þeir fáu íslenzku at-
vinnuhljóðfæraleikarar, sem um var
að ræða, og margir áhugamenn, lögðu
sig alla fram við þetta tækifæri, og
mun mega. segja, að sumir þeirra hafi
þá borið furðu léttilega þyngri byrði
en þeir gátu í rauninni lyft með góðu
móti, og hefur þetta sannast oftar,
þegar þessum sömu mönnum og eftir-
mönnurn þeirra hefur verið sýnt
traust og þeim falin veigamikil verk-
efni til úrlausnar.
IT.
Hér hefur verið fjölyrt nokkuð um
Alþingishátíðina 1930, vegna þess, að
í sambandi við hana kom í fyrsta
skipti greinilega í Ijós á íslandi, nauð-
syn listrænnar hljómsveitar í menn-
ingarþjóðfélagi. Þessi atburður hefur
beint og óbeint haft ófyrirsjáanlegar
og- ómetanlegar afleiðingar í íslenzku
tónlistarlífi. Síðan hefur hljómsveit-
armálið verið eitt aðalbaráttumál ís-
lenzkra tónlistarmanna, og margir tón-
listarunnendur hafa einnig léð því
haldgott lið. Það mál er enn ekki á
enda kljáð og oft hefur sóknin verið
erfið, þótt yfirleitt hafi miðað fram
á við og örast nú á síðustu árum.
En því er þetta tækifæri tekið' til
þess að rekja lauslega sögu hlióm-
sveitarmálsins frá unnhafi, að einmitt
nú, þegar segja má að fyrsta takmark-
inu, stofnun rétt skinaðrar sinfóniskr-
ar ldiómsveitar, hafi verið náð. virðist
meiri hætta á því en nokkru sinni fyrr
að þessi viðleitni verði, af utan að
komandi öflum, drepin í dróma hálf-
velgju og hégómaskapar.
III.
Hljómsveit Reykjavíkur var stofn-
uð árið 1927, og voru fyrstu stjórn-
endur hennar þeir Sigfús Einarsson og
Páll Isólfsson, en tveinmr árum áður
höfðu þeir Sigfús Einarsson og Jón
Laxdal hafið ófullkomnar tilraunir í
sömu átt, en Þórarinn Guðmundsson
þar á undan. Þegar undirbúningur Al-
þingishátíðarinnar var að hefjast,
sneri Alþingishátíðarnefndin sér til
hljómsveitarinnar og óskaði eftir að-
stoð hennar við hátíðahöldin, og var
því heitið, með því skilyrði, að hljóm-
sveitinni yrði fenginn vanur stjórn-
andi og kennari frá útlöndum í eitt