Helgafell - 01.05.1953, Blaðsíða 63

HLJ ÓMLIST ARMÁLIN
61
nú eru í fatageymslum hússins. Ýmsar
leið'ir eru til að auka sætafjöldann,
þótt ekki sé líklegt að breytingar í þá
átt verði gerðar á næstunni. Hefur
þó mörgu ólíklegra verið spáð en því,
að þær þyki með öllu óhjákvæmileg-
ar áður en margir áratugir líða, og
jafnvel talið svara kostnaði að leggja
í þær nokkrar miljónir króna til að
draga úr hallanum á rekstri leikhúss-
ins.
Þrátt fyrir þá ágalla á þjóðleik-
hússbyggingunni, og þrátt fyrir öll þau
mistök, sem orð'ið hafa og eiga eftir
að verða í sambandi við rekstur Þjóð-
leikhússins, verður stofnunin þó allt-
af þjóðinni hjartfólgin. Hitt er al-
kunna, að jafnan eru þau vonbrigði
sárust, sem eftirlætisbömin valda.
Þess vegna eru öll glappaskot í sam-
bandi við Þjóðleikhúsið hörmuð meira
en flest önnur afglöp í opinberum
málum.
XI.
Jón Þórarinsson kom heim frá tón-
listarnámi í Ameríku á árinu 1947 og
tók þá við starfi í tónlistardeild út-
varpsins og var jafnframt ráðinn yfir-
kennari í tónfræði við Tónlistarskól-
ann, en hann hafði lokið meistara-
prófi í þeirri grein við Yale-háskóla
undir handleiðslu Pauls Hindemith og
annarra ágætra kennara. Það kom
brátt í ]jós, að hann hafði gert sér
glögga grein fyrir því, hvernig koma
mætti hljómsveitarmálunum hér í
heilbrigðara og hagkvæmara lag, enda
hafði hann kynnt sér talsvert skipun
slíkra mála annarsstaðar. Hann hafði,
uieðan hann dvaldi vestra og áfram,
uáið samstarf við þá menn við Tón-
listarskólann, sem kunnugastir voru
þessum málum frá fornu fari, og fékk
auk þess góða aðstöðu til áhrifa í Rík-
isútvarpinu. En það var þegar ljóst,
að engum verulegum umbótum yrði
komið fram, nema í samvinnu við út-
varpið. Hann var nánasti samstarfs-
maður Páls Isólfssonar og var eftir
ábendingu hans ráðinn tónlistarráðu-
nautur Þjóðleikhússins liaustið 1949.
Var þá talið sjálfsagt, að Þjóðleikhús-
ið mundi verða annar höfuðaðilinn að
rekstri hinnar sameinuðu hljómsveit-
ar. Tónlistarmenn og aðrir áhuga-
menn um hljómsveitarmálin væntu
þess af Jóni, að hann beitti sér fyrir
lausn þeirra mála í samráði við þá
aðila aðra. sem skilning höfðu á nauð-
syn umbóta og endurskipunar á þessu
sviði. Hann kynnti sér gaumgæfilega
við'horf öll og aðstæður og hefur reynzt
ótrauður baráttumaður fvrir því, sem
liann hefur talið réttast og happa-
drýgst fyrir hag tónlistarinnar í land-
inu, enda þótt afstaða hans hafi stund-
um verið misskilin af ókunnugum og
þeim, sem óglöggt, sáu takmarkið
framundan.
XII.
Þegar liugsað var til endurskipun-
ar hljómsveitarmálanna, hlaut mest
að velta á afstöðu forráðamanna Rík-
isútvarpsins, en sú stofnun greiddi, á
árinu 1949, mikið á fjórða hundrað
þúsund króna fyrir hljóðfæraleik, sem
mjög var ábótavant. Þegar Ríkisút-
varpið' var stofnað árið 1930 valdist
þar til húsbónda Jónas Þorbergsson.
Þeir, sem þeirri skipan réðu, munu
ekki hafa gert sér grein fyrir því, að
útvarpið mundi innan tveggja ára-
tuga verða orðin mesta tónlistarstofn-
un þjóðarinnar. Jónas Þorbergsson
var einn ritfærasti maður landsins og
hafði verið harðvítugur stjórnmála-