Helgafell - 01.05.1953, Blaðsíða 91

BÓKMENNTIR
89
því lífið sjálft
skal hörpu mína stilla.
(I dag kom voriö).
Fjölbreytnin er mikil sem fyrr. Þar
er t- d. hið merkilega Lofkvæði um
kýrnar, hið hljóðláta ljóð Næturregn,
Fjallasveinninn, óður til frjálsræðisins,
svo fátt eitt sé nefnt.
Eftir útkomu Að norðan varð 11 ára
hlé þar til Ný kvæðabók kom út 1947.
Þar er grecnjutónninn að mestu horf-
inn aftur. Yfir þessari bók eru þó ekki
sómu töfrar og áður fyrri. Kvæðin eru
lengri en í fyrstu bókunum og hættirn-
lr eru fonmbundnari og ekki eins leik-
andi léttir.
Þegar litið er yfir hinar sjö ljóðabæk-
ur Davíðs Stefánssonar sést nærri ótrú-
fjölbreytni yrkisefna og getur
skáldið því vissulega sagt:
Eftir langa útivist,
eld frá mörgum sólum,
kann ég skil á kóngi og þræl
koti og höfuðbólum,-----------
(Dóttir Narfa).
Davíð Stefánsson hefur haft mikil
®^rif á bókmenntir samtíðarinnar. Hin
yugrri skáld hafa mörg tekið hann sér
111 ^yrirmyndar að meira eða minna
ieyti og laert mikið af honum. En það
er þó fremur fyrir annað, sem íslenzk-
ar menningarerfðir standa í mestri
þakkarskuld við hann. Á hinum miklu
UTiróta- og upplausnartímum eftir
heimsstyrjöldina 1914—1918 var svo
ornið að helzt leit út fyrir að aldagöm-
u tengsl almennings við ljóðlistina
ruyndu rofna. Þá kom Davíð Stefáns-
®°n fram með nýja og hljómmikla ljóða-
orPu og náði tökum á hugum alls al-
jnennings og brúaði þar með bilið milli
lns ^°rna bókmenntaskóla alþýðunnar
og hinnar óráðnu og ómótuðu fram-
tíðar.
Enda þótt Davíð Stefánsson ynni
fljótt hylli þjóðarinnar sem ljóðskáld,
lét hann sér ekki nægja ljóðformið eitt.
Hann hefur, sem kunnugt er, sent frá
sér stóra skáldsögu og nokkur leikrit.
Fyrsta leikrit hans, Munkarnir á
Möðruvöllum, birtist árið 1925. Þar
deilir hann á hræsni klaustur- og
munklífsins en dáir jafnframt hina
sönnu, mannlegu ást. Leikritið ber þess
merki að vera frumsmíð, en í því birt-
ast þó ótvíræðir dramatískir hæfile’k-
ar.
Viðtökur þær, sem Munkarnir fengu
munu ekki hafa örvað Davíð til að
halda lengra á þessari braut að svo
stöddu. Það er ekki fyrr en hálfum
öðrum áratug síðar að nýtt leikrit kem-
ur frá hans hendi, Gullna hliðið (1941).
Þar tekur hann til meðferðar hina
meistaralegu íslenzku þjóðsögu um sál-
ina hans Jóns. Svo sem fyrr var nefnt
hafði áhrifa þjóðsagnanna allmjög gætt
á kveðskap Davíðs frá því að hann
tók fyrst að yrkja. Hann þekkti því vel
heim og hugblæ þjóðsagnanna, er hann
tók að fást við hið nýja leikrit. 1 ljóða-
bókinni 1 byggðum hafði birzt kvæði
um þessa sömu þjóðsögu. Kvæðið er
í léttum og skemmtilegum tón og má
e. t. v. segja að það sé fyrstu drög til
leikritsins, aðeins verið fyllt út og fág-
að og slípað svo að úr verður merkilegt
listaverk. Tök skáldsins á efni og formi
eru langtum fastari og betri en í Munk-
unum. Leikritið er ljóðrænt og í því
lifir og hrærist andi þjóðsögunnar svo
vel að vart mun nokkurt leikrit eiga
dýpri og sannari rætur í íslenzkri þjóð-
arsál. Mörgum rnun í fyrstu ekki hafa
fundizt mikið til um efni leikritsins.
Til þess var mönnum of kunn þjóð-